«Υψηλή πολιτική» με τρύπιο παντελόνι

Του Σταύρου Χριστακόπουλου

Με ακροβασίες στο χείλος του γκρεμού συνεχίζονται οι παράλληλες διαπραγματεύσεις για την «ανταλλαγή ομολόγων» PSI από την κυβέρνηση Παπαδήμου, για τη χρηματοδότηση του ΔΝΤ από την ευρωζώνη, για τα κεφάλαια του προσωρινού και του μόνιμου μηχανισμού «στήριξής», για τον ρόλο της ΕΚΤ στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους, αλλά και για το αν η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει ή όχι κ.λπ. Ακροβασίες και εκβιασμοί από τη μια πλευρά και ουσιαστική ακυβερνησία από την άλλη.

Όπως σημειώναμε χθες: «Τα ίδια καθάρματα επαναφέρουν τους ίδιους εκβιασμούς με μικρές παραλλαγές. Μόνο που αυτή τη φορά δεν εκβιάζουν τον ανίσχυρο και προδομένο από θέση ισχύος, αλλά από θέση αδυναμίας».

Πράγματι δεν είναι δύσκολο να δει κάποιος ότι η αντιμετώπιση της κρίσης από την ευρωζώνη έχει υπάρξει, μέχρι σήμερα, παιδαριώδης και αδιέξοδη. Με τον ίδιο τρόπο που ένας βαρύτατα ασθενής δεν αναγνωρίζει την ασθένειά του, η ζώνη του ευρώ χώνει συνεχώς το κεφάλι στο έδαφος πιστεύοντας ότι κανένας δεν τη βλέπει.

Κι όμως, καμιά από τις αποφάσεις της μέχρι σήμερα δεν έχει βάλει ούτε το στοιχειώδες φρένο στη σαρωτική εξάπλωση της κρίσης, η οποία υποτίθεται ότι άρχισε εξ αιτίας της ασυνεπούς και διεφθαρμένης Ελλάδας για να φτάσει σήμερα να απειλεί ακόμη και τον πυρήνα της ευρωζώνης – και οι θεσμικοί εκπρόσωποί της να αναγνωρίζουν ότι είναι συστημική. Δηλαδή κρίση του ευρώ.

Μπορεί οι εκβιασμοί προς την Ελλάδα να συνεχίζονται, μπορεί μια καταστροφική και αδιέξοδη πολιτική λιτότητας να εντείνεται έστω κι αν δεν αποδίδει κανένα αποτέλεσμα, μπορεί οι σύνοδοι κορυφής να αποφασίζουν μεγαλόπνοα σχέδια, αλλά πλέον οι χώρες του ευρώ, και κυρίως η γερμανογαλλική ηγεσία τους, σατιρίζονται ή χλευάζονται ως «ευρω-μπορντέλο» (Economist).

Την ίδια ώρα η πιο διαβασμένη αλλά και η πιο... ευθυγραμμισμένη με τις αγορές στήλη (Lex) των Financial Times αναρωτιέται ενώπιον του παγκόσμιου κοινού της

● αν θα πρέπει να μιλάμε για τη διάσπαση της ευρωζώνης ή για την τελική κατάρρευσή της,

● σε ποιο ποσοστό θα κινείται η πιθανότητα διάσπασης ή διάλυσης ακόμη και μετά την κρίση και με ποιον τρόπο τελικά θα επέλθει.

Κατάρρευση εμπιστοσύνης στην Ευρώπη

Το αδιαμφισβήτητο γεγονός, ανεξάρτητα από τον χρόνο και τη μορφή της κατάληξης, είναι ότι η Γερμανία, με τη συνδρομή της Γαλλίας και των άλλων χωρών με πιστοληπτική αξιολόγηση ΑΑΑ, έχουν καταφέρει να πιστοποιήσουν, με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο, ότι αδυνατούν να εγγυηθούν το κατ’ εξοχήν δημιούργημά τους: το ευρώ. Και το κατ’ εξοχήν αποτέλεσμά του: τα τεράστια χρέη των χωρών και τις απίστευτες τραπεζικές φούσκες.

Γι’ αυτό άλλωστε υποχωρεί ραγδαία η εμπιστοσύνη σε χώρες και τράπεζες.

Οι οίκοι αξιολόγησης, οι οποίοι ανά πάσα στιγμή μπορούν να τινάξουν τα πάντα στον αέρα, ήδη απειλούν ευθέως με οριζόντιες υποβαθμίσεις χωρών και τραπεζών, εξέλιξη που θα σημάνει υποβάθμιση όλων των υπαρκτών, μελλοντικών και... πιθανών εργαλείων αντιμετώπισης της κρίσης στην ευρωζώνη. Από τους μηχανισμούς στήριξης (EFSF και ESM) έως το ευρωομόλογο και τον... προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Γι’ αυτό οι αποφάσεις της ευρωζώνης και του συνόλου της Ευρώπης είναι αστείες και είτε παραμένουν ανεφάρμοστες είτε, εφαρμοζόμενες, οδηγούν σε χρεοκοπίες.

1. Να θυμηθούμε ότι οι αποφάσεις για υπαγωγή χωρών μελών της στην τρόικα δεν επέφερε καμιά ανακούφιση ούτε για τις ίδιες ούτε για τις υπόλοιπες; Ότι όλες βυθίζονται στην ύφεση, με τις ανάγκες τους για νέα δάνεια να μεγαλώνουν και τις οικονομίες τους να γκρεμίζονται; Ότι καμιάς χώρας η επιτροπεία και η λιτότητα δεν εμπόδισε τη μετάδοση της κρίσης;

2. Να θυμηθούμε το πρώτο PSI του καλοκαιριού για την Ελλάδα με την υποτιθέμενη μείωση του χρέους κατά 21%; Κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος λόγω της πρόχειρότητάς του και μάλιστα υπό την απειλή των οίκων ότι θα θεωρηθεί πιστωτικό γεγονός.

3. Να θυμηθούμε ότι το νυν PSI – για να μην εξελιχθεί σε πιστωτικό γεγονός – ονομάστηκε «μοναδική περίπτωση» που δεν θα επαναληφθεί; Κι όμως, ήδη ζητούνται από τις τράπεζες, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, «ρήτρες συλλογικής δράσης», οι οποίες θα υποχρεώνουν και τους απρόθυμους να συμμετάσχουν ακυρώνοντας τον εθελοντικό χαρακτήρα της διαδικασίας. Δηλαδή... χρεοκοπία.

Όμως, ακόμη και στην περίπτωση που το PSI «επιτύχει», θα έχει επιφέρει μεσοπρόθεσμη αύξηση του ελληνικού χρέους, δυσμενέστερους νομικούς όρους (αγγλικό δίκαιο) και θα καθιστά τη χώρα ολοκληρωτικά έρμαιο των δανειστών της. Γι’ αυτό ήδη θεωρείται ότι πρέπει να αλλάξει και το ΔΝΤ αναμένεται να ετοιμάσει νέο σχέδιο. Ενδεχομένως πολύ πιο κοντά σε μια... κανονική και πιο άμεση χρεοκοπία.

4. Να θυμηθούμε ότι στην απόφαση της συνόδου κορυφής, πριν από καμιά δεκαριά ημέρες, αποφασίστηκε η χρηματοδότηση του ΔΝΤ από την... ευρωζώνη με 200 δισ. ευρώ προκειμένου αυτό να αντιμετωπίσει την κρίση της;

Και αυτή η απόφαση βρίσκεται ήδη στον αέρα όχι μόνο επειδή η Βρετανία «κλωτσάει» γκρεμίζοντας την προϋπόθεση οι εκτός ευρωζώνης χώρες της Ευρώπης να συνεισφέρουν τα 50 δισ., αλλά και διότι μια ακόμη προϋπόθεση δεν εκπληρώνεται: τα 200 δισ. αποτελούσαν την εγγύηση των χωρών της ζώνης του ευρώ ώστε να προσελκυστούν διεθνή κεφάλαια που θα πέσουν στη χοάνη της εγγύησης του ευρωπαϊκού χρέους. Όμως:

1. Οι ΗΠΑ δεν βλέπουν θετικά τη συμβολή τους στην αύξηση κεφαλαίων του ΔΝΤ. Θεωρούν ότι η Ευρώπη είναι αρκετά πλούσια ώστε να εξασφαλίσει τα απαραίτητα κεφάλαια.

2. Η Κίνα, όπως δηλώνουν οι αρμόδιοι διαχειριστές του κρατικού επενδυτικού κεφαλαίου των 300 δισ. δολαρίων, δεν θεωρούν χρήσιμη την επένδυση στο συνολικό χρέος της ευρωζώνης. Αντιθέτως προτιμούν την εξαγορά σημαντικών επιχειρήσεων και υποδομών σε όλη την Ευρώπη αλλά και στις ΗΠΑ. Επιδιώκουν ρόλο οικονομικού κατακτητή και συγκυρίαρχου με το ελάχιστο δυνατό ρίσκο.

3. Η Ρωσία φαίνεται να υπαναχωρεί από την αρχική πρόθεσή της να συνεισφέρει το – ελάχιστο – ποσόν των 10 δισ., ενώ καμιά άλλη από τις δυναμικές οικονομίες του πλανήτη δεν είναι διατεθειμένη να ρίξει λεφτά στο πηγάδι.

Κάπως έτσι η Ελλάδα κατάντησε να ζητιανεύει από έναν μηχανισμό... «σωτηρίας», ο οποίος επίσης ζητιανεύει από τη διεθνή «αγορά» λεφτά που δεν μπορούν να δοθούν – ή θα δοθούν με δυσβάστακτα ανταλλάγματα. Μόνο και μόνο επειδή η Γερμανία, με όπλο το ευρώ, καταλήστευσε τους πάντες και τους άφησε ρέστους. Και σήμερα αρνείται να πληρώσει παλαιές και νέες επανορθώσεις. Ευρωπαϊκή «υψηλή πολιτική» με τρύπιο παντελόνι...

Συνθήκες - κουρελόχαρτα

Έτσι η Ευρώπη είναι υποχρεωμένη να τα βγάλει πέρα μόνη της αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο της συντριβής ή, έστω, της συρρίκνωσης. Μόνο που, είτε στο ένα ενδεχόμενο είτε στο άλλο, η χώρα μας, παγιδευμένη στο αδιέξοδο στο οποίο την ώθησε η κυβέρνηση Παπανδρέου, δεν συμπεριλαμβάνεται σε κανένα ευρωπαϊκό σχέδιο «σωτηρίας».

Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο η Ελλάδα εκβιάζεται να συνεχίσει την ιλιγγιώδη πλέον πορεία της προς τον γκρεμό προχωρώντας στις εξής αυτοκτονικές κινήσεις:

● Να συμβάλει στο ξεφόρτωμα σάπιου ενεργητικού των ευρωπαϊκών και άλλων τραπεζών αντικαθιστώντας το με νέο, «υγιές» και πλήρως εγγυημένο από το αγγλικό δίκαιο και από τις χρηματικές και εμπράγματες εγγυήσεις. Με την πλήρη παράδοση της περιουσίας, των πόρων, των τραπεζών και των υποδομών της και, άρα, κάθε μελλοντικής δυνατότητάς της να ανακάμψει. Με αποτέλεσμα την καταδίκη της σε καθεστώς διαρκούς και μόνιμης χρεοκοπίας.

● Να παραδώσει – μαζί με τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης – τα «κλειδιά» της δημοσιονομικής πολιτικής της, παραχωρώντας μαζί με αυτήν και κάθε έννοια πολιτικής εξουσίας και εθνικής κυριαρχίας.

Και όλα αυτά, υποτίθεται, για να παραμείνει στο ευρώ. Κι όμως, είναι παγκόσμια η βεβαιότητα της εξόδου της από το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, καθώς ελάχιστοι πιστεύουν ότι η ευρωζώνη πρόκειται στο μέλλον να διατηρήσει την Ελλάδα στους κόλπους της.

Ο πολιτικά αφελής αντίλογος – ο οποίος ακούγεται... σχεδόν μόνο στην Ελλάδα, αφού εκτός αυτής θεωρείται ανέκδοτο – είναι ότι «δεν μπορούν να μας βγάλουν βιαίως από το ευρώ». Γιατί; Επειδή... «το απαγορεύουν οι ευρωσυνθήκες». Σοβαρά μιλάνε;

● Μήπως θυμούνται ότι η εμπλοκή του ΔΝΤ... απαγορευόταν από το ίδιο κανονιστικό πλαίσιο; Αυτό δεν ήταν το επιχείρημά τους, με το οποίο μας κατακεραύνωναν όταν μιλούσαμε για τη βέβαιη υπαγωγή της Ελλάδας στο ΔΝΤ; Για να φτάσουμε βεβαίως σε απονομή στο Ταμείο ρόλου διαχειριστή ολόκληρης της ευρωζώνης.

● Μήπως θυμούνται ότι απαγορεύεται και η... χρεοκοπία χώρας της ευρωζώνης; Κι όμως, όλοι πλέον – κυρίως στην ευρωζώνη – μιλούν (και εκβιάζουν ανοιχτά) για την ελληνική χρεοκοπία, την οποία θεωρούν δεδομένη και απλώς την προτιμούν ελεγχόμενη και εντός του ευρώ επειδή θα ήταν δυσκολότερα διαχειρίσιμη από τους ίδιους αν γινόταν υπό τον ελληνικό έλεγχο και εκτός του ευρώ.

● Μήπως θυμούνται ότι η ίδια η συνθήκη της Λισσαβώνας – επειδή παίρνει πολύ χρόνο και απαιτεί διαπραγμάτευση η μεταρρύθμισή της – παρακάμπτεται από το ευρωσύμφωνο λιτότητας του Δεκεμβρίου μέχρι να ξεπεραστεί εντελώς και να γίνει νεκρό γράμμα;

● Μήπως θυμούνται ότι, ενώ οι ίδιοι πάνω - κάτω ζητούν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αποτελέσει τον «δανειστή της ύστατης στιγμής», αυτό... απαγορεύεται από «τη βασική μας εντολή και τη νομική μας βάση», όπως το διατυπώνει ο νυν επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι προχθές στους Financial Times;

Παρεμπιπτόντως ο ίδιος, ερωτώμενος στην ίδια συνέντευξη αν θα έπρεπε κάποιες χώρες να φύγουν από την ευρωζώνη, απάντησε: «Σε αυτήν την περίπτωση θα είχαμε σημαντική παραβίαση της ισχύουσας συνθήκης. Και, όταν αρχίσει κανείς έτσι, ποτέ δεν ξέρει πού μπορεί να καταλήξει». Με απλά λόγια, ούτε καν γι’ αυτόν η καταπάτηση της συνθήκης δεν είναι απίθανη. Είναι απλώς απευκταία. Ήδη άλλωστε έγινε ήδη, όταν αυτό θεωρήθηκε «χρήσιμο» ή «αναγκαστικό» για το ευρωσύστημα.

Εν τέλει ο πραγματικός λόγος που ο Ντράγκι αποκλείει μια έξοδο από το ευρώ δεν είναι κυρίως η... απαγόρευση από τη συνθήκη, αλλά οι συνέπειες για την ευρωζώνη.

Εδώ ακριβώς προκύπτει το μεγάλο θέμα: Αν η παράβαση των συνθηκών όχι μόνο έχει ήδη υπάρξει, αλλά επιπλέον δεν θεωρείται ταμπού ούτε για το μέλλον, ποια στρατηγική έχει επεξεργαστεί το ελληνικό πολιτικό σύστημα για την περίπτωση... «ατυχήματος»; Καμιά απολύτως. Πορεύεται στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα και σημαία την εγκληματική ανευθυνότητά του.

Όμως σε αυτό θα επανέλθουμε συντόμως πολύ πιο συγκεκριμένα...

Το Ποντικι