H ευρωζώνη σε… παραζάλη

Η κυβερνητική αστάθεια έχει γίνει καθημερινότητα στην Ελλάδα, η οποία διανύει μια προεκλογική περίοδο διαρκείας την τελευταία τριετία, όμως η κατάσταση δεν διαφέρει πολύ ούτε στις άλλες χώρες της ευρωζώνης.

Κυβερνήσεις και συγκυβερνήσεις βρίσκονται συχνά στον αέρα, εκλογές προκηρύσσονται εκτάκτως, κόμματα και «ηγέτες» εναλλάσσονται στην εξουσία, όμως η πολιτικο-οικοινομική κρίση δεν απομακρύνεται. Παραμένει απλωμένη πάνω απ’ την Ευρώπη, αφού ακόμα και η σταθερότητα ορισμένων «δυνατών» χωρών επηρεάζεται άμεσα από τα ντόμινο εξελίξεων. Πιο πρόσφατο παράδειγμα, το άγχος της Μέρκελ για τις γερμανικές εκλογές, λόγω της τελευταίας κυβερνητικής κρίσης στην Ελλάδα.
Η λιτότητα γεννάει μόνιμη παραζάλη στην ευρωζώνη. Λες και δεν πατάμε πια σε σταθερό έδαφος, αλλά σε κατάστρωμα καραβιού εν μέσω τρικυμίας. Επικοινωνιακά τερτίπια της στιγμής για αποφυγή εκλογών (όπως τώρα στην Ελλάδα) πιάνουν κάποτε – κάποτε, όμως όχι πάντα και για πάντα. Οι κυβερνήσεις μοιάζουν αναλώσιμες, με εταίρους φοβισμένους, παλεύοντας – στον άγνωστο χρόνο που τους απομένει – να πάρουν κρίσιμες αποφάσεις, κόντρα στη λαϊκή δυσαρέσκεια.
Τα κόμματα ανεβοκατεβαίνουν στην εξουσία σαν ασανσέρ ή συνεργάζονται μεταξύ τους όπως – όπως και όποιοι με όποιους, ακόμα και υπηρεσιακοί «επιστρατεύονται» σαν λύση ανάγκης, κι όλα αυτά για να υπηρετηθεί μέχρι κεραίας η σκληρή λιτότητα που επιβάλλει πάση θυσία το Βερολίνο. Εν ολίγοις, οι πολιτικοί αλλάζουν, όμως όχι και η πολιτική. Κι όποιος αντέξει απέναντι στον μπαμπούλα της ύφεσης και της κρίσης χρέους.
Δεν είναι, λοιπόν, μόνο η Ελλάδα που τον τελευταίο χρόνο πήγε ήδη δυο φορές στις κάλπες (έχουν να γίνουν εκλογές μετά το πέρας τετραετίας από το 2004), ενώ από τον Οκτώβριο του 2009, όταν κι άρχισε να μπαίνει στον κυκλώνα της κρίσης, έχει αλλάξει πέντε πρωθυπουργούς: Καραμανλής, Παπανδρέου, Παπαδήμος, Πικραμένος, Σαμαράς. Κι έχει ο Θεός…
Η σκακιέρα
Από τις 17 χώρες της ευρωζώνης, η κυβερνητική σταθερότητα είναι για την πλειονότητά τους – αλλού περισσότερο, αλλού λιγότερο – είδος προς εξαφάνιση. Ενώ η Μέρκελ οδεύει ολοταχώς για την τρίτη θητεία της, ώστε να γίνει η μακροβιότερη καγκελάριος της Γερμανίας μετά τον πολιτικό «πατέρα» της Χέλμουτ Κολ, στα άλλα μέλη του κοινού νομίσματος υπάρχουν αναταράξεις κι έξαρση πρόωρων εκλογών! Εξαιρέσεις, το Λουξεμβούργο, η Αυστρία (εκλογές τον Σεπτέμβριο έπειτα από πενταετία!) και η Εσθονία – η τελευταία χώρα που μπήκε στο ευρώ το 2011 –, στην οποία επανεξελέγη ο κεντροδεξιός συνασπισμός.
Η εικόνα στη σκακιέρα της ευρωζώνης μετά το 2010, όταν έσκασε το κανόνι της Ελλάδας, είναι κάτι περισσότερο από ενδεικτική:
Ισπανία: Τον Νοέμβριο του 2011 ο σοσιαλιστής Χοσέ Λουίς Θαπατέρο χάνει από τον συντηρητικό Μαριάνο Ραχόι του Λαϊκού Κόμματος, με την κρίση στη χώρα να θεριεύει και τη λαϊκή διαμαρτυρία να γιγαντώνεται.
Κύπρος: Στο κατώφλι του ΔΝΤ, ο Νίκος Αναστασιάδης (Δημοκρατικός Συναγερμός) αντικαθιστά στην προεδρία, τον Φεβρουάριο του 2013, τον Δημήτρη Χριστόφια (ΑΚΕΛ).
Ιρλανδία: Τον Φεβρουάριο του 2011 ο Μπράιαν Κόουεν (Fianna Fàil) πληρώνει στις κάλπες το τίμημα από την πολιτική αυστηρής λιτότητας και το SOS προς ΔΝΤ – Ε.Ε. Το κόμμα Fine Gael του Έντα Κένι κερδίζει στις πρόωρες εκλογές.
Ιταλία: Τον Νοέμβριο του 2011 παραιτείται ο Μπερλουσκόνι μετά την επιβολή σκληρών μέτρων. Στη θέση του ο Μάριο Μόντι. Στις 24 Φεβρουαρίου 2013 γίνονται πρόωρες εκλογές. Έπειτα από αδιέξοδο, εντολοδόχος πρωθυπουργός αναλαμβάνει ο Ενρίκο Λέτα του Δημοκρατικού Κόμματος.
Γαλλία: Στις 6 Μαΐου 2012 ο Φρανσουά Ολάντ του Σοσιαλιστικού Κόμματος διαδέχεται τον δεξιό πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί, με τις διαφορές της ασκούμενης πολιτικής να είναι αδιόρατες.
Ολλανδία: Τον Ιούνιο του 2010 ο χριστιανοδημοκράτης Γιαν Μπαλκενέντε αφήνει τη θέση του μετά τις εκλογές στον φιλελεύθερο Μαρκ Ρούτε. Ο νέος πρωθυπουργός παραιτείται στις 23.4.2012 λόγω της επιδείνωσης της κρίσης. Στις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου ο Ρούτε επανεξελέγη.
Πορτογαλία: Τον Ιούνιο του 2011, ύστερα από πρόωρες εκλογές, ο σοσιαλιστής Ζοζέ Σώκρατες, που είχε ζητήσει βοήθεια από Ε.Ε. – ΔΝΤ, αντικαθίσταται από τον σοσιαλδημοκράτη Πέντρο Κοέλιο. Πρόσφατα γκάλοπ δείχνουν το κεντροδεξιό κυβερνών κόμμα να έχει χάσει πολλή από τη δύναμή του.
Σλοβενία: Τον Δεκέμβριο του 2011 ο Γιάνες Γιάνσα του Δημοκρατικού Κόμματος παίρνει (με πεντακομματικό συνασπισμό!) την εξουσία από τον σοσιαλδημοκράτη Μπόρουτ Πάχορ, στις πρώτες πρόωρες εκλογές στην Ιστορία της χώρας. Στις 5.6.2013 ο Γιάνσα, που έμεινε στον θώκο μέχρι φέτος τον Μάρτιο, καταδικάζεται σε διετή φυλάκιση για σκάνδαλο διαφθοράς. Νέα πρωθυπουργός η Αλένκα Μπράτουσεκ της «Θετικής Σλοβενίας», που ήδη πρόλαβε να επιβάλει σκληρότερα μέτρα λιτότητας.
Μάλτα: Τον Μάρτιο του 2013 το Εργατικό Κόμμα που ήταν στην αντιπολίτευση έφερε αλλαγή ηγεσίας έπειτα από 15 χρόνια! Η απερχόμενη κυβέρνηση έπεσε και οδηγήθηκε σε πρόωρες εκλογές, όταν δεν μπόρεσε να περάσει τον προϋπολογισμό.
Βέλγιο: Μετά τις πρόωρες εκλογές του 2010 προέκυψε ακυβερνησία. Ο σοσιαλιστής Ντι Ρούπο ανέλαβε τελικά πρωθυπουργός ύστερα από 541 (!) μέρες διαβουλεύσεων.
Φινλανδία: Στις εκλογές του 2011 ο συντηρητικός Γίρκι Κατάινεν διαδέχεται στην εξουσία την κεντρώα Μάρι Κιβίνιεμι, που ανέλαβε πρωθυπουργός το καλοκαίρι του 2010.
Σλοβακία: Τον Μάρτιο του 2012, σε πρόωρες εκλογές λόγω ύφεσης και με φόντο
την έγκριση του EFSF, τη φιλελεύθερη Ιβέτα Ραντιτσόβα διαδέχεται ο Ρόμπερτ Φίκο των σοσιαλδημοκρατών. H τετρακομματική κυβέρνηση γίνεται κι αυτή θύμα της κρίσης χρέους, μόλις έναν χρόνο μετά τον σχηματισμό της…
Το Ποντίκι