Πολίτες, κράτος, τράπεζες: ποιός θα χρεοκοπήσει πρώτος;

Του Μάκη Ανδρονόπουλου

Οι τελευταίες ημέρες της Πομπηίας – Γιατί οι τράπεζες αυτοκτονούν -Το επικείμενο κραχ - Η αβάστακτη ελαφρότητα και υποκρισία των τραπεζιτών και του οικονομικού επιτελείου

«Η Ελλάδα πέτυχε το πιο ισχυρό κυκλικά προσαρμοσμένο πρωτογενές δημοσιονομικό ισοζύγιο στην ευρωζώνη, μόλις σε τέσσερα χρόνια», παραδέχθηκε ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ που συμφώνησε για τη νέα δόση των 3,41 δισ. ευρώ. Δυο ημέρες νωρίτερα ο Γιάννης Στουρνάρας είχε προαναγγείλει στον ΣΕΒ το παγκόσμιο ρεκόρ: από το 2010-2013 διόρθωση 19,4%! Παρόλα αυτά ο κίνδυνος να σκάει η Ελλάδα δεν έχει απομακρυνθεί.

Γιατί το ΔΝΤ ζητάει νέα μέτρα: Ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ είπε επίσης ότι για να επιτευχθεί οριστικά η σταθεροποίηση … «είναι αναγκαία επιπρόσθετη δημοσιονομική προσαρμογή ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους, μέσα από μόνιμα και υψηλής ποιότητας μέτρα, με ταυτόχρονη ενίσχυση του κοινωνικού διχτυού ασφαλείας. Είναι εξαιρετικά σημαντικό οι αρχές να συνεχίσουν την βελτίωση των φοροεισπρακτικών μηχανισμών, την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και την ενίσχυση του ελέγχου των δαπανών. Πρέπει να επιταχυνθούν οι μεταρρυθμίσεις στην δημόσια διοίκηση».

Τι εννοούσε ο ποιητής; Πρώτον, αυτό που λέει το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ ότι δηλαδή το ασφαλιστικό σκάει το 2015, δηλαδή τα ταμεία δεν θα μπορούν έτσι όπως τα ληστέψανε, άρα θα χρειαστεί το κράτος να βάλει λεφτά που δεν έχει προγραμματίσει. Ήδη, το ΔΝΤ διόρισε Επίτροπο Συντάξεων στο υπουργείο Κοινωνικής Ασφάλισης. Το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών προχώρησε σε 10.000 περίπου εντολές κατασχέσεων που αντιστοιχούν σε οφειλές ύψους 270 εκατ. ευρώ στο τρίμηνο Ιανουαρίου – Μαρτίου 2014. Η επερχόμενη τραγωδία των ταμείων είναι καταλυτική, ανατρέπει τα πάντα. Δεν είναι τυχαίο που ο πρωθυπουργός από το βήμα του ΣΕΒ προανάγγειλε την υγειονομική κάλυψη των 3 εκατ. ανασφάλιστων… Δεύτερον, ότι τα μέτρα που οδήγησαν έως εδώ δεν είναι ούτε μόνιμα ούτε υψηλής ποιότητας. Τρίτον, που δεν το λέει άμεσα το ΔΝΤ, αλλά το υπονοεί, είναι ότι η φοροδοτική ικανότητα των φορολογούμενων έχει εξαντληθεί… Άρα κόψτε κι άλλο κράτος, ούτως ώστε να συνεχίσετε να εξοφλάτε το χρέος σας.

Λήγουν 38,6 δισ. ευρώ: Στο Δελτίο Δημοσίου Χρέους Νο 73 (Μάρτιος 2014) αναγράφεται ότι φέτος λήγουν 38,6 δισ. ευρώ (23,7 δισ. ευρώ ομόλογα και δάνεια και 14,9 δισ. ευρώ βραχυπρόθεσμοι τίτλοι). Σύμφωνα με πληροφορίες, τα τελευταία 14,9 δισ. ευρώ πρέπει να πληρωθούν το φθινόπωρο και η ιδέα είναι να αρπάξει το υπουργείο Οικονομικών ότι υπάρχει στα ταμεία (ΤΧΣ, Κτηματολόγιο κ.ά.) και φυσικά να βγάλει καινούργια έντοκα γραμμάτια που θα πάρουν οι τράπεζες με τα οποία θα τους εξοφλήσει τα παλιά.

Δηλαδή, το κράτος θα ρουφήξει όλη την ρευστότητα που έχουν οι τράπεζες, που σημαίνει ότι δεν θα μείνει σάλιο για τον ιδιωτικό τομέα. Πρόκειται για μείζονα στρέβλωση που όχι μόνο θα καταδείξει τον τυχοδιωκτικό χαρακτήρα αυτών που κυβερνούν, αλλά ενδέχεται να είναι η χαριστική βολή στον απομένοντα ιδιωτικό τομέα. Βέβαια, ο νέος πρόεδρος του ΣΕΒ Θόδ. Φέσσας μαζί με το ΔΣ που τον εξέλεξε, τηρούν σιγήν ιχθύος, καθώς ευελπιστούν πως οι τράπεζες θα προχωρήσουν στη μετοχοποίηση των χρεών των επιχειρήσεών τους… Δηλαδή, θα τους ξεπλύνουν για τα καλά.

Βέβαια, αν δεν κάτσει το σενάριο αυτό για την χρηματοδότηση των φετινών λήξεων που ανέρχονται στο 1/5 του αναμενόμενου ΑΕΠ για φέτος, η κυβέρνηση θα την έχει πολύ άσχημα, ιδιαίτερα εάν τα έσοδα καταρρεύσουν. Ήδη στο α΄ 4μηνο έχει ήδη καταγραφεί μια υστέρηση της τάξης των 400 εκατ. ευρώ, ενώ αισθητή υστέρηση, της τάξης των 544 εκατ. ευρώ παρουσιάζουν τα έσοδα από καύσιμα που λέγεται ότι θα διπλασιασθεί έως το τέλος του χρόνου. Το ερώτημα είναι αν οι φορολογούμενοι θα έχουν λεφτά να πληρώσουν τον φόρο εισοδήματος και τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ). Η απάντηση είναι ελάχιστοι, γι΄ αυτό και διέρρευσε το σενάριο για τις 48 δόσεις. Οι φορολογούμενοι πρέπει να πληρώσουν 2 δισ. ευρώ σε τρεις διμηνιαίες δόσεις, στο τέλος Ιουλίου, στο τέλος Σεπτεμβρίου και στο τέλος Νοεμβρίου για το εισόδημα και για τον ΕΝΦΙΑ 2,65 δισ. ευρώ σε έξι μηνιαίες δόσεις από τον Ιούλιο έως το Δεκέμβριο. Δηλαδή, αυτά τα 4,5 δισ. ευρώ θα κρίνουν την τύχη του προϋπολογισμού.

Το φοροδοτικό κραχ: Το κακό είναι πως οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το κράτος έχουν ξεπεράσει τα 65 δισ. ευρώ και ότι αυξάνονται με ρυθμό 1 δις το μήνα. Μπροστά στο επικείμενο κραχ των φορολογούμενων, το υπουργείο Οικονομικών εξετάζει την αύξηση του αριθμού των δόσεων από 12 που είναι σήμερα σε τουλάχιστον 48, μέτρο που θα συζητήσει με την τρόικα. Στο μεταξύ, οι κατασχέσεις καταθέσεων και ακινήτων είναι πλέον συστηματικές. Δηλαδή, το 2015 θα φτάσουμε να πληρώνουμε ταυτόχρονα φόρους τριών ετών (ουρές του 2012-2013 από ρύθμιση ή από πληρωμή φόρου με κάρτα, τις 48 και το νέο φόρο του 2015!)…

Να σημειώσουμε πάντως ότι με απόφασή του το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Κατερίνης έκρινε πως ο Ν. 3493/ 2011 που προβλέπει αυτόφωρο για όσους οφείλουν το Δημόσιο περισσότερα από 5.000 ευρώ είναι αντισυνταγματικός και αντίκειται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Παρενθετικά, να σημειώσουμε εδώ για την ιστορία (καθώς γράφεται ότι ο πρωθυπουργός θα κρατήσει αυτός το υπουργείο Οικονομικών) ότι η κληρονομιά που άφησε ο Αντ. Σαμαράς στο πέρασμά του για ένα χρόνο επί κυβέρνησης Μητσοτάκη από το υπουργείο Οικονομικών ήταν η κατάργηση της προσωποκράτησης, πράξη που για πολλούς αποτέλεσε την αφορμή για το «τσουνάμι» της φοροδιαφυγής τα επόμενα χρόνια…

Γιατί οι τράπεζες αυτοκτονούν; Οι τράπεζες είναι στο «κόκκινο». Από το 2008 τις κρατάμε στην εντατική και έχουμε δαπανήσει ένα ΑΕΠ γι΄ αυτό. Τώρα χρειάζονται κι άλλα 5-6 δισ. ευρώ επίσημα, αλλά η ΕΚΤ θα ανεβάσει τον πήχη. Τα κόκκινα δάνεια που είναι γύρω στα 70 δισ. ευρώ και συνεχίζουν να αυξάνονται με επιταχυνόμενο ρυθμό. Παρόλα αυτά, οι τραπεζίτες δεν κάνουν τίποτε. Πάει ο δανεισμένος, τους λέει δεν βγαίνω και αυτοί για να τον ρυθμίσουν ανεκτά τον σπρώχνουν να γίνει κόκκινος. Και προτιμούν να πουλάνε τα δάνεια σε «distress funds» στο 20-30%. Αυτοκτονικό; Όχι. Οι τραπεζίτες είναι βολεμένοι με τους τρομαγμένους πολιτικούς που δεν ξέρουν πώς να διαχειριστούν τις στείρες ιερές αγελάδες, παρά δίνοντάς τους ότι λεφτά ζητήσουν. Το όλο ζήτημα δεν έχει αντιμετωπισθεί και το ΤΧΣ είναι της επιεικώς της πλάκας. Διότι τα 70 δισ. είναι πολλά.

Γιατί οι υποθήκες έχουν καταρρεύσει ως αξίες, οι εγγυητές το ίδιο και το όλο πράγμα κρατιέται με τη μέθοδο της στρουθοκαμήλου από τις ανεδαφικές αντικειμενικές αξίες (ΣΣ: εδώ η έννοια «αντικειμενικές» εξευτελίζει το κράτος, το γελοιοποιεί). Δεν είναι τυχαίο που το ΔΝΤ επισημαίνει στην έκθεσή του ότι «η αντιμετώπιση των υψηλών μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένει μια σημαντική προτεραιότητα. Αν και δεν υπάρχει οξύ ρίσκο για την σταθερότητα, είναι κρίσιμο για την οικονομική ανάκαμψη οι τράπεζες να είναι επαρκώς ανακεφαλαιοποιημένες και εκ των προτέρων ώστε να αναγνωρίσουν τις ζημιές με βάση ρεαλιστικά σενάρια για την ανάκτηση δανείων». Τα πράγματα απαιτούν ριζοσπαστικές λύσεις.

• Πρώτον, πρέπει να διαγραφούν οι εγγυητές των ιδιωτικών δανείων, που είναι συνήθως οι σύζυγοι ή οι γονείς. Οι τράπεζες όταν έδιναν στεγαστικά, για να προσπεράσουν την οδηγία της Τράπεζας της Ελλάδος που έλεγε ότι η δόση δεν μπορεί να υπερβαίνει το 45% του μηνιαίου εισοδήματος, αν θυμάμαι καλά, απαιτούν εγγυητή για να προσθέσουν τα εισοδήματά του και να παρακάμψουν την ντιρεκτίβα.

• Δεύτερον, πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν αναγκαστικά όλα τα ιδιωτικά δάνεια στο 20-30%, δηλαδή όσο τα δίνουν στα distress funds, και να διαγραφεί το υπόλοιπο, με παράλληλη αναπροσαρμογή -αυτόματα με νόμο- των υποθηκών στο αντίστοιχο ποσοστό. Όλα τα νέα δάνεια να γίνουν 15-20ετή.

• Τρίτον, να γίνει η μετοχοποίηση των επιχειρηματικών χρεών με γενικές αρχές, αλλά κατά περίπτωση.

Υποθέτω ότι καλές ριζοσπαστικές λύσεις υπάρχουν πολλές. Όμως, υπό τις παρούσες συνθήκες, επειδή οι πάντες είναι εξαντλημένοι, αν δεν υπάρξουν άμεσα λύσεις, κάποιος θα σκάσει. Καθώς η τρόικα θα επιστρέψει για να ελέγξει τα 6+6 προαπαιτούμενα, το ερώτημα για τα νοικοκυριά είναι σε ποιον να δώσουν προτεραιότητα εξόφλησης: στο κράτος ή στις τράπεζες … ή στη ΔΕΗ; Για το κράτος το ερώτημα είναι αν θα σκάσουν πρώτα οι πολίτες ή οι τράπεζες; Για τους πολίτες το ερώτημα είναι αν θα προηγηθεί το κραχ των τραπεζών και του κράτους ή το δικό τους;

ΥΓ: Επειδή μπήκαμε ήδη στην τουριστική σεζόν που «σώζει» συνήθως τη χώρα, θα πρέπει να δούμε τι θα γίνει με τις κυρώσεις κατά των Ρώσων και αν τελικά θα έρθουν. Όμως, το ουσιαστικό πρόβλημα είναι η δραματική αποτυχία του μοντέλου «all inclusive» που έχει κατεβάσει σε εξευτελιστικές τιμές των 5στερων. Η Όλγα θα βγει να μας πει ότι θα σπάσουμε το περσινό ρεκόρ επισκεπτών, αλλά στην πραγματικότητα θα έχουμε κάνει ένα ακόμη ρεκόρ φθήνιας, ένα ακόμη ρεκόρ αυτοκτονίας, έτσι ώστε να περάσουν στο επόμενο 18μηνο τα 5στερα σε ξένους ιδιοκτήτες…

Κουτί της Πανδώρας