Ο φόβος μπροστά στην κάλπη

Του Σταύρου Χριστακόπουλου

«Η κυβέρνηση Παπαδήμου έχει ολοκληρώσει το 90% του έργου της και τώρα θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι η επόμενη κυβέρνηση είναι αξιόπιστη και ότι μπορεί να ξεκινήσει το έργο της από την πρώτη ημέρα». Αυτό δήλωσε χθες ο Γκίκας Χαρδούβελης, οικονομικός σύμβουλος και επικεφαλής του γραφείου του Λουκά Παπαδήμου. Συνεπώς, λογικά, βρισκόμαστε ελάχιστα βήματα πριν από την προκήρυξη των εκλογών, ώστε να δούμε ποιο θα είναι το επόμενο κυβερνητικό σχήμα. Αλλά όχι μόνον αυτό...

Κατ’ αρχάς είναι βέβαιο ότι ακόμη και ο σημερινός πρωθυπουργός, παρά τις εύλογες εικασίες και επιφυλάξεις, προτιμά τις εκλογές και όχι τη μακρόσυρτη διαδικασία διάλυσης του σαθρού πολιτικού εδάφους πάνω στο οποίο εδράζεται η συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. Επιπλέον θα προτιμούσε, αν πρόκειται να κυβερνήσει και στο μέλλον, αυτό να γίνει με κάποιο είδος πολιτικής νομιμοποίησης, της οποίας σήμερα στερείται.

Εξ άλλου ένα ανεκκαθάριστο πολιτικό τοπίο, διαμορφωμένο από την εποχή του «λεφτά υπάρχουν», μοιάζει περισσότερο με βαλτοτόπι παρά με πεδίο άσκησης οποιασδήποτε πολιτικής – ακόμη και αν αυτή είναι πλήρως καθορισμένη από τη Γερμανία, την Κομισιόν και το ΔΝΤ.

Τέλος, αν δεν γίνουν τώρα οι εκλογές, είναι πέρα ώς πέρα απροσδιόριστο το πότε θα μπορέσουν να διεξαχθούν και, κυρίως, υπό ποιες συνθήκες.

Στην πραγματικότητα αυτοί που ανησυχούν περισσότερο από τον καθένα για τον κατάλληλο εκλογικό χρόνο είναι τα δύο τέως μεγάλα κόμματα, όποια κι αν είναι η επίσημη τοποθέτησή τους για το θέμα. Όχι άδικα, αφού τα πράγματα... παραείναι σκούρα για αμφότερα. Καταρχάς ας δούμε κάποιες αμιγώς πολιτικές παραμέτρους:

1. Με δεδομένο ότι τα πολύ σκληρά μέτρα βρίσκονται χρονικά μπροστά μας και όχι πίσω μας, η παράταση της συγκυβέρνησης μπορεί να φθείρει ανεπανόρθωτα όχι μόνο την όποια εκλογική προσδοκία των δύο αυτών κομμάτων, αλλά ακόμη και τη βιωσιμότητά τους. Με το ΠΑΣΟΚ να βρίσκεται ήδη σε ελεύθερη πτώση, η Ν.Δ. δεν θα ήθελε να έχει την ίδια μοίρα.

2. Από την άλλη πλευρά δεν είναι λίγοι όσοι λένε ότι μια νέα κυβέρνηση με πυρήνα τη Ν.Δ. θα υποχρεωθεί με το «καλημέρα» να μετατρέψει την κοινωνία σε Κόλαση. Συνεπώς θα ήταν προτιμότερο να πάρει και τα επόμενα μέτρα ο Παπαδήμος και οι εκλογές να γίνουν όταν τα πράγματα καταλαγιάσουν.

3. Στο ΠΑΣΟΚ, με δεδομένη τη συντριβή ακόμη και αν επαληθευτούν τα όνειρά τους για ποσοστό της τάξεως του 20%, πολλά είναι τα κορυφαία και σημαντικά μεσαία στελέχη του, τα οποία δεν πρόκειται να βρίσκονται στην επόμενη Βουλή. Συνεπώς είτε επενδύουν σε κυβερνήσεις «αρίστων» με οφίτσια εξ απονομής είτε απλώς θα ήθελαν την παράταση του βίου της σημερινής κυβέρνησης Παπαδήμου έως το συνταγματικό όριο.

4. Και η δυναμική εκλογικής ανόδου των κομμάτων της Αριστεράς; Πότε θα είναι ισχυρότερη; Τώρα που έχει προφανή αέρα στα πανιά της ή ύστερα από τη λήψη και των επόμενων σκληρών πακέτων μέτρων;

5. Και οι αντάρτικοι σχηματισμοί που γεννήθηκαν και συνεχίζουν να γεννιούνται από τα σπλάχνα των δύο τέως μεγάλων κομμάτων - παρατάξεων; Πότε θα είναι πιο αδύναμοι;

● Τώρα ακόμη βρίσκονται οργανωτικά κοντά στο μηδέν, αλλά εκμεταλλεύονται την εικόνα ταχείας αποσάθρωσης των δύο τέως μεγάλων.

● Αργότερα θα έχουν την ευκαιρία για πολιτικό πλιάτσικο πάνω στην πολιτική πανωλεθρία της εφαρμογής του «Μνημονίου 2», αλλά είναι αμφίβολο αν θα αντέξουν την πολιτική πίεση και τους εκβιασμούς των «μητρικών» κομμάτων.

Τα σταυρόλεξα που έχουν να λύσουν τα δύο κόμματα της σημερινής συγκυβέρνησης είναι πολλά. Όμως η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούν να αναζητήσουν πρόσχημα ώστε να μην πάνε σε εκλογές.

Ο στριμωγμένος Σαμαράς

Ο Σαμαράς, αν θέλει να επικαλείται τον στόχο της αυτοδυναμίας, δεν έχει άλλο χρόνο. Υποχώρησε σε όλες τις κόκκινες γραμμές που έβαλε κατά το πρόσφατο παρελθόν και αποδέχθηκε πλήρως το Μνημόνιο 2, με σοβαρό κόστος στην αξιοπιστία, την κομματική συνοχή και την αξία των μετοχών της Ν.Δ. στο πολιτικό χρηματιστήριο.

Ήδη προστέθηκε ένας ακόμη κομματικός σχηματισμός στα πλευρά του, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες του Καμμένου, και πλέον η Δεξιά (συμπεριλαμβανομένης της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής) μετράει πέντε κόμματα, με τα τέσσερα πλην Ν.Δ. να μαζεύουν δυνητικά, ανεξαρτήτως εισόδου στη Βουλή, γύρω στο 10% από το 45% που ιστορικά συγκεντρώνει η δεξιά παράταξη στις θριαμβευτικές της περιόδους.

Αυτό το 10% γίνεται ακόμη πιο κρίσιμο τώρα, καθώς τίποτε δεν δείχνει ότι μπορεί να προσελκύσει σοβαρό μέρος των απογοητευμένων και οργισμένων του ΠΑΣΟΚ.

Μπορεί ακόμη ο πρόεδρος της Ν.Δ. να κέρδισε την ανοχή ή και την έγκριση της... Μέρκελ, αλλά αυτό δεν είναι απαραιτήτως ωφέλιμο για τον ίδιο. Η ικανότητα διακυβέρνησης (η οποία αποδίδεται εσχάτως με τον φρικτό βαρβαρισμό «κυβερνησιμότητα») θα κριθεί στο ναρκοπέδιο της υπό διάλυση οικονομίας και όχι στις φωτογραφίες και τα πλάνα με την καγκελάριο.

Αν λοιπόν ο πρόεδρος της Ν.Δ. θέλει να έχει μια σοβαρή ελπίδα να γίνει πρωθυπουργός, είναι βέβαιο ότι θα την απολέσει όταν αρχίσει η εφαρμογή του «Μνημονίου 2», με τους επιτηρητές του Ράιχενμπαχ στα υπουργεία, με τη νέα φορολογική, μισθολογική και ασφαλιστική σφαγή και τις χιλιάδες απολύσεις. Οι ελαφρότητες περί «ανάπτυξης» ίσως γίνουν πολύ εύκολα καπνός.

Πρόβατο επί σφαγήν ο Βενιζέλος

Από την πλευρά του ο Βενιζέλος, μόλις επικυρώσει την ανάληψη της προεδρία του ΠΑΣΟΚ με την εσωκομματική κάλπη της ερχόμενης Κυριακής, είναι σαφές ότι δεν θα κυνηγάει την πρωτιά, αλλά, με βάση τις δημοσκοπήσεις, τη δεύτερη θέση, η οποία – παρότι το κόμμα του υπήρξε, κυριολεκτικά, καθεστώς επί δεκαετίες – μόνο βέβαιη δεν είναι.

Τα αποτελέσματα της διακυβέρνησής του είναι γνωστά και δεν χρειάζεται να τα επαναλάβουμε. Όσο μάλιστα η κατάσταση επιδεινώνεται τόσο περισσότερο η διάθεση για τιμωρία θα αυξάνεται.

Από την άλλη υπάρχουν τα αγκάθια στις πλευρές του ΠΑΣΟΚ, τα οποία είναι αδύνατον να αξιολογηθούν πλήρως σήμερα. Οι διαρροές προς τα αριστερά θα είναι σίγουρα μεγάλες, αλλά κανείς δεν ξέρει πόσο. Στις δημοσκοπήσεις πάντως ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ φαίνονται να διπλασιάζουν τα ποσοστά τους.

Η πρωτόβγαλτη σε εκλογές ΔΗΜΑΡ απειλεί να αναδειχθεί σε αξεπέραστο πρόβλημα, αν και κανείς δεν ξέρει πόσο θα αντέξει στην προκαταβολική πίεση για συμμετοχή στην επόμενη κυβέρνηση.

Παράλληλα το νέο κόμμα των Κατσέλη και Καστανίδη είναι άγνωστο αν θα συμπεριλάβει – πλην των διαγραμμένων βουλευτών – και άλλες οργανωμένες δυνάμεις που σήμερα βρίσκονται στο ΠΑΣΟΚ.

Επίσης δεν είναι βέβαιο αν και πόσοι τέως ψηφοφόροι του θα μετατοπιστούν προς τη Ν.Δ., η οποία για την ώρα έχει εμφανή αδυναμία να προσεταιριστεί σοβαρό ποσοστό από αυτή τη δεξαμενή δυσαρέσκειας.

Για τον Βενιζέλο, επιπλέον, αγκάθι αποτελεί και η δημιουργία ρευμάτων και ομαδοποιήσεων στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ με το βλέμμα στη... μεθεπόμενη μέρα. Κατά μία έννοια πολλοί είναι αυτοί στο πάλαι ποτέ Κίνημα, οι οποίοι με χαρά θα τον δουν να στραπατσάρεται άσχημα στις επόμενες εκλογές, καθώς θα τον προτιμούσαν μάλλον... προσωρινό και μεταβατικό πρόεδρο.

Πόσες και ποιες από αυτές τις αντίξοες συνθήκες θα μπορούσε ο Βενιζέλος να ξεπεράσει είναι άγνωστο, δεδομένης της ρευστότητας στο κόμμα που κατ’ εξοχήν αποφάσισε όλα όσα δραματικά και καταστροφικά ζήσαμε την τελευταία διετία και όσα πρόκειται, πολύ σύντομα, να ακολουθήσουν.

Σε αυτό το κλίμα, «βαίνομεν προς εκλογάς», όπως θα έλεγε και ο «Θανασάκης ο πολιτευόμενος» του Τσιφόρου. Κι αυτό, παρά τις όποιες επιφυλάξεις, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο. Άλλωστε όποιος χρεωθεί είτε απλώς συναινέσει στην αναβολή τους θα το πληρώσει ακριβά στο μέλλον.

Όσο για τις συνθήκες υπό τις οποίες θα στηθούν οι κάλπες, μια σχετικά καθαρότερη εικόνα θα υπάρχει αύριο στο «Ποντίκι» με τη συνδρομή της μεγάλης και πολυθεματικής δημοσκόπησης της Pulse RC, η οποία θα μας προσφέρει νέα δεδομένα...

To Ποντικι