Ποιος θα πάρει τον μουντζούρη...

Του Σταύρου Χριστακόπουλου
Τελικά η πρόβλεψή μας για Πανωλεθρία χωρίς προηγούμενο ήταν απολύτως ρεαλιστική, ίσως και λίγο... συντηρητική. Οι εκβιασμοί περί «χαμένης ψήφου» πήγαν στον βρόντο, όπως άλλωστε έπρεπε, με αποτέλεσμα το ΠΑΣΟΚ πρωτίστως και η Ν.Δ., ύστερα από μια ιστορικών διαστάσεων συντριβή, να αδυνατούν πλέον να συγκροτήσουν, έστω και σε συνεργασία, μια βιώσιμη κυβέρνηση. Με το κλείσιμο της κάλπης η μεταπολίτευση παρέλαβε το αγγελτήριο του θανάτου της.
Αν χθες, στη διάρκεια των εκλογικών εκπομπών, το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ. εθεωρείτο δύσκολο να σχηματίσουν μια σταθερή κυβέρνηση, σήμερα το ερώτημα είναι αν θα μπορούν καν να σχηματίσουν οποιουδήποτε είδους κυβέρνηση.
● Ο Βενιζέλος έσπευσε χθες το βράδυ πρώτος, αν και το ΠΑΣΟΚ είναι τρίτο κόμμα με καθαρή διαφορά από τον δεύτερο ΣΥΡΙΖΑ, να προαναγγείλει πρωτοβουλία για κυβέρνηση «εθνικής ενότητας». Στην πραγματικότητα ο λόγος αφορούσε ένα είδος «οικουμενικής», αφού ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ απορρίπτει το ενδεχόμενο της συγκυβέρνησης με τη Ν.Δ.
● Ο Σαμαράς ακολούθησε κάνοντας λόγο για κυβέρνηση «εθνικής σωτηρίας».
Οι δηλώσεις αυτές έγιναν ενόσω η ενσωμάτωση των επίσημων εκλογικών αποτελεσμάτων έδειχνε δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης οριακής πλειοψηφίας από τα δύο τέως «μεγάλα» κόμματα και ενόσω ακόμη «παιζόταν» η είσοδος στη Βουλή τριών ακόμη κομμάτων (Οικολόγοι - Πράσινοι, ΛΑΟΣ και Δημοκρατική Συμμαχία).
Ελάχιστες ώρες αργότερα, όσο ενσωματώνονταν στο αποτέλεσμα τα εκλογικά κέντρα των μεγάλων πόλεων, φαινόταν ότι ούτε η κοινοβουλευτική δύναμη (και η πολιτική ισχύς) του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. θα επαρκούσε ούτε ήταν εφικτή η είσοδος στη Βουλή για τα τρία μικρά κόμματα – κάποια από τα οποία θα μπορούσαν, υπό όρους, να διαπραγματευθούν τη συμμετοχή τους σε μια «μνημονιακού» χαρακτήρα ψευδοοικουμενική κυβέρνηση.
Με δεδομένο όμως το εκλογικό αποτέλεσμα, ποιοι θα μπορούσαν να συγκροτήσουν ένα τέτοιο κυβερνητικό σχήμα;
● Ο αδιαμφισβήτητος θριαμβευτής των εκλογών (και πλέον αξιωματική αντιπολίτευση!) ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν αδύνατον να συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση τήρησης του δεδομένου «μνημονιακού» προγράμματος. Ως εκ τούτου ο Τσίπρας επέμεινε στη δική του πρόταση για «κυβέρνηση της Αριστεράς», η οποία όμως είναι πολιτικά και αριθμητικά αδύνατον να υπάρξει. Αυτό λοιπόν που μένει είναι το «όχι» σε μια «οικουμενική των μνημονίων».
● Για το ΚΚΕ ούτε λόγος – και η Παπαρήγα το ξέκοψε ακόμη μια φορά.
● Για τη Χρυσή Αυγή παρομοίως.
● Ο Καμμένος, δίνοντας ακόμη μια φορά... ρεσιτάλ ασάφειας, από τη μια είπε ότι «χρειάζεται κυβέρνηση εθνικού σκοπού», αλλά ταυτόχρονα όχι μόνο απέρριψε συμμετοχή των Ανεξάρτητων Ελλήνων σε κυβέρνηση με Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, αλλά φρόντισε να σκάψει ένα χαντάκι προς την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, με τον οποίο έχει «βασικές διαφορές» στα εθνικά θέματα. Κοινώς κανείς δεν κατάλαβε αν λέει «όχι» σε όλους ή απλώς διαπραγματεύεται με τις γενικότητες για «κυβέρνηση εθνικού σκοπού».
● Έμενε στους υπολογισμούς του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. μόνο ο Κουβέλης. Όμως, εγκαίρως, πριν ακόμη εκκινήσουν τα «τριήμερα», παρά τις γενικώς προσεκτικές εκφράσεις του, ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ έσπευσε να δηλώσει ότι δεν πρόκειται να γίνει «αριστερό άλλοθι» μιας «μνημονιακής» συγκυβέρνησης.

Η εντολή στον ΣΥΡΙΖΑ
Αν όλα αυτά ισχύουν σε πρώτη ανάγνωση του εκλογικού αποτελέσματος και των δηλώσεων των πολιτικών αρχηγών, υπάρχει ένα δεύτερο επίπεδο πολύ σημαντικότερο, το οποίο έχει να κάνει με μια απλή αλήθεια: καμιά κυβέρνηση αυτή την ώρα δεν μπορεί να σχηματιστεί χωρίς μια ξεκάθαρη πολιτική συμφωνία.
Τι είδους πολιτική συμφωνία όμως μπορεί να υπάρξει με δεδομένο τον κατακερματισμό και την παραδοχή ότι όποιος συγκυβερνήσει σήμερα με το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ., και μάλιστα με όρους τήρησης του «μνημονίου», θα καεί στις αμέσως επόμενες εκλογές, οι οποίες δεν μπορεί παρά να γίνουν σύντομα;
Ήδη στη Γερμανία κάνουν εκτιμήσεις για παρατεταμένη ακυβερνησία και ο διεθνής Τύπος μιλάει για δεύτερο εκλογικό γύρο. Πρακτικά απαντήσεις για τη δυνατότητα σχηματισμού μιας εκ των πραγμάτων βραχύβιας κυβέρνησης θα πάρουμε τις αμέσως επόμενες μέρες ή και ώρες.
Επιπλέον, κατά τα φαινόμενα, τις επόμενες μέρες, αν δεν έχουμε κάποια πολιτική έκπληξη, θα δούμε να εκτυλίσσεται ένα παιχνίδι εντυπώσεων με στόχο να μην πάρει κανείς πάνω του τον «μουντζούρη» της διαγραφόμενης αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης και της ενδεχόμενης προσφυγής σε νέες εκλογές.
Μόνο που η αδυναμία αυτή δεν θα είναι παροδικό φαινόμενο, διότι, όπως έχουμε πολλές φορές επισημάνει, το παλαιό σύστημα εξουσίας πεθαίνει χωρίς ακόμη να έχουν υπάρξει οι πολιτικοί και αριθμητικοί όροι για τη δημιουργία ενός νέου. Και αν ακόμη οι αριθμοί γίνει εφικτό να «βγουν», ωστόσο η διαδικασία του πολιτικού μετασχηματισμού στην Ελλάδα βρίσκεται μόνο στην αρχή. Και μάλιστα συναρτάται όχι μόνο με τη δική μας μαύρη «μνημονιακή» μοίρα, αλλά και με τις αποφάσεις των δανειστών.
Επ’ αυτού έχει τη δική της σημασία η παρέμβαση του ΔΝΤ, το οποίο – τη στιγμή που η Γερμανία προτίμησε να «αγοράσει» λίγο πολιτικό χρόνο αποφεύγοντας τις πρώτες ώρες να διατυπώσει επισήμως εκτιμήσεις για το εκλογικό αποτέλεσμα –, αν και δίνει... τράτο μέχρι τον σχηματισμό κυβέρνησης, απείλησε ευθέως με «πάγωμα» της καταβολής των δόσεων προς την Ελλάδα αν δεν υπάρξει συμφωνία για την επιβολή νέων μέτρων λιτότητας, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Dow Jones Newswire.
Προφανώς η δυσκολία είναι τεράστια, πολύ περισσότερο που η πρωτοβουλία κινήσεων εκ μέρους των παλαιών και ηττημένων εκφραστών της Κεντροδεξιάς και της Κεντροαριστεράς αποτελεί παρελθόν. Και αν στη Δεξιά τα πράγματα είναι εντελώς ασαφή ως προς το μέλλον, στην Κεντροαριστερά και την Αριστερά τα πράγματα είναι σαφέστερα:
Στις χθεσινές εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έλαβε απλώς τη δεύτερη θέση στην εκλογική κατάταξη ούτε μόνο το δικαίωμα για μια διερευνητική εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Στην πραγματικότητα πήρε μια σαφή – αν και... διερευνητική – εντολή για την ανασύνταξη της Κεντροαριστεράς. Από τη διαχείριση που θα της επιφυλάξει ίσως κριθούν πάρα πολλά για τους όρους με τους οποίους θα ανασυνταχθεί εν καιρώ το πολιτικό σύστημα, αλλά και το σύστημα εξουσίας.
Ας μην βιαζόμαστε όμως. Έχουμε πολλά να δούμε – και να πούμε – το αμέσως επόμενο διάστημα...

Το Ποντικι