Το Τρικ των Πιστωτικών Εσόδων και το Επίπλαστο Πρωτογενές Πλεόνασμα

Τα πιστωτικά έσοδα και τα swaps (συμφωνίες ανταλλαγής) αποτελούν το προσφιλές τρικ όλων των κυβερνητικών οικονομικών επιτελείων. Το τρικ των πιστωτικών εσόδων, παρέχει την δυνατότητα στις κυβερνήσεις, να λογιστικοποιούν τις κρατικές δαπάνες και άρα να παραποιούν το πρωτογενές αποτέλεσμα και το συνολικό κρατικό έλλειμμα. Η συνταγή είναι γνωστή από το πρόσφατο παρελθόν. Την 1η Ιανουαρίου 2002, όταν η Ελλάδα κατέστη μέλος της Ευρωζώνης, το δημόσιο χρέος ήταν σε δυσθεώρητα επίπεδα. Ουσιαστικά, η χώρα μας εισήλθε στην Ευρωζώνη, με χρεοκοπημένα τα δημόσια οικονομικά και ένα δημόσιο χρέος που αποδείχτηκε στην πορεία ότι ήταν μη βιώσιμο.  
Τι είναι όμως τα πιστωτικά έσοδα; Τα πιστωτικά έσοδα είναι δάνεια, που συνάπτει το ελληνικό δημόσιο, για να χρηματοδοτεί τις τρέχουσες κρατικές δαπάνες.  Δηλαδή, τα πιστωτικά έσοδα είναι κρατικός δανεισμός, που αθροίζονται στο δημόσιο χρέος, προκαλώντας έτσι την διαχρονική ανοδική του τάση. Το 2012 τα πιστωτικά έσοδα του Γενικού Κρατικού Προϋπολογισμού (ΓΚΠ), ανήλθαν στο πρωτοφανές ποσό των 130,5 δις ευρώ. Την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2013, τα πιστωτικά έσοδα του ΓΚΠ εκτιμώνται σε 61,5 δις ευρώ. Τέσσερα είναι τα πρωτεύοντα ερωτήματα, που απαιτούν άμεσης απάντησης από το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο:        
1) Δεδομένου ότι οι επίσημες δαπάνες του ΓΚΠ την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2013 διαμορφώθηκαν σε 37,4 δις ευρώ, συνάγεται ότι οι πραγματικές δαπάνες του ΓΚΠ την περίοδο αυτή εκτιμώνται σε 98,9 δις ευρώ (61,5+37,4=98,9). Το καίριας σημασίας ερώτημα είναι: Ποιες είναι οι δαπάνες του ΓΚΠ, που χρηματοδοτήθηκαν με το ποσό των 61,5 δις ευρώ;
2) Από ποιες πηγές προήλθαν τα πιστωτικά έσοδα των 61,5 δις ευρώ και ποια είναι η σύνθεσή τους;  
3) Εφόσον με τα πιστωτικά έσοδα των 61,5 δις ευρώ, χρηματοδοτήθηκαν δημοσιονομικές δαπάνες που δεν εμφανίζονται στο ποσό των 37,4 δις ευρώ, το πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 2,86 δις ευρώ της περιόδου Ιανουαρίου-Αυγούστου 2013, είναι ναι ή όχι, εικονικό;  
4) Η Τράπεζα της Ελλάδος επισημαίνει ότι την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2013, οι δαπάνες για τόκους για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους ανήλθαν σε 5,49 δις ευρώ. Από το ποσό των 5,49 δις ευρώ, περίπου 3,2 δις ευρώ εξυπηρετήθηκαν με κρατικά χρεόγραφα, δηλαδή έντοκα γραμμάτια και κρατικά ομόλογα. Η συγκεκριμένη επισήμανση της Τράπεζας της Ελλάδος εγείρει το εξής ερώτημα: Λαμβάνοντας υπόψη ότι σημαντικό μέρος των κρατικών δαπανών χρηματοδοτούνται με πιστωτικά έσοδα, τότε δεν είναι αυταπόδεικτο ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του ΓΚΠ την περίοδο αυτή ήταν πλασματικό;
Η ακόλουθη διαπίστωση ενισχύει την επιχειρηματολογία μας περί ωραιοποίησης των δημοσιονομικών μεγεθών. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2013, το πρωτογενές έλλειμμα του ΓΚΠ έφθασε τα -3,21 δις ευρώ, έναντι πρωτογενούς πλεονάσματος 2,86 δις ευρώ του Υπουργείου Οικονομικών. Για την περίοδο αυτή, η Τράπεζα της Ελλάδος και το Υπουργείο Οικονομικών, εκτιμούν το συνολικό έλλειμμα του ΓΚΠ σε -9,04 και -2,5 δις ευρώ, αντίστοιχα. Τα πιστωτικά έσοδα είναι ο ουσιαστικός λόγος αυτών των αποκλίσεων.
Η Τράπεζα της Ελλάδος επισημαίνει ότι στις συνολικές δαπάνες του ΓΚΠ, “περιλαμβάνονται δαπάνες ύψους περίπου 4.632 εκατ. ευρώ που αφορούν την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών”.
Η Κεντρική μας Τράπεζα καταγράφει ροές δαπανών και ορθώς συνυπολογίζει το ποσό των 4.632 εκατ. ευρώ στο σκέλος των δαπανών. Το Υπουργείο Οικονομικών με λογιστικό τρικ, δεν περιλαμβάνει το ποσό των 4.632 εκατ. ευρώ στις δαπάνες του ΓΚΠ, γιατί το έχει χρηματοδοτήσει με πιστωτικά έσοδα και το περνάει κατευθείαν στο χρέος της κεντρικής κυβέρνησης. Κατ’ αυτό τον τρόπο, το Υπουργείο Οικονομικών υποεκτιμάει τις κρατικές δαπάνες κατά 4.632 εκατ. ευρώ, με συνέπεια το πρωτογενές πλεόνασμα των 2,86 δις ευρώ να θεωρείται πλασματικό.  
Με το τρικ των πιστωτικών εσόδων, το Υπουργείο Οικονομικών στην επιδίωξή του ο ΓΚΠ να καταγράψει πρωτογενές πλεόνασμα, καταφέρνει το ακατόρθωτο. Τα κρατικά ελλείμματα να μειώνονται και το δημόσιο χρέος να αυξάνει! Εφόσον όλα βαίνουν ομαλά με το Μεσοπρόθεσμο Προγραμμα 2013-2016, ο ΓΚΠ έχει πρωτογενές πλεόνασμα και το 2014 θα φανεί φως στο τούνελ, γιατί ο κ. Σαμαράς με τον κ. Στουρνάρα, παρακαλούν τους γερμανούς για μια νέα δανειακή σύμβαση αρκετών δεκάδων δις ευρώ, δηλαδή την δέσμευση της χώρας με τρίτο μνημόνιο; 
Γιώργος Βάμβουκας