Φρόνηση και Παραφροσύνη (με αφορμή τη σφαγή της Νορβηγίας)

                              του Σωτήρη Γλυκοφρύδη

           

            Ποια είναι τα δυσδιάκριτα όρια της μεγαλοσύνης από την τρέλα; Απάντηση: Η ωφελιμότητα. Αν ένας τρελός σφάξει 100 ανθρώπους αλλά προκύπτει να αφυπνίσει ωφελώντας πολύ περισσότερους δεν θεωρείται τρελός, αν όμως πρόκειται να μην τους ωφελήσει, θάβεται στο πυρ το εξώτερο. Εκεί στηρίχτηκε ο δολοφόνος των παιδιών της Νορβηγίας.   

            Οι ψυχολόγοι θα βγουν πρώτοι για να τον λυντσάρουν, κατά βάθος προστατεύοντάς τον, λέγοντας ότι είναι ψυχασθενής, τρελός, ακολουθώντας τη λαϊκή κατακραυγή και γενόμενοι μπροστάρηδες της κοινωνίας, μιας κοινωνίας κατά βάση τρελής και ψυχασθενούς, επίσης. Αλλά τι να πουν οι ψυχολόγοι όταν αντί να ψάχνουν την ψυχή στο στήθος, την καρδιά, το θυμικό, την ψάχνουν στο κεφάλι; Λογικο-γνώστες έπρεπε να καλεστούν και όχι ψυχολόγοι ή ψυχίατροι.

            Επανέρχομαι: Ποια είναι τα στοιχεία της μεγαλοσύνης από την τρέλα; Είπαμε, είναι η ωφελιμότητα. Ποιο είναι άλλο;

Ένα δεύτερο είναι σίγουρα ο δρόμος που ακολουθεί η πλειοψηφία. Ένας δρόμος κατά τον οποίο αν τον νομίζουν έτσι οι πολλοί θεωρείται φυσιολογικός, ενώ οι λιγότεροι είναι ¨παθολογικοί¨,  βρίσκονται στα άκρα. Το φυσιολογικό είναι το πλειοψηφικό, αν ένας άνθρωπος περπατά με τα χέρια παίρνει την ετικέτα του ιδιαίτερου, αν όλοι περπατάνε με τα χέρια παίρνουν το τον χαρακτηρισμό της φυσιολογικής ιδιαιτερότητας, της μοναδικότητας, και δεν πάει η φύση όλη να περπατάει με τα πόδια… Επομένως, η υποκειμενικότητα της πλειοψηφίας έχει δίκιο. Θέτει ένα μέτρο – καντάρι του ανθρώπου, φτιαγμένο από τον άνθρωπο για να μετράει τη φύση όλη με τις δικές του προδιαγραφές - κριτήρια - καλούπι. Οποία ματαιοδοξία…

Μετά την ωφελιμότητα και την υποκειμενικότητα που στηρίζεται στη ματαιοδοξία (που συνάδει με μιας μορφής ωφελιμότητα) τίθεται το τρίτο ουσιαστικό χαρακτηριστικό του ψυχασθενούς, κατά πόσο γυαλίζει το μάτι του, είναι φλογισμένη και μαύρη η καρδιά του, και κάνει πράξεις αποτρόπαιες, κοινώς, είναι ένα κτήνος αιμοβόρο. Έχουνε υπάρξει όμως και περιπτώσεις ψυχασθενών που ούτε γυαλισμένο μάτι είχανε ούτε έδειχναν σαν κτήνη. Επομένως, και το χαρακτηριστικό αυτό είναι ασαφές. Όπως και της μοναχικότητας, που συνάδει με μοναδικότητα και δύναται να ωφελήσει. Επομένως καθοδηγηθήκαμε στον πρώτο παράγοντα.

Ένα ακόμη τέταρτο ιδίωμα του ψυχασθενούς, είναι με ποιόν ταυτίζεται. Αν ταυτίζεται με το σύνδρομο του χασάπη είναι τρελός ή έχει μεγάλη πιθανότητα να είναι τρελός, αν ταυτίζεται με το σύνδρομο της Florence Nightingale, κοινώς της νοσοκόμας, δεν είναι τρελός. Και εδώ, πάλι η ωφελιμότητα και η έννοια του πλήθους. Το να ταυτίζεται κάποιος με το Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο, για πολλούς δεν είναι τρελός, αλλά είναι αποτρόπαιες οι πράξεις του, οι οποίες και αυτές, όσο και να είναι αποτρόπαιες, κρίνονται με το καντάρι της ωφελιμότητας. Οποία δυστυχία…

Που θέλω να καταλήξω: Ότι ο άνθρωπος είναι ένα ον που άγεται και φέρεται από ιδέες. Και υπάρχουν άνθρωποι φυσιολογικοί με παθολογικές ιδέες όπως και παθολογικοί με φυσιολογικές ιδέες καθώς και παθολογικοί με παθολογικές ιδέες. Αυτοί, έχουν δυο σταυρούς μη φυσιολογικότητας, οι περισσότεροι των οποίων υπήρξαν προφήτες και φιλόσοφοι. Και εδώ προκύπτει πάλι η ωφελιμότητα…

Η ωφελιμότητα λοιπόν αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της κάθε πράξης, ας μη γελιόμαστε, ας μη βαυκαλιζόμαστε και ας μη εθελοτυφλούμε. Είμαστε ένα ον, εμείς οι άνθρωποι, που βρίσκεται στις εσχατιές της φύσης εκεί που αναμετρώνται τα όρια. Ταυτιζόμαστε με πρότυπα τα οποία δεν είναι πάντοτε καλά, και αυτοί που ταυτίζονται με αυτά, τους βλέπουμε με άλλο μάτι. Πότε με το μάτι του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου, πότε με του Σαλαδίνου, πότε με οποιοδήποτε άλλο μάτι. Και αυτό που μας χωρίζει και μας ενώνει είναι το συμφέρον και όχι οι πράξεις μας. Οι Χριστιανοί έσφαξαν παιδιά και τα έφαγαν στην πολιορκία της Ιερουσαλήμ και συγχωρέθηκαν από τον πάπα, γιατί ήταν για ¨καλό¨ σκοπό. Εμείς οι άνθρωποι είμαστε ψυχασθενείς, που δεν καταλάβαμε ότι μας χωρίζουν και μας ενώνουν οι ιδέες, η θρησκεία (που είναι παράγωγο των ιδεών) και η γλώσσα (που είναι παράγωγο της ιδεοληπτικής έκφρασης που γεννιέται μετά τα πρώτα χρόνια της γνώσης της πρώτης ηλικίας). Και το Ον των τέλειων ιδεών που βρίσκεται στο επέκεινα, όπως και να λέγεται, δημιουργεί αμφιβολίες. Αν δεν είμαστε όλοι μας ψυχασθενείς είμαστε καταραμένοι. Τραγικοί, εγωκεντρικοί και φοβισμένοι. Ο άνθρωπος είναι το πιο τραγικό ον που βρίσκεται στη γη.