Δέκα χρόνια από τους ΝΑΤΟϊκούς βομβαρδισμούς στη Σερβία

ΤΡΙΤΗ 24 ΜΑΡΤΙΟΥ 2009 - CONTRA.GR
Ημέρα μνήμης η 24η Μαρτίου για τους Σέρβους, οι οποίοι δέκα χρόνια πριν έζησαν τον εφιάλτη των βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ από τους οποίους σκοτώθηκαν 1.000 στρατιώτες και αστυνομικοί και περίπου 2.500 άμαχοι πολίτες – 89 εκ των οποίων ήταν παιδιά.

Με αφορμή την 10η επέτειο την Τρίτη 24 Μαρτίου 2009, σε όλη τη Σερβία έχουν προγραμματιστεί εκδηλώσεις μνήμης για τα θύματα. Στις 12 το μεσημέρι θα ηχήσουν οι σειρήνες και θα τηρηθεί ενός λεπτού σιγή. Στα σχολεία της μέσης εκπαίδευσης θα γίνουν εκδηλώσεις, ενώ σε όλα τα σημεία που έγιναν στόχος των βομβαρδιστικών του ΝΑΤΟ και υπήρξαν θύματα, στελέχη της κυβέρνησης θα καταθέσουν στεφάνια.

Το χρονικό των βομβαρδισμών

Οι βομβαρδισμοί άρχισαν το βράδυ της 24ης Μαρτίου του 1999 – χωρίς την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ - και διήρκεσαν 78 ημέρες, έως τις 10 Ιουνίου, όταν υπεγράφη η Συνθήκη του Κουμάνοβο που έθεσε το Κόσοβο υπό διεθνή κυριαρχία.

Είχε προηγηθεί η άρνηση του προέδρου της Γιουγκοσλαβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς - στη διάσκεψη στο Ραμπουγιέ της Γαλλίας – να αποδεχθεί το στρατιωτικό σκέλος της πρότασης για την επίλυση του ζητήματος του Κοσόβου, εκτιμώντας ότι θα έθετε θέτει υπό καθεστώς ΝΑΤΟϊκής κατοχής τη Γιουγκοσλαβία.

Όπως παραδέχθηκαν αργότερα πολλοί αμερικανοί διπλωμάτες, στην ουσία η απόφαση είχε ληφθεί πολύ πιο νωρίς και αναζητούσαν απλώς μια αφορμή, γι’ αυτό οι ΗΠΑ επέβαλαν τέτοιους όρους στο Ραμπουγιέ, που ήταν αδύνατο να τους αποδεχθεί ο Μιλόσεβιτς. Ο Ζίβοραντ Κοβάτσεβιτς, πρόεδρος της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Ευρωπαϊκό Κίνημα για τη Σερβία» και διακεκριμένο στέλεχος της Τιτοϊκής διπλωματίας, στο βιβλίο του «Η Αμερική και η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας» εκτιμά ότι η Ουάσιγκτον κατέφυγε στην τακτική της «διπλωματίας του άλλοθι» (alibi diplomacy) στο Ραμπουγιέ και δεν είχε καμία ειλικρινή διάθεση να βρεθεί λύση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Στην αεροπορική εκστρατεία κατά της Γιουγκοσλαβίας έλαβαν μέρος 1.150 μαχητικά αεροσκάφη του ΝΑΤΟ, εκτοξεύτηκαν 420.000 βλήματα, 20.000 πύραυλοι και 37.000 «βόμβες διασποράς» οι οποίες περιείχαν 10,5 τόνους απεμπλουτισμένου ουρανίου. Το ραδιενεργό αυτό υλικό χρησιμοποιήθηκε κυρίως εναντίον στόχων στο Κόσοβο.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Γιουγκοσλαβίας, κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών σκοτώθηκαν 1.000 στρατιώτες και 2.500 άμαχοι πολίτες, ενώ τραυματίστηκαν 12.500 άτομα. Οι υλικές ζημιές που υπέστη η Γιουγκοσλαβία ήταν τεράστιες και ανέρχονταν μεταξύ 30 και 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Κουμάνοβο και την ψήφιση της διακήρυξης 1244 από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ο σερβικός στρατός και η αστυνομία εγκατέλειψαν το Κόσοβο και στην περιοχή αναπτύχθηκαν 37.200 ξένοι στρατιώτες. Από τον Ιούνιο του 1999, το Κόσοβο εγκατέλειψαν περίπου 200.000 Σέρβοι, ενώ σκοτώθηκαν ή θεωρούνται αγνοούμενοι 1.350 πολίτες σερβικής εθνότητας. Στις 17 Φεβρουαρίου 2008, το Κόσοβο κήρυξε την ανεξαρτησία του από τη Σερβία.

Ανοιχτή πληγή

Τον εφιάλτη του παρελθόντος θυμίζουν τα μισογκρεμισμένα κτίρια όπου στεγάζονταν τα υπουργεία Άμυνας και Εσωτερικών στο Βελιγράδι καθώς και το κτίριο της δημόσιας τηλεόρασης (RTS) το οποίο βομβαρδίστηκε στις 23 Απριλίου με αποτέλεσμα 16 άτομα να χάσουν τη ζωή τους.

Τα τελευταία χρόνια γίνονται μεγάλες προσπάθειες για να αποκατασταθούν οι ζημιές που προκλήθηκαν. Το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο έχουν πλήρως αποκατασταθεί, όπως και οι μισές στρατιωτικές εγκαταστάσεις, ενώ οι υπόλοιπες θα πωληθούν ως οικόπεδα και το ενδιαφέρον είναι ότι οι περισσότεροι αγοραστές που εκδηλώνουν ενδιαφέρον προέρχονται από χώρες που συμμετείχαν στους βομβαρδισμούς.

''ΚΡΑΧΤΗΣ''