Κύπρος: Το μεγάλο ριφιφί

Πρώτος σταθμός του νέου ληστρικού καπιταλισμού 
Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη 
Η ληστρική επίθεση εναντίον ανυποψίαστων καταθετών των κυπριακών τραπεζών, πριν μερικές ημέρες, αποτελεί τη συνέχεια ενός οικονομικού πολέμου, ανάμεσα στον ευρωπαϊκό Βορρά και τον ευρωπαϊκό Νότο, που άρχισε με τη γέννηση της ΕΕ – ευρωζώνης, και συνεχίζεται με ολοένα σφοδρότερες και πιο απροκάλυπτες μεθόδους.
Χρησιμοποιώντας ως άλογο της Τροίας το δημόσιο χρέος ο πλούσιος Βορράς, απομυζεί τον πλούτο του φτωχού Νότου, αφανίζοντας τη μία μετά την άλλη τις οικονομίες των κρατών-μελών και δημεύοντας δημόσια έσοδα, ιδιωτικές περιουσίες, αλλά και κοιτάσματα υποθαλάσσια ή υπόγεια.
Μια, τεραστίων διαστάσεων μεταφορά πλούτου από το Νότο προς το Βορρά πραγματοποιήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες, μέσω του μόνιμου και υψηλού εμπορικού πλεονάσματος, κυρίως της Γερμανίας, σε συνδυασμό και με το πάγιο εμπορικό έλλειμμα του Νότου. 
Η προβολή του δημόσιου χρέους, ως κυρίαρχου προβλήματος του ευρωπαϊκού Νότου, σε συνδυασμό και με την επιβολή μιας βάρβαρης λιτότητας, δεν απέβλεπαν στην αντιμετώπιση του προβλήματος, αλλά αντιθέτως στη διαιώνιση και επιδείνωση του.
Με αυτό που συνέβη στην Κύπρο, και που χωρίς υπερβολή υπάγεται στην ευρύτερη κατηγορία μεθόδων γνωστών ως ΡΙΦΙΦΙ, εισάγεται πλέον ως μέθοδος αποδεκτή η κλοπή καταθέσεων, χωρίς αιδώ, χωρίς περιστροφές, χωρίς σοβαρές δικαιολογίες, με το «έτσι θέλω» του κατακτητή που εξαθλιώνει και δουλοποιεί τον κατακτημένο και που στα πλαίσια μιας ξαφνικά προκαλούμενης καταιγίδας του αφαιρεί, σε πολλές περιπτώσεις, το αποτέλεσμα των μόχθων μιας ολόκληρης ζωής. Προς το παρόν, αλλά δεν είναι διόλου βέβαιο ότι αυτό θα ισχύσει και για το μέλλον, αφήνονται εκτός ΡΙΦΙΦΙ οι καταθέσεις μέχρι 100.000Ε. Διαβεβαίωση, που, φυσικά, ουδόλως οδηγεί στην προσπάθεια να μη θιγούν, δήθεν, οι μικροί αποταμιευτές κλπ, για τους ακόλουθους και πολύ απλούς λόγους. Δηλαδή, ότι:

1. Οι μεγάλοι καταθέτες μπόρεσαν να διαφύγουν από τη λαίλαπα αυτού του ΡΙΦΙΦΙ, σηκώνοντας τα χρήματά τους, έγκαιρα και χωρίς όριο, όχι βέβαια από τις κλειστές κυπριακές τράπεζες στην Κύπρο, αλλά από τα υποκαταστήματά τους στο Λονδίνο. Αυτά, παραδόξως, παρέμειναν, όχι βέβαια τυχαίως, ανοικτά. Μεταξύ άλλων εξαφανίστηκαν, έτσι σχεδόν όλες οι ρωσικές καταθέσεις των ολιγαρχών, που αντιπροσώπευαν το 20% περίπου στις κυπριακές τράπεζες. Εκτιμάται ότι μέσω των ανοικτών υποκαταστημάτων, εκτός Κύπρου, που έπρεπε να παραμείνουν κλειστά, αλλά ήταν ανοικτά, εξανεμίστηκαν 4-10Ε δις. Εξαφανίστηκε, δηλαδή, έτσι η βάση, από την οποία αναμενόταν να αντιμετωπιστεί το χρέος των 5.8Ε δις χάρη του οποίου τολμήθηκε, όπως τουλάχιστον επίσημα υποστηρίχθηκε, η μεγάλη κλοπή, που κατέστρεψε εντελώς την οικονομία της Κύπρου. Μια μικρή λεπτομέρεια, που βέβαια μπορεί να ερμηνευθεί ανάλογα με την κρίση του καθενός: «η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου δανείστηκε από την ΕΚΤ σημαντικά περισσότερη ρευστότητα, ακριβώς τις κρίσιμες ημέρες, από την απαραίτητη για τις ανάγκες αυτών των υποκαταστημάτων του Λονδίνου».
2. Εξάλλου, το μέτρο της διασφάλισης καταθετών με κάτω από 100.000Ε είναι εντελώς χωρίς λογική, γιατί ο ίδιος καταθέτης μπορεί να έχει από 100.000Ε σε απεριόριστο αριθμό τραπεζών εντός ή εκτός μιας χώρας.
3. Τέλος, ήδη έχει αρχίσει να αναθεωρείται αυτή η αρχή, με δηλώσεις αρμοδίων που υποστηρίζουν ότι αν χρειαστεί στο μέλλον θα γίνει «κούρεμα» και καταθέσεων κάτω από 100.000Ε, προκειμένου να επιτευχθεί εσωτερική διάσωση.

Συνεπώς, ως πρώτο συμπέρασμα αυτής της ληστείας, στην Κύπρο, είναι ότι αυτή στόχευε τον πτωχό και μεσαίο καταθέτη και όχι τους πλούσιους και μεγάλους. Από την άποψη αυτή, και η ληστεία της Κύπρου συνεχίζει την, εδώ και 4 περίπου δεκαετίες διαδικασία υπέρ συγκέντρωσης πλούτου στα χέρια ολοένα και πιο ολιγάριθμων ατόμων, σε παγκόσμια βάση.
Θα προσπαθήσω, σύντομα, να απαντήσω στα ακόλουθα ερωτήματα:

• Ποιες ήταν οι επίσημες δικαιολογίες της εισαγωγής στην ευρωζώνη αυτού του πρωτοφανούς και άκρως ανήθικου μέτρου, και ποιες οι πραγματικές;
• Τι σημαίνει αυτή η ληστεία, και
• Τι συνέπειες προβλέπονται ότι θα έχει;

1. Ποιες ήταν οι επίσημες δικαιολογίες της, και ποιες οι πραγματικές;
Όλες, σχεδόν, οι δικαιολογίες που προβλήθηκαν, για το αδιανόητης σύλληψης αυτό μέτρο καταρρέουν ως χάρτινος πύργος, αν αναλογιστεί κανείς ότι το χρέος της Κύπρου αντιπροσωπεύει μόνο το 0.2% του συνολικού ευρωπαϊκού, που αυτό ανέρχεται σε πάνω από 8Ε τρις. Είναι, δηλαδή, αστείο να υποστηριχθεί, ότι η ΕΕ φοβήθηκε δήθεν ότι το χρέος της Κύπρου έθετε σε κίνδυνο το ευρώ, και έσπευσε έτσι να το σώσει, εισάγοντας έναν νεοσύστατο όρο δημοσιονομικής σταθερότητας: αυτόν, δηλαδή, της υγιούς σχέσης μεταξύ καταθέσεων και ΑΕΠ δεδομένου κράτους-μέλους της. Να υπενθυμίσω ότι και η Ελλάδα επιλέχθηκε δήθεν για να «σώσει το ευρώ» με χρέος που δεν υπερέβαινε το 2.5% του συνολικού ευρωπαϊκού, και έγινε έτσι το πρώτο πειραματόζωο της Ευρώπης, με την εφαρμογή του απάνθρωπου μέτρου της «εσωτερικής υποτίμησης». Επανέρχομαι στην Κύπρο, και στη δικαιολογία ότι η σχέση καταθέσεων προς ΑΕΠ της ήταν υπερβολική, και απειλούσε δήθεν το ευρώ. Αλλά, εκτός από τον εντελώς αυθαίρετο αυτό συλλογισμό, δεδομένου ότι οι ξένες καταθέσεις επιδιώκονται μετά μανίας, από τις επί μέρους εθνικές οικονομίες, ως άμεσες ξένες επενδύσεις, και το ότι ουδέποτε στο παρελθόν αναφέρθηκε παρόμοιος όρος σταθερότητας, θα πρέπει επίσης ιδιαίτερα να επιμείνουμε στον, σκανδαλωδώς, επιλεκτικό χαρακτήρα αυτής της ληστείας στην Κύπρο. Θέλω να πω ότι η σχέση καταθέσεων προς ΑΕΠ της Κύπρου, ήταν 7 προς 1-όσο και της Ιρλανδίας-, ενώ του Λουξεμβούργου 22 προς 1, ενώ της Μάλτας 8 προς 1. Με ποια, λοιπόν, κριτήρια επιλέχθηκε, για το ΡΙΦΙΦΙ, η Κύπρος; Το παραπάνω επιχείρημα συμπληρώθηκε και με δεύτερο, που αυτό κυκλοφόρησε υπογείως: ότι, δηλαδή, η ευρωζώνη ήταν δυσαρεστημένη με το γεγονός της συγκέντρωσης, στην Κύπρο, ρωσικών περιουσιών των εκεί ολιγαρχών, και ήθελε να διακόψει αυτές τις ιδιαίτερες σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Κύπρου, κουρεύοντας τις ρωσικές καταθέσεις. Αλλά, τελικά, η ληστεία δεν έθιξε ουσιαστικά τις ρωσικές καταθέσεις, των οποίων το μεγαλύτερο τμήμα κατόρθωσε να διασωθεί, αλλά τους μικρούς και μεσαίους Κύπριους καταθέτες, τα ασφαλιστικά συνταξιοδοτικά, μισθοδοτικά, δημοσίων επενδύσεων και εκκλησίας ταμεία της. Ένα τρίτο επιχείρημα προβάλλεται για να δικαιολογήσει το απαράδεκτο, όντως, αυτό μέτρο εναντίον της Κύπρου με την κατηγορία ότι εκεί «γινόταν ξέπλυμα βρώμικου χρήματος», και η «ενάρετη» ΕΕ όφειλε να θέσει τέρμα στην ανομία. Αλλά, πώς να δικαιολογήσει κανείς αυτή τη ληστεία, με βάση την υπόνοια ξεπλύματος βρώμικου χρήματος από το 0,2% της ΕΕ, ενόσω οι αρμόδιοι δεν φαίνεται να ενοχλούνται από τα μεγάλα πλυντήρια του Λουξεμβούργου, της Ελβετίας, του Σίτυ του Λονδίνου , της Ιρλανδίας, του Βελγίου, αλλά και κατεξοχήν της Γερμανίας;
Αλλά, και πέρα από τις παραπάνω απορίες ερωτάται που πήγε, αλήθεια, η συμφωνία για την απευθείας
ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον ESM χωρίς να περνά από το χρέος της κάθε χώρας; Δεν υπήρξε συμφωνία στις 29 Ιουνίου του 2012 από τη Σύνοδο Κορυφής; Γιατί δεν εφαρμόστηκε στην Κύπρο με τις όποιες προϋποθέσεις έθετε η ΕΕ;
Αντιθέτως οι πραγματικές αιτίες αυτής της επίσημης ληστείας φαίνεται να είναι:

• πρώτον, να γίνει η αρχή, από τον πιο αδύναμο κρίκο, και στη συνέχεια να επεκταθεί, για χάρη της άμεσης πια και απλοποιημένης μεταφοράς πλούτου από το φτωχό Νότο, προς τον πλούσιο Βορρά
• δεύτερον, να καλυφθούν έτσι οι σημαντικές και, μέχρι τώρα, άγνωστες ζημίες της κεντρικής γερμανικής τράπεζας, που υπολογίζονται σε 12Ε δις.
• τρίτον, να προσελκυστεί το μέγιστο των καταθέσεων της Ευρώπης στη Γερμανία, ως εγγυήτριας μη κουρέματος, όπως ήδη επίσημα διατυμπανίζει ο υπουργός Οικονομικών της, ο. κ. Σόιμπλε
• τέταρτον, να παύσει η Κύπρος να είναι ισχυρό κέντρο τραπεζικής δραστηριότητας, κάτι που ενοχλούσε τη Γερμανία.

Και, βέβαια, συμπερασματικά, θα πρέπει να τονιστεί ότι η κυρίως υπεύθυνη για τις κρίσεις ευρωπαϊκών τραπεζών είναι η απροθυμία των επικεφαλής της ΕΕ να επιβάλλει, επιτέλους, αποτελεσματικό έλεγχο στις δραστηριότητές τους.
Μπορεί, ασφαλώς, και οφείλει κανείς να σκεφθεί ως δικαιολογίες αυτής της ανοίκειας ενέργειας, και σχέδια πιο μακρόχρονα και πιο καταχθόνια, που άλλωστε έχουν αρχίσει να υλοποιούνται. Συνοπτικά, αναφέρομαι στην προσπάθεια απόλυτης φτωχοποίησης και εξαθλίωσης των υπό κατοχή οικονομιών, λόγω χρέους, ώστε να μην αντιδράσουν για τη συνέχεια: δηλαδή, για το «πάρτα όλα» έναντι πινακίου φακής.
2. Τι σημαίνει αυτή η ληστεία;
Στο δεύτερο αυτό και καίριο ερώτημα οι απαντήσεις είναι πολλές, αλλά οι περισσότερες δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί. Θα κάνω σύντομη αναφορά σε μερικές απ’ αυτές, που δείχνει ότι η κλοπή στην Κύπρο υποκρύπτει πολύ περισσότερα από όσα φαίνονται:

• Πρόκειται για τη μετάβαση του καπιταλισμού, σε στάδιο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ληστρικός καπιταλισμός. Εισάγεται στην Ευρώπη από τη Γερμανία. Το είδος αυτό δεν σέβεται πια ούτε τις αρχές του, αφού καταργεί ουσιαστικά την αποταμίευση, που είναι η βασική κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης. Στην πραγματικότητα, βέβαια, συγκεντρώνει το σύνολο σχεδόν του πλούτου στις τράπεζες, και σε όσους κινούνται γύρω απ’ αυτές, μετατρέποντας τον υπόλοιπο πληθυσμό σε προλετάριους.
• Τα οικονομικά που διδαχθήκαμε ως τώρα δεν εξυπηρετούν πια. Ανατέλλει, αντιθέτως, ο αιώνας των οικονομικών της αρπαγής, τύπου μαφίας, των οικονομικών της απόλυτης εκμετάλλευσης της εργασίας, των κοινωνιών χωρίς μεσαία τάξη.
• Οι εγκάρσιες αυτές αλλαγές σηματοδοτούν ριζικές μεταβολές και στην παραγωγή. Μεταφορά της από προϊόντα ικανοποίησης βασικών αναγκών, αφού η ζήτησή τους θα εξασθενεί κάτω από την προϊούσα φτωχοποίηση της εργατικής και μεσαίας τάξης και στροφή της προς την παραγωγή πολυτελών και ημιπολυτελών αγαθών και υπηρεσιών.
• Δραστική μείωση των γεννήσεων και του πληθυσμού, εφόσον το νέο μοντέλο της οικονομίας δεν θα μπορεί πια να διατηρεί στη ζωή μεγάλες οικογένειες. Η αρχή γίνεται με τις συνεχώς αυξανόμενες στρατιές ανέργων στην Ευρώπη.
• Η εξέλιξη της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης θα εξαρτηθεί, σε μεγάλο βαθμό, από το κατά πόσον, μέσα σ’αυτόν τον Αρμαγεδδών, η Γερμανία θα κατορθώσει να επιβάλλει τα σχέδιά της, για πλήρη καθυπόταξη της Ευρώπης στις επιθυμίες της. Για πάρα πολλούς λόγους, υπάρχουν ευτυχώς πολλές αμφιβολίες.

3. Τι συνέπειες προβλέπονται;
Οι άμεσες πιθανές συνέπειες θα είναι:

• Μαζική εγκατάλειψη της Ευρώπης από κεφάλαια, που θα αναζητήσουν ασφάλεια εκτός αυτής
• Σύγχυση ανάμεσα στον αποταμιευτή, που καταρχήν δεν εκτίθεται σε κινδύνους και τον επενδυτή, ο οποίος αναλαμβάνει ρίσκα και γι αυτά αμείβεται με το κέρδος.
• Εξαφάνιση, κάθε έννοιας ασφάλειας, στις τοποθετήσεις καταθέσεων σε ευρωπαϊκές τράπεζες. Να μην ξεχνούμε ότι προηγήθηκε κούρεμα και των ελληνικών ομολόγων.
• Δραστικός περιορισμός της τοποθέτησης αποταμίευσης στις τράπεζες, εφόσον δεν εγγυώνται πια ασφάλεια – σε πείσμα του ότι οι αρμόδιοι προσπαθούν να πείσουν για το αντίθετο- και αναζήτηση σιγουριάς στην αποθησαύριση, στο χρυσό και σε πολύτιμα μέταλλα καθώς και στην τοποθέτηση σε ακίνητα –παρά τα χαράτσια, και εφόσον βέβαια το ΡΙΦΙΦΙ των τραπεζών δεν αποκτήσει μορφή δήμευσης και της ακίνητης περιουσίας.
• Δραστικός περιορισμός της ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων, και συνεπώς και της παγκοσμιοποίησης, που πιθανότατα θα ενδυθεί άλλες μορφές, λιγότερο εμφανείς και επίσημες σε σχέση με αυτήν που ισχύει.
• Ισχυρό ράπισμα στο ευρώ, που αν προστεθεί και στις πολύπλευρες δυσκολίες του, δεν είναι πιθανόν ότι θα επιβιώσει.

Θα τελειώσω με μια φράση του Αριστοτέλη από τα Πολιτικά:

«Επιδίωξη της τυραννίας είναι να πτωχεύσουν οι πολίτες, αφενός για να συντηρείται με τα χρήματα τους η φρουρά του καθεστώτος και αφ ετέρου για να είναι απασχολημένοι οι πολίτες και να μην τους μένει χρόνος για επιβουλές».

Πηγή