Η εποχή των απατεώνων

Του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ*

Τραπεζίτες ανά τον κόσμο ενωθείτε για να υπερασπιστείτε τη λεία σας. Το σύστημα που σας παρήγαγε, σας καλλιέργησε και σας αγκάλιασε, σας χρειάζεται ακόμη απεγνωσμένα, κι όμως εσείς το χρειάζεστε. Ούτε εσείς ούτε το σύστημα μπορείτε τώρα ν' ακολουθήσετε το μονοπάτι των Bear Stearns και Lehman Brothers. Υπενθυμίζεται ότι η εμμονή σας στην τέχνη της κλοπής του δημόσιου χρήματος και του λαϊκού πλούτου αποπληρώθηκε.
Πράγματι, εσείς οι τραπεζίτες πετύχατε εκεί που απέτυχαν ο Στάλιν και ο Τρότσκι. Αυτοί οι δύο ιστορικοί αναχρονισμοί πάλεψαν μέχρι θανάτου γύρω από το αν η «διαρκής επανάσταση» (επιλογή του Τρότσκι) ή «ο σοσιαλισμός σε μια χώρα» (του Στάλιν) θα έπρεπε να είναι ο στόχος των πρώτων δηλωμένων μαρξιστών.
Οπως τώρα γνωρίζουμε, απέτυχαν και οι δύο, αλλά εσείς οι τραπεζίτες είχατε λαμπρή επιτυχία. Πετύχατε τον «σοσιαλισμό σε μια χώρα», στις Ηνωμένες Πολιτείες, και μια «διαρκή παγκόσμια αναταραχή» που είναι πολύ κοντά στη «διαρκή επανάσταση».
Είναι μια μοναδική μορφή σοσιαλισμού: μεγαλοεπιχειρηματίες, τραπεζίτες...και μια ανομοιογενής κλίκα απατεώνων καρπώνονται τα κέρδη, ενώ οι φορολογούμενοι αναλαμβάνουν τις απώλειες. Η τελευταία προσπάθεια να σωθούν οι τραπεζίτες του κόσμου θα κοστίσει σε κάθε Αμερικανό φορολογούμενο περί τα επτά χιλιάδες δολάρια.
Πράγματι, χρειάστηκε η ευρηματικότητα του καπιταλισμού για να έλθει ο κόσμος πιο κοντά σε αυτό που οραματίστηκε ο Καρλ Μαρξ, δηλαδή σε έναν κόσμο όπου το κράτος δεν θα έχει ανάμειξη «στα ιδιωτικά» και θα κυβερνούν οι κεφαλαιούχοι, χωρίς εθνικές ή κρατικές δεσμεύσεις, αλλά δηλώνοντας αιωνίως και παγκοσμίως πίστη και υποταγή ο ένας στον άλλον προς υπεράσπιση των συμφερόντων της τάξης τους.
Το μοναδικό λάθος που έκανε ο Μαρξ ήταν ότι επέλεξε τη λάθος τάξη για να βάλει ένα τέλος στις έννοιες του κράτους, των εθνικών συμφερόντων και του έθνους-κράτους. Θα 'πρεπε να ήταν πιο προσεκτικός ώστε να μη βασιστεί στην εργατική τάξη για να καταργήσει το παγκόσμιο πολιτικό οικοδόμημα που είναι γνωστό ως αστικό κράτος.
Οπως πλέον γνωρίζουμε, σε αυτή την αποστολή ειδικεύονται κλέφτες, τραπεζίτες και τα προϊόντα της Οικονομικής Σχολής του Χάρβαρντ· με άλλα λόγια, οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι που επί 30 χρόνια είχαν κάνει Ευαγγέλιό τους την ιδιωτικοποίηση και δούλευαν ακάματα για να συντρίψουν το νομικό σύστημα που ο Φράνκλιν Ρούσβελτ ίδρυσε για να αποτρέψει την επανάληψη της μεγάλης οικονομικής ύφεσης.
Εσχατος στόχος των κεφαλαιούχων ανά τον κόσμο είναι να βάλουν τους εργαζόμενους της υφηλίου σε μια βίαιη αναμέτρηση για τον πυθμένα της οικονομικής κλίμακας και να βγάλουν αχαλίνωτα κέρδη προς όφελος του ενός τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού που συνιστά την αδελφότητα των καθαρμάτων της οικονομίας.
Για να κατανοήσουμε την πρόσφατη κρίση στις παγκόσμιες χρηματαγορές πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να δούμε την πνευματική προέλευση των σύγχρονων μεγιστάνων του πλούτου και τους κλώνους τους στο πολιτικό σύστημα που τους παρήγαγε.
Είναι τα προϊόντα του εκπαιδευτικού συστήματος της δεκαετίας του '70, του ίδιου αυτού συστήματος που τώρα οι τραπεζίτες προσπαθούν να «ιδιωτικοποιήσουν» και να εξαγάγουν στους ανόητους ανά τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Με αμοραλιστές ηγέτες να κάνουν κουμάντο, ένα όργιο ιδιωτικοποίησης και «ελεύθερου ανταγωνισμού» προωθήθηκε από τη Μάργκαρετ Θάτσερ και τον Ρόναλντ Ρέιγκαν που παρείχαν το «φιλοσοφικό» υπόβαθρο για να ευδοκιμήσουν οι απατεώνες. Είναι ενδεικτικό για την ποιότητα της πολιτικής, οικονομικής και πνευματικής ηγεσίας που έχουμε τώρα το ότι οι μετά το '70 γενιές των ελίτ στερούνται κάθε ηθικού ενδοιασμού και κριτικής σκέψης. Ποτέ δεν διδάχτηκαν τέτοια πράγματα. Αντιθέτως, έχουν εκπαιδευτεί να κάνουν ό,τι μπορούν, όχι ό,τι πρέπει. «Να 'σαι χαρούμενος. Μην ανησυχείς» και «κάν' το αν σε κάνει να αισθάνεσαι καλά» έγιναν και εξακολουθούν να αποτελούν μπούσουλα για τη συμπεριφορά αυτής της γενιάς που τώρα κυβερνά.
Τα προϊόντα της εκπαίδευσης των τριών τελευταίων δεκαετιών, τα οποία ελέγχουν σήμερα τον χρηματοπιστωτικό, οικονομικό και πολιτικό κόσμο, λειτουργούν σύμφωνα με τους νόμους της ζούγκλας (κατά Θρασύμαχο) και τους ηθικούς κανόνες του καλβινισμού.
Ο Θρασύμαχος αντιδρούσε στην ύπαρξη ή εφαρμογή κανόνων διότι «εμποδίζουν τους δυνατούς» και είναι σχεδιασμένοι για να προστατεύουν τα συμφέροντα των αδυνάτων.
«Οι κανόνες αδικούν τους δυνατούς», έλεγε με θλίψη ο Θρασύμαχος, κάτι ανάλογο κάνουν και οι ειδικοί του απο-ρυθμιστικού συστήματος των ΗΠΑ. Ακολουθώντας την ηθική του Καλβίνου, αυτοί οι ειδικοί βλέπουν τον πλούτο ως απόδειξη της επιδοκιμασίας του Θεού για τις πράξεις τους.
Οπως έχουν διακηρύξει οι ειδήμονες εξεχόντων σχολών διοίκησης επιχειρήσεων, η «οικονομική» επιτυχία της Αμερικής είναι το άμεσο αποτέλεσμα αυτού που αποκαλούν «καλβινιστική εργασιακή ηθική», η οποία, υπό το φως των γεγονότων, μπορεί να συνοψιστεί σε εφτά λέξεις: κλέψε κι ο Θεός θα σε ευλογήσει.
Οπως είπαμε, η εν εξελίξει χρηματοπιστωτική κατάρρευση είναι η λογική συνέπεια τριάντα ετών προσεκτικά ενορχηστρωμένου κοινωνικού σχεδιασμού που πέρασε από τέσσερα στάδια: Πρώτον, το εκπαιδευτικό σύστημα επαναπρογραμματίστηκε για να παράγει ανθρώπινα ρομπότ αντί για πολίτες εφοδιασμένους με τις απαραίτητες ηθικές βάσεις και κριτικές ικανότητες, ανθρώπους δηλαδή που θα ελέγχουν και θα αμφισβητήσουν το σύστημα. Οι ηθικοί κανόνες απερρίφθησαν ως μηρυκασμοί «νεκρών, λευκών Ευρωπαίων φιλοσόφων».
Δεύτερον, εξαπολύθηκε μια συστηματική επίθεση εναντίον της κοινωνικής ιδιοκτησίας των κρίσιμων οικονομικών πόρων. Η ιδιωτικοποίηση έγινε άρθρο της πίστεως και προωθήθηκε με ευαγγελικό ζήλο από τον Ρόναλντ Ρέιγκαν και όλους τους Αμερικανούς προέδρους έκτοτε. Το δόγμα του σύγχρονου συντηρητισμού ήταν «βγάλτε το κράτος από τον δρόμο του ιδιωτικού τομέα». Οπως όλοι γνωρίζουμε, ο γρηγορότερος τρόπος για την ιδιωτικοποίηση δημόσιων πόρων είναι η κλοπή τους. Τώρα, ακόμη και το νερό είναι αντικείμενο «ιδιωτικής διαχείρισης» και, όπως ξέρουμε, στοιχίζει περισσότερο από ένα μπουκάλι γάλα.
Τρίτον, εξαπολύθηκε και εντάθηκε με την πρόοδο της τεχνολογίας μια συστηματική επίθεση εναντίον του ρυθμιστικού συστήματος κοινωνικής πρόνοιας του Φρ. Ρούζβελτ, καθώς και εναντίον των δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Η εξαγωγή της βιομηχανικής παραγωγής σε Κίνα, Μπανγκλαντές, Ινδία και Μεξικό κατάργησε οποιαδήποτε επιρροή των εργατικών συνδικάτων, αφήνοντας τους μεγαλοεπενδυτές και τους μεγιστάνες της βιομηχανίας να τρέχουν από χώρα σε χώρα σε αναζήτηση εύκολου κέρδους και διεφθαρμένων πολιτικών.
Τέταρτον, με την απομάκρυνση της εποπτείας και των ρυθμιστικών κανόνων, το κράτος περιορίστηκε σε μία και μόνη λειτουργία: τη διασφάλιση της ανεμπόδιστης ροής κεφαλαίου από τη μια χώρα στην άλλη, σε αναζήτηση των φτηνότερων εργατικών χεριών και των υψηλότερων κερδών. Οταν όμως ολόκληρο το κάστρο στην άμμο καταρρέει, οι απατεώνες λένε στην κυβέρνηση «είμαστε πολύ μεγάλοι για να μας αφήσετε να χρεοκοπήσουμε». Η κυβέρνηση λέει, με τη σειρά της, στους πολίτες «είστε πολύ ηλίθιοι για να καταλάβετε περί τίνος πρόκειται». Απλώς εμπιστευτείτε μας, «μην ανησυχείτε, χαρείτε». Η εποχή των απατεώνων που επιδιώκουν τον σοσιαλισμό των μεγάλων επιχειρήσεων έχει ανατείλει. Προσδεθείτε.

* Επίτιμος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Howard
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 18/10/2008