Η Ρωσία στο Αιγαίο

του Απόστολου Αποστολόπουλου
Εσωτερική και εξωτερική πολιτική αλληλοεπηρεάζονται αλλά η φύση τους διαφέρει. Εσωτερικά, ένα δυσμενές κλίμα ανατρέπεται αν κάτι αγγίξει συναισθηματικά το λαό. Όταν ο Σρέντερ επισκέφθηκε με γαλότσες τις πλημυρισμένες περιοχές της Γερμανίας, κέρδισε τις εκλογές. Όταν ο Καραμανλής έδωσε το «τριχίλιαρο» στους πυρόπληκτους της Ηλείας θριάμβευσε. Αντίθετα, ο Αθνάρ έχασε τις εκλογές επειδή είπε ψέματα για την...τρομοκρατική έκρηξη στο τραίνο στη Μαδρίτη. Στα μειονεκτήματα της Δημοκρατίας συμπεριλαμβάνεται ότι ο λαός έχει ευμετάβολη γνώμη. Ακόμα και ο Περικλής βρέθηκε επανειλημμένα υπόδικος. Η εξωτερική πολιτική υπακούει στα ίδια κριτήρια όταν απευθύνεται στο εσωτερικό. Τα «όχι» του Καραμανλή για το Σκοπιανό ή το σχέδιο Ανάν, όπως και το άνοιγμα στη Ρωσία, ανέβασαν τις μετοχές του. Ο Μπους ξεκίνησε τον πόλεμο στο Ιράκ έχοντας την ευρύτατη υποστήριξη των Αμερικανών αλλά την έχασε όταν επέμενε ενώ η ήττα ήταν φανερή.
Τίποτα από αυτά, όμως, δεν ισχύει στο «καθαρό» πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, στις σχέσεις, δηλαδή, με τις άλλες χώρες. Η διαφορά είναι ότι οι λαοί έχουν συναισθήματα ενώ τα κράτη έχουν μόνο συμφέροντα. Στην εξωτερική πολιτική οφείλεις να καθορίζεις τα συμφέροντα σου αλλά το κυριότερο είναι να δεις αν συνδυάζονται με τα συμφέροντα των άλλων. Στην Ελλάδα λέμε συχνά ότι μας αδικούν ενώ είμαστε σταθεροί και πιστοί. Αλλά αν είσαι πιστός επειδή (πιστεύεις ότι)δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς τότε ο άλλος θα σε αδικήσει μόλις το επιβάλλουν τα συμφέροντά του. Επίσης είναι επιζήμιο να μεταμφιέζεις την πραγματικότητα χτίζοντας στην άμμο παλάτια. Πχ να μιλάς για ελληνοτουρκική φιλία ενώ επιδιώκεις, απλώς, την ύφεση.
Συνοπτικά: Η πολιτική των αγωγών έχει στρατηγική (μακροπρόθεσμη) σημασία και συμφέρει την Ελλάδα, την Ευρώπη και τη Ρωσία, όχι όμως τις ΗΠΑ. Αν η Ελλάδα αποφάσισε αυτήν την πολιτική χωρίς να έχει εξασφαλίσει την ενεργό υποστήριξη των Ευρωπαίων στα εθνικά θέματα( που είναι και ευρωπαϊκά) τότε ο δρόμος μας είναι ολισθηρός. Η ρωσική παρουσία στο Αιγαίο θεωρείται μήνυμα και προς την Τουρκία. Αν ισχύει, είναι θετικό. Αλλά μένουν αδιευκρίνιστα τα όρια του μηνύματος. Πχ η Μόσχα έχει ζωτικό συμφέρον να μείνει το Ιράν εκτός αμερικανικού ελέγχου και το στηρίζει παρότι την ανησυχεί το πυρηνικό του πρόγραμμα. Πόσο μακριά θέλει και μπορεί να φθάσει η στήριξη της Μόσχας στην Αθήνα; Και, κυρίως, πόση ρωσική υποστήριξη μπορεί να «εισπράξει» η Αθήνα χωρίς να προκαλέσει ασύμμετρη φθορά στις παραδοσιακές σχέσεις της; Εκτός πια αν πιστεύουμε ότι ήρθε η ώρα να σπάσουν οι παραδόσεις…
Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ, την ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 9-1-09