Πας μη Έλλην βάρβαρος...

Στο φύλλο της 10ης Μαρτίου το «Π» παρουσίασε την απόρρη­τη έκθεση ενός κλιμακίου αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ., η οποία παραγγέλθηκε από την ηγεσία της, ώστε να εξεταστεί από τη σκοπιά τους το ζήτημα της μετανάστευσης σε ό,τι αφορά τις αιτίες του και τις προβλέ­ψεις για τις προϊούσες τάσεις διόγκωσής του ως ιδιαίτερου φαινομένου.

Σταθμό στα συμπεράσματα, όπως επισημάνθηκε, αποτελεί η πρόβλεψή τους ότι στο εγγύς μέλλον, μόλις το 2014 δηλαδή, το σύνολο των νόμι­μα και παράνομα διαμενόντων αλλοδαπών στη χώρα θα εκτοξευτεί στους 2.142.348 ή, όπως ενδεικτικά σημει­ώνεται σε άλλο σημείο, «σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΗΕ, ο πληθυσμός της Ελλάδας το έτος 2015 θα είναι πε­ρίπου 14 εκατομμύρια, εκ των οποίων ποσοστό άνω του 20% θα είναι αλλο­δαποί».

Σήμερα θα παρακολουθήσουμε την αστυνομική προσέγγιση στο κεφάλαιο που οι ίδιοι επέλεξαν να τιτλοφορή­σουν ως «Παρενέργειες - επιπτώσεις του προβλήματος».

Οι συνέπειες

Σύμφωνα με το σκεπτικό που ανα­πτύσσουν, όπως λέγαμε και στο προη­γούμενο φύλλο, παρουσιάζει – πέραν όποιας άλλης προσέγγισης ή αξιολόγη­σης – εξαιρετικό ενδιαφέρον ο τρόπος που ο κατασταλτικός μηχανισμός προ­ετοιμάζεται να διαχειριστεί το όλο ζή­τημα. Διαβάζουμε:

«Η παράνομη μετανάστευση δυνα­μιτίζει τις θεμελιώδεις αρχές, που έχει θεσπίσει και υιοθετήσει σχεδόν το σύ­νολο των χωρών της διεθνούς κοινότητας, για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δημιουργεί προβλήματα ανασφάλειας και ξενοφοβίας στις κοινωνίες των χωρών υποδοχής, παρα­βιάζει τους διεθνείς κανόνες για την κυκλοφορία των προσώπων, συντελεί στην διατήρηση της εκμετάλλευσης της εργασίας των μεταναστών, επιβα­ρύνει τις οικονομίες των χωρών παρά­νομης διαμονής και συμβάλλει στη συ­ντήρηση κοινωνικών ανισοτήτων που οδηγούν σε κοινωνικές εκρήξεις».

Οι   βασικότερες   συνέπειες που έχουν καταγραφεί σε σχέση με την πα­ράνομη μετανάστευση είναι οι εξής:

1. Δημόσια Υγεία: Κίνδυνος μεταφο­ράς λοιμωδών ασθενειών. Επιβάρυνση ΕΣΥ (μετανάστευση με σκοπό την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στην Ελλάδα). Εστίες μόλυνσης από την κατάληψη εγκαταλελειμμένων κτιρίων στα κέντρα των μεγάλων πόλεων.

2. Δημόσια Τάξη και Ασφάλεια: Αύ­ξηση της εγκληματικότητας (μικροεγκληματικότητα, κοινό κι οργα­νωμένο έγκλημα. Μεγάλη συμμετοχή στο έγκλημα μη νόμιμων μεταναστών). Εργασιακή εκμετάλλευση αλλοδαπών (παρακράτηση ταξιδιωτικών εγγράφων, αρπαγές - απαγωγές - κατακράτηση, trafficking). Δημιουργία κλίματος ανα­σφάλειας και κίνδυνος φαινόμενων ρα­τσισμού, ξενοφοβίας και ρεβανσισμού. Δυσκολίες ένταξης και ενσωμάτωσης. Προβλήματα κοινωνικής ένταξης και προσαρμογής στο νέο κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον (ρατσισμός, κοινωνικός αποκλεισμός, συνθήκες διαβίωσης, υγεία, διαμονή, παιδεία). Έκδοση πλαστών δικαιολογητικών νο­μιμοποίησης. Προβλήματα συγκέντρω­σης αλλοδαπών (νομίμων και μη) στο κέντρο της Αθήνας και του Πειραιά και άλλων πόλεων (Πάτρα, Κέρκυρα, Ηγου­μενίτσα κ.λπ.).

3. Εθνική Οικονομία: Επιβάρυνση της εθνικής αλλά και κοινοτικής οι­κονομίας εξαίτιας της δέσμευσης επι­πλέον πόρων. Οικονομική εκμετάλλευ­ση (μαύρη αγορά εργασίας) - απώλεια ασφαλιστικών εισφορών κ.λπ. Φαινό­μενα διαφθοράς στη δημόσια διοίκηση. Δημιουργία συνθηκών παραοικονομίας - Παραεμπόριο. Ανάσχεση του τουρι­στικού ρεύματος προς την Ελλάδα και κυρίως στις νησιωτικές περιοχές.

Και επειδή ο συντεχνιακός... «πριμιτιβισμός» των αναλυτών, με την έννοια της διαρκούς επαναφοράς στις ρίζες προέλευσης και οπτικής προσέγγισης, είναι αδήριτος, συγκεφαλαιώνουν το ζήτημα και το επικαιροποιούν στα του οίκου τους.

4. Ειδικότερες συνέπειες στην αστυ­νομία: Υπεραπασχόληση αστυνο­μικού προσωπικού στη διαχείριση με­ταναστών (εκτιμάται πως 15.000 προ­σωπικό περίπου ασχολούνται εν όλω ή εν μέρει με μετανάστες - συνοριοφύλακες, τμήματα αλλοδαπών κ.τ.λ). Διαφοροποίηση της κατεύθυνσης των οικονομικών πόρων (πρόσληψη συνοριοφυλάκων, ειδικός εξοπλισμός παρακολούθησης συνόρων, εκτός έδρας προσωπικού για εσωτερικό και εξωτε­ρικό.

5. Εθνική Ασφάλεια: Δυσμενείς εκ­θέσεις και κριτικές από Διεθνείς Οργανισμούς και ΜΚΟ (CPT). Δημιουρ­γία κλειστών κοινωνικών ομάδων με διαφορετική νοοτροπία και αντίληψη από την ελληνική, σε ακραίες περιπτώ­σεις δε, και εχθρικών αντιλήψεων. Ρι­ζοσπαστισμός, γκετοποίηση, ποιότητα ζωής, αλλοίωση πληθυσμού. Μεταβο­λή εθνολογικής σύστασης της Ελλάδος. Δημιουργία μεγάλων θρησκευτικών - φονταμενταλιστικών κοινοτήτων. Δη­μογραφικό ζήτημα δια της αλλοιώσεως του πληθυσμού.

Η μελέτη

Οι... ιστοριοδίφες και οιωνοσκόποι του ζητήματος της μετανάστευσης αι­σθάνονται την ανάγκη, πριν από την εξέταση των οικονομικών επιπτώσεων, να ξανακάνουν μια σύντομη αναδρομή του θέματος στις ρίζες του:

«Η συστηματική εισροή μεταναστών στη χώρα από τις αρχές της δεκαετίας του 1990», γράφουν, «δεν συνοδεύθη­κε από την εφαρμογή συγκροτημένων μέτρων καταγραφής των.

Μόλις το 1998 γίνεται η πρώτη προ­σπάθεια καταγραφής και ελέγχου των ροών της μετανάστευσης μέσω της εφαρμογής νομοθετημάτων νομιμοποίησης των μεταναστών. Ωστόσο το φαι­νόμενο της παράνομης μετανάστευσης στη χώρα παραμένει υπαρκτό, ενώ η εξέταση και μελέτη του είναι τουλάχι­στον ελλιπής. Στην κατεύθυνση αυτή η παρούσα μελέτη επιδιώκει, στο μέτρο του δυνατού, να παρουσιάσει ορισμέ­να αδρά δεδομένα σε σχέση με την πα­ράνομη μετανάστευση στη χώρα μας.

Ειδικότερα στο κεφάλαιο αυτό γίνε­ται μια προσπάθεια εκτίμησης των οι­κονομικών επιπτώσεων της παράνομης μετανάστευσης στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία (απογραφή 2001), οι μετανάστες που βρίσκονται στη χώρα μας φτάνουν τους 760.000 περίπου, δηλαδή το 7% του μόνιμου πληθυσμού.

Για να μπορέσουμε να κάνουμε τη σύγκριση θα πρέπει να σκεφτούμε ότι στην προηγούμενη απογρα­φή - το 1991 - ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 167.000, δηλαδή περίπου το 1,6% του μόνιμου πληθυσμού της Ελλά­δας. Ωστόσο οι πα­ραπάνω αριθμοί αφο­ρούν τον αριθμό των αλλοδαπών     που καταγράφηκαν με μόνιμη κατοι­κία στην Ελλάδα και επομένως δεν μας    προσφέρουν κάποια ένδειξη ως προς   το   μέγεθος της παράνομης με­τανάστευσης.

Η πλέον κατάλλη­λη πηγή προσδιορισμού του αριθμού των μη νόμιμων μεταναστών στην Ελλάδα θεωρείται η Διεύθυνση Αλλοδαπών του υπουργεί­ου Προστασίας του Πολίτη. Εκτός από το γεγονός ότι βρίσκεται καθημερι­νά αντιμέτωπη με την λαθρομετανά­στευση, είναι από τους πρώτους ορ­γανισμούς που ξεκίνησαν την συλλογή στοιχείων σχετικά με αυτήν, επομένως σε αυτήν βασίζονται τα στοιχεία του παρόντος κεφαλαίου.

Η προσέγγιση των οικονομικών επι­πτώσεων από τους μη νόμιμους μετα­νάστες είναι μια πολύπλοκη διαδικα­σία και αποτελείται από τρεις παρα­μέτρους: την επίδραση στους μακρο­οικονομικούς δείκτες, τις επιπτώσεις σε θέματα απασχόλησης και αυτές σε θέματα δημοσίων δαπανών.

Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει απο­φανθεί σε (παλαιότερη) έκθεση του διοικητή ότι οι επιπτώσεις των νόμιμων μεταναστών στο ΑΕΠ είναι θετικές.

Οι μετανάστες στέλνουν στις οικο­γένειές τους στις χώρες προέλευσης μέρος του εισοδήματός τους, ενώ απο­ταμιεύουν ένα άλλο μέρος του εισοδή­ματος με την προφανή επίδραση στο τραπεζικό σύστημα.

Όσον αφορά τον δεύτερο άξονα, αυ­τόν της απασχόλησης, τα αποτελέσμα­τα κρίνονται θετικά καθώς είχαμε την είσοδο νέων εργαζομένων. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι πολλοί μετανάστες έχουν υποκαταστήσει την “εθελοντι­κή οικογενειακή βοήθεια” με μισθωτή απασχόληση στις μικρομεσαίες επιχει­ρήσεις.

Στον τρίτο άξονα, των δημοσίων δα­πανών, η είσοδος των μεταναστών εί­ναι σίγουρα θετική, διότι ενώ πληρώ­νουν έμμεσους ή άμεσους φόρους, οι μετανάστες δεν παίρνουν ακόμα συ­ντάξεις. Ακόμα και τη νοσοκομειακή περίθαλψη, επειδή είναι οι περισσότε­ροι νεαρής ηλικίας, δεν τη χρησιμοποι­ούν όσο οι Έλληνες.

Ωστόσο, η παραπάνω μελέτη, όπως και οι περισσότερες, δεν βασίζονται στους μη νόμιμους μετανάστες, οι οποίοι ούτε ασφαλισμένοι είναι, ούτε φόρους πληρώνουν, ενώ παράλληλα επιβαρύνουν τον κρατικό προ­ϋπολογισμό, μέσω εξόδων που πραγματο­ποιούνται για την στέγαση, διατρο­φή, τη νοσοκο­μειακή τους περί­θαλψη και άλλων. Με βάση τη δημοσιονομική λει­τουργία ορίζονται: οι τρέχουσες δαπάνες (τρέχων προϋπολογισμός ή προϋπολογισμός κατανάλωσης) και οι δαπάνες επένδυσης (προϋ­πολογισμός επενδύσεων), οι προσωπι­κές δαπάνες (μισθοί και συντάξεις κρατικών λειτουργών, υπαλ­λήλων, εργατών κ.λπ.) και οι πραγματικές δαπάνες (προμή­θεια υλικού για τη λειτουργία της κρα­τικής μηχανής).

Οι κρατικές δαπάνες και οι δαπάνες τοπικής αυτοδιοίκησης, που παρέχουν και το μέτρο εφαρμογής του συγκε­ντρωτικού ή αποκεντρωτικού συστή­ματος. Το ύψος και η κατανομή των δη­μοσίων δαπανών επιδρούν στη διαμόρ­φωση της κοινωνικοοικονομικής κατά­στασης μιας χώρας. Επίσης επιδρούν στη σύνθεση της κοινωνικής παραγω­γής και στην κατανομή των παραγωγικών μέσων στους διάφορους παραγω­γικούς κλάδους, ιδίως σε χώρες όπου η δημοσιονομική δραστηριότητα είναι πολύ εκτεταμένη.

Οι σύγχρονες εξελίξεις στην Ελλά­δα χαρακτηρίζονται από μία τάση μεί­ωσης των δημοσίων δαπανών εξαιτίας της κρίσης δημόσιου χρέους. Το χρέος αυτό προκλήθηκε κατά ένα μέρος από τη συνεχή αύξηση των δημοσίων δαπα­νών, οι οποίες κρίθηκαν απαραίτητες την εποχή που συνέβησαν για διάφο­ρους λόγους.

Ένας βασικός λόγος, ή καλύτερα αι­τία, είναι και η παράνομη μετανάστευ­ση που επιβαρύνει την Ελλάδα. Με βά­ση την παραπάνω κατηγοριοποίηση των δημοσίων δαπανών, οι δαπάνες για την παράνομη μετανάστευση μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε τρέχουσες δα­πάνες (τρέχων προϋπολογισμός), προ­σωπικές δαπάνες (μισθοί δημοσίων υπαλλήλων), σε αυτές που αυξάνουν την κοινωνική παραγωγή και εξασφαλί­ζουν κοινωνικό προϊόν για το παρόν και το μέλλον.

Μπορούν επίσης να κατηγοριοποιη­θούν και κατά υπουργείο: α) υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, β) υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, γ) υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθη­σης και Θρησκευμάτων και δ) υπουρ­γείο Δικαιοσύνης, ή γενικότερα σε δύο μεγάλες κατηγορίες: α) στρατιωτικές δαπάνες- δαπάνες αστυνομίας και β) δαπάνες οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής».

Ελλιπής η μεταναστευτική πολιτική της Ελλάδας, σύμφωνα με την Ε.Ε.

Καταληκτικά, παρουσιάζει τεράστιο ενδι­αφέρον η αξιολόγηση που έκαναν τα μέλη των επιτροπών εμπειρογνωμόνων των κρα­τών - μελών της Ε.Ε. για το πώς οι αρμόδιες ελληνικές αρχές και υπηρεσίες μελετούν και προγραμματίζουν αντίμετρα για το φαινόμε­νο της παράνομης μετανάστευσης. Οι σχετικές αποκαρδιωτικές για τους Έλ­ληνες αξιωματούχους και την κυβερνητι­κή μεταναστευτική πολιτική αξιολογήσεις πραγματοποιήθηκαν στη διάρκεια αυτοψι­ών για την ορθή εφαρμογή του κεκτημέ­νου Σένγκεν στα ελληνικά εναέρια σύνο­ρα μεταξύ 8-12.2.2010, στα χερσαία στις 12-19.4 και στα θαλάσσια 3-7.5. Σύμφωνα με τους ιέρακες της Ε.Ε.: «Η επιτροπή αξιο­λόγησης παρατήρησε ότι από την τελευταία αξιολόγηση του 2005 κάποια πρόοδος έχει επιτευχθεί από την Ελλάδα για την ευθυ­γράμμιση της διαχείρισης των συνόρων με τις απαιτήσεις και τα πρότυπα του κεκτη­μένου Σένγκεν και ότι ορισμένες από τις συστάσεις της προηγούμενης αξιολόγησης εφαρμόστηκαν.

Εντοπίστηκαν όμως ελλείψεις στον τομέα της ανάλυσης κινδύνου (από την οπτική της Ε.Ε. και του Σένγκεν θεωρείται ότι πρακτικά δεν υφίσταται σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο), όπου υπάρχει ανάγκη: Να αποσα­φηνιστεί η ροή των πληροφοριών προς τις δύο κατευθύνσεις. Να οριστεί κατάλληλο προσωπικό σε όλα τα επίπεδα και να του πα­ρασχεθεί κατάλληλη εκπαίδευση. Να συντάσσονται σε τακτική βάση εκθέσεις ανάλυσης κινδύνου και να διανέμονται τα προϊόντα αυτά (π.χ. προφίλ κινδύνου και δείκτες κινδύνου) σε όλα τα επίπεδα εντός του οργανισμού. Και με τον τρόπο αυτό να παρέχεται η απαραίτητη βάση μιας βαθιάς στρατηγικής προσέγγισης στην αντιμετώπι­ση των προβλημάτων που σχετίζονται με τη μετανάστευση».

Είπαν επίσης ότι «υπάρχει έλλειψη διπλής ροής ενημέρωσης και δεν υπάρχουν επαρ­κή προϊόντα ανάλυσης κινδύνου διαθέσιμα στην πρώτη και δεύτερη γραμμή ελέγχου των διακινούμενων προσώπων. Ο στόχος πρέπει σε κάθε περίπτωση να είναι μια κα­λύτερη ανάλυση σε όλα τα επίπεδα, ταχύ­τερη διανομή των υφιστάμενων δεικτών κινδύνου και - πάνω απ’ όλα - μια πιο εναρ­μονισμένη προσέγγιση για την άσκηση των συνοριακών ελέγχων και της επιτήρησης των συνόρων».

Ακόμη σημείωσαν ότι, «αν και πραγματο­ποιείται ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων κατάρτισης για τους αστυνομικούς, υπάρχει έλλειψη μιας γενικής και δομημένης στρα­τηγική εκπαίδευσης, που να εφαρμόζεται ομοιόμορφα σε διάφορα επίπεδα».

Το Ποντικι