Υπομένεις επειδή ελπίζεις ή ελπίζεις επειδή υπομένεις;

Του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου. 

Ο Έλληνας βιώνει απίθανα διασκεδαστικές στιγμές κυβερνητικής προπαγάνδας ως άδηλη προεκλογική καμπάνια. Είναι πρόδηλο ότι ο πρωθυπουργός έχει αποφασίσει να προκαλέσει εκλογές, αν και αυτό το «πρόδηλο» δεν μοιάζει να το αντιλαμβάνονται όλοι στην αντιπολίτευση. Το τελευταίο δεν πρόκειται ωστόσο να απασχολήσει αυτό το απολύτως λιτό σημείωμα.

Τούτο που αξίζει κανείς να σχολιάσει παρακολουθώντας αυτήν την συντονισμένη από τους πολιτικούς φορείς της Συγκυβέρνησης και τους παράγοντες της διαπλοκής που την στηρίζουν, επικοινωνιακή καταιγίδα με αβάντες από την τρόικα υπό το τετριμμένο σύνθημα «βλέπουμε φως στο τούνελ», είναι πως ο γκεμπελισμός είναι και παραμένει το ισχυρότερο κυβερνητικό ιδεολόγημα στην Ελλάδα.

Μετά τα πάμπολλα επεισόδια διαστροφής της οικονομικής επιστήμης, περάσαμε στο φάσμα της γενικότερης διαστροφής όλων σχεδόν των εννοιών που συνθέτουν τον κυρίαρχο πολιτικό λόγο και κυρίως των μηχανισμών που παράγουν συνείδηση, αντικειμενοποιώντας το υποκειμενικό βίωμα. Έτσι θα πορευτούμε με ακόμα πιο έντονη παραμυθία, υποσχέσεις και υπερβατικούς λογαριασμούς μέχρι τις γενικές εκλογές. Αυτή είναι μια δοκιμασμένη και πάντα πετυχημένη τακτική εκεί όπου διαπιστώνονται λιμνάζουσες παραγωγικές σχέσεις και κοινωνικές σχέσεις διαμορφωμένες σχεδόν αποκλειστικά στο επίπεδο της κατανάλωσης και της πατρωνίας. Σίγουρη, λοιπόν, τακτική για πολιτική εξαπάτηση, αλλά δυστυχώς τραγικά οπισθοδρομική και αφάνταστα αντιφατική ως προς τις προκλήσεις που αντικειμενικά αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική κοινωνία και η ελληνική οικονομία.

Ο πυρήνας αυτής της πολιτικο-επικοινωνιακής διαστροφής, που διαμορφώνει το γενικότερο πλαίσιο της συντονισμένης καμπάνιας των παραγόντων της στρατηγικής: πτώχευση, φτωχοποίηση, ευρωπροτεκτορατοποίηση, αναδιάρθρωση του καθεστώτος πατρωνίας και διαπλοκής στην Ελλάδα, βρίσκεται στην διάχυση της «κοινής λογικής» που εμφανίζει τους έλληνες να υπομένουν τον καταιγισμό των κυβερνητικών μέτρων επειδή ελπίζουν ότι μέσω αυτών θα ευδοκιμήσουν στο άμεσο μέλλον. Βλέπετε, ο Ήλιος γυρίζει γύρω από Γη και όχι το εμπειρικά εξακριβωμένο αντίθετο. Λογικό φαίνεται να υπομένει κανείς όταν ελπίζει σε κάτι και εξίσου κατανοητό η κυβερνητική προπαγάνδα να δομεί με τα παραδοσιακά της υλικά αυτή την ελπίδα. Ωστόσο, αγαπητοί φίλοι, η σύγχρονη ψυχολογία, ερμηνευτική και κοινωνιολογία έχουν μία «μικρή» αντίρρηση σε όλα αυτά. Για την ακρίβεια, το ζήτημα διαπιστώνουν να δομείται στον αντικειμενικό κόσμο αντίστροφα. Εσχάτως μάλιστα, αυτή την αντιστροφή αντελήφθησαν και οικονομολόγοι των αγορών, με αποτέλεσμα, ενώ συνεχίζουν να προπαγανδίζουν πως ο Ήλιος γυρίζει γύρω από την Γη, οι ίδιοι λογαριάζουν επί της Γης, αντιλαμβανόμενοι πολύ καλά ότι είναι αυτή που γυρίζει γύρω από τον Ήλιο!

Τι αντιλαμβάνονται λοιπόν, στην περίπτωσή μας όλοι αυτοί; Πως δεν υπομένεις επειδή ελπίζεις, αλλά ελπίζεις επειδή υπομένεις. Δεν θα σας ταλαιπωρήσω στο σημείο αυτό αναλύοντας εκτενώς αυτή την σύγχρονη προσέγγιση. Στον βαθμό που οι κοινωνικές σχέσεις στην Ελλάδα δεν διαμορφώνονται αντικειμενικά ως σχέσεις ανατροπής του καθεστώτος, αλλά μάλλον συντήρησής του, έχεις απόλυτη ανάγκη να ελπίζεις πως κάποια δύναμη έξω από την ελληνική κοινωνία (αγορά, Μέρκελ, νέα διεθνή ή ευρωπαϊκή συγκυρία, ή ο θεός ο ίδιος) θα αντιστρέψει το φαινόμενο που ήδη απορρυθμίζει δραματικά το ελληνικό κράτος, την κοινωνία και την αγορά του. Η ανάγκη να υπομείνεις για να συντηρήσεις αυτό το καθεστώς πατρωνίας και διαπλοκής στην χώρα μας, μέρος του οποίου εμμέσως ή αμέσως είσαι κι εσύ, ακόμη και με την μορφή του ομήρου, είναι αυτή που σε κάνει να ελπίζεις γενικώς και αορίστως σε ένα καλύτερο αύριο. Άραγε σε σχέση με τί; Άραγε στην βάση ποιών ορθολογικών δεδομένων; Άραγε στην βάση ποιάς εμπιστοσύνης προς τους κυβερνώντες και τους επικοινωνιακούς φορείς της διαπλοκής, οι οποίοι ποτέ την τελευταία εξαετία της κρίσης δεν ευστόχησαν στις εκτιμήσεις τους, ενώ αντίθετα παραπλάνησαν εμφατικά και επανειλημμένως τον ελληνικό λαό;

Δεν απαιτείται κανενός είδους εμπιστοσύνη για την συγκρότηση της ελπίδας. Ο επικοινωνιακός καταιγισμός που δομείται στην παραμυθία της ελπίδας, αποτελεί απλώς μία θορυβώδη διασκεδαστική διαδικασία αποπολιτικοποίησης της κρίσης και δεν έχει καμία σχέση με την ελπίδα αυτή καθ’ εαυτή. Η ελπίδα γεννιέται μέσα από την διαδικασία δόμησης της υπομονής στα δοκιμαζόμενα τμήματα του ελληνικού λαού και αποτελεί εσωτερική διαδικασία του κάθε πολίτη που έτσι επιχειρεί να υποστηρίξει την κοινωνική του οντότητα μέσα σε ένα περιβάλλον λιμναζόντων κοινωνικών σχέσεων, την ίδια ώρα που αυτές πιέζονται απορρυθμιστικά από την σοβαρή διαταραχή εθνικής οικονομίας και αγοράς. Η αρθρωνόμενη ελπίδα στην βάση ενός θετικού μηνύματος από την διεθνή κοινότητα, την ΕΕ, την χρηματαγορά κλπ, δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο ψυχοδυναμικός μηχανισμός που έρχεται να νομιμοποιήσει την ελπίδα που παράγεται από την άσκηση υπομονής. Η ελπίδα, δηλαδή, γεννιέται αντανακλαστικά στον συντηρητικό πολίτη, αλλά ακόμα και στον προοδευτικό πολιτικά που νοιώθει τεράστια ανασφάλεια και επιδιώκει με κάποιον τρόπο να συντηρήσει την κοινωνική του θέση και ισχύ. Με μια κουβέντα, ο πολίτης δεν χρειάζεται το «φως στο τούνελ» για να ελπίσει, δεν χρειάζεται δηλαδή κάποιο εξωτερικό ερέθισμα που θα του δημιουργήσει το αίσθημα της ελπίδας, αλλά αυτό συνυπάρχει στον βαθμό που υπομένει δίχως να οργανώνεται μαζικά για να αντισταθεί. Ο πολίτης είτε προοδευτικός, είτε συντηρητικός, ελπίζει επειδή έχει διαμορφώσει μία τέτοια πολιτική προσωπικότητα που τον οδηγεί να εγκλωβίζεται σε μία ψυχοδυναμική μορφή αποδοχής κυβερνητικών πολιτικών, η οποία έχει την κοινή μορφή της υπομονής και επιμονής στην υπομονή. Αυτό, αγαπητοί φίλοι, έχει τεράστιες κοινωνικές, οικονομικές και εθνικές προεκτάσεις, οι οποίες θα πρέπει να απασχολήσουν όσους δεν έχουν κανένα λόγο να ενισχύσουν την αναπαραγωγή του καθεστώτος στην Ελλάδα, που συνειδητά επέλεξε την εσωτερική υποτίμηση, τον εξανδραποδισμό των εργαζομένων, την ανεργία και την καταστροφή των μικρομεσαίων της αγοράς, για να μετεξελιχθεί δίχως σοβαρό κλονισμό των πολιτικοκοινωνικών σταθερών που το δόμησαν από το 1974 μέχρι σήμερα.

Αυτά, αφού αντιληφθούν όλοι οι καταναλωτές της κυβερνητικής προπαγάνδας την δραματική πραγματικότητα πως ελπίζουν επειδή υπομένουν και πως ο ίδιος ο πολιτικός μηχανισμός δόμησης της υπομονής γεννά την ελπίδα, η οποία απλώς από εκεί κι έπειτα αναζητεί οποιοδήποτε ίχνος θετικού μηνύματος από το εξωτερικό περιβάλλον για να νομιμοποιηθεί πολιτικά. Για να ενισχύσει την ήδη διαμορφωμένη τάση να υποστηριχθούν οι δυνάμεις εκείνες που ευθύνονται αντικειμενικά για την επιδείνωση της κοινωνικής τους κατάστασης. Ακούγεται παράδοξο; Είναι! Εάν δεν υπήρχαν τόσα παράδοξα που ορίζουν την ελληνική κρίση και την εξέλιξή της, σίγουρα η τύχη των ελλήνων θα ήταν διαφορετική και σε μεγάλο βαθμό στα χέρια τους. Τα παράδοξα είναι τούτα που μεταφέρουν την τύχη σου στα χέρια κάποιων άλλων από τα οποία δεν περιμένεις ακριβώς την ελπίδα, αλλά εσύ ο ίδιος εναποθετείς την ελπίδα που δομεί η υπομονή σου, η φοβία σου, η συντηρητική σου ύπαρξη σε αυτούς… 

 press-gr.