Πειραματόζωο και για τα ορυχεία η Ελλάδα!

Στις Σκουριές θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά το μοντέλο της ακαριαίας τήξης, κατά την οποία χρησιμοποιείται αρσενικό.

Το πολεμικό κλίμα στις Σκουριές ξεκίνησε από το καλοκαίρι του 2011, όταν εγκρίθηκε η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την εξόρυξη χρυσού. Κάτοικοι της περιοχής αντιδρούν στην περίφραξη περίπου 4.000 στρεμμάτων δάσους, όπου θα εγκατασταθεί το εργοτάξιο και θα γίνει η εξόρυξη. Στις Σκουριές, υπογραμμίζουν, την εκμετάλλευση του χρυσωρυχείου της Κασσάνδρας Χαλκιδικής, που ανήκει στο Δημόσιο, έχει αναλάβει η «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.», στην οποία μετέχει η «Ακτωρ» (συμφερόντων Μπόμπολα), για λογαριασμό της καναδικής πολυεθνικής «Eldorado Gold», αναφέρει ρεπορτάζ του Σάκη Αποστολάκη στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ.

Την απόφαση για την εκμετάλλευσή του, εγκρίνοντας την περιβαλλοντική μελέτη, υπέγραψε με την ΚΥΑ 201745/2011 ο τότε υπουργός ΠΕΚΑ Γιώργος Παπακωνσταντίνου. Η μελέτη καταγγέλλεται ότι βασίζεται σε πειραματικό μοντέλο που δεν έχει εφαρμοστεί πουθενά αλλού. Αυτό της μεθόδου ακαριαίας τήξης, στην οποία χρησιμοποιείται αρσενικό.

Φωτιά και τσεκούρι

Οι κάτοικοι των Σκουριών αντιδρούν επειδή κόβεται το αρχαίο, τεράστιο δάσος της περιοχής, με τα υπεραιωνόβια δέντρα. Αυτό, τονίζουν, πρακτικά σημαίνει ότι θα αποψιλωθεί μια περιοχή η οποία από πανέμορφη θα γίνει σεληνιακό τοπίο, με άμεσο αποτέλεσμα τις συνεχείς πλημμύρες στη γύρω περιοχή. Ηδη, λένε, αφού οι ρίζες πολλών δέντρων του αρχέγονου δάσους δεν υπάρχουν, έχουν παρατηρηθεί οι πρώτες πλημμύρες. Τρεις μεγάλου μεγέθους το περασμένο έτος. Αλλά αυτό είναι το λιγότερο.

Η εταιρεία θα χρησιμοποιήσει για την εξόρυξη τη μέθοδο της ακαριαίας τήξης, και το αρσενικό που χρησιμοποιείται θα καταλήγει στα ρέματα της περιοχής και, εντέλει, στον υδροφορέα που υδροδοτεί όλη την περιοχή. Η αίτηση που κατέθεσε η «Eldorado Gold» στο Δασαρχείο Αρναίας χαρακτηρίζεται θανατική καταδίκη του βουνού, του αρχέγονου δάσους, των εκατοντάδων μικρών ρεμάτων, των μεγάλων ρεμάτων συνεχούς ροής Καρατζάς, Λοτσάνικο, Καρόλακκας, και του Ασπρόλακκα, που μαζεύει όλα τα νερά του υδατοκρίτη του Κακάβου στον κόλπο της Ιερισσού.

Παραποίηση στοιχείων

Το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων, το οποίο έχει προσφύγει στο ΣτΕ εναντίον της «Ελληνικός Χρυσός» για παραποίηση στοιχείων, ζητώντας την ακύρωση της πράξης παραχώρησης, υποστηρίζει πως, σε ό,τι αφορά τη μεταλλουργική εργασία, εφόσον και εάν υλοποιηθεί, το μείγμα των συμπυκνωμάτων που θα πηγαίνει για επεξεργασία στο σχεδιαζόμενο εργοστάσιο του Μαντέμ Λάκκου έχει εξαιρετικά υψηλή περιεκτικότητα αρσενικού, απαγορευτική σε οποιαδήποτε άλλη ανάλογη μονάδα πυρομεταλλουργίας ακαριαίας τήξης παγκοσμίως.

Κι αυτό γιατί τα συμπυκνώματα που θα καταλήγουν εκεί προέρχονται περίπου κατά 90% από τα μεταλλεία της Ολυμπιάδας, τα οποία περιέχουν υψηλές ποσότητες αρσενικού. Το αρσενικό θα απελευθερώνεται στις αέριες εκπομπές οι οποίες θα παράγονται κατά τη διαδικασία της καύσης που απαιτείται για το διαχωρισμό των μετάλλων -στην προκειμένη περίπτωση, χαλκού και χρυσού-, μια διαδικασία επικίνδυνη τόσο για την υγεία των εργαζομένων όσο και των κατοίκων.

«Στόχος της υλοτόμησης είναι να μεταβληθούν τα ρέματα αυτά σε λίμνες αποβλήτων για τα απόβλητα του εργοστασίου χαλκού-χρυσού των Σκουριών», υποστηρίζουν αυτοί που αντιδρούν.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων «Μαύρη Πέτρα» στα μεταλλεία, Αγγελος Δεληγιόβας, επισημαίνει: «Εχουμε όλοι την υποχρέωση να εξασφαλίσουμε τη δυνατότητα ξένων επενδύσεων στη χώρα. Είναι γνωστό ότι αυτή είναι η μόνη λύση για να αντιμετωπίσουμε το τεράστιο, το δραματικό πρόβλημα της ανεργίας».

Μεγάλη επιβάρυνση

Τόσο το Συμβούλιο Περιβάλλοντος του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης όσο και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας / Τμήμα Κεντρικής Ελλάδας, διατύπωσαν σοβαρές ενστάσεις για τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ). Επισημαίνουν ότι η μεταλλευτική δραστηριότητα θα πλήξει άμεσα και ανεπανόρθωτα τους υδατικούς πόρους της περιοχής. Η ΜΠΕ δεν πληροί κανέναν από τους σκοπούς της οδηγίας-πλαισίου 60/2000/ΕΚ -«Θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης της πολιτικής των υδάτων»- η οποία έχει ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία με το νόμο 3199/2003.

Μόνο στις Σκουριές, υπολογίζεται εκπομπή αιωρούμενων σωματιδίων που ανέρχεται στους 430 t/y ΡΜ10, με υψηλές συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων, ιδιαίτερα αρσενικού, ενώ η παραγωγή σκόνης μεταλλεύματος ανέρχεται συνολικά σε 4.324 t/h [18] με μεγάλες συγκεντρώσεις θειούχων ενώσεων βαρέων μετάλλων, όπως αντιμονίου, αρσενικού, βαρίου, καδμίου, χρωμίου, χαλκού, σιδήρου, μαγγανίου, νικελίου, μολύβδου, υδραργύρου, ψευδαργύρου κ.ά.

Βίαιη επέμβαση

Η σχεδιαζόμενη επέμβαση χαρακτηρίζεται ως βίαιη και θα αλλάξει ανεπανόρθωτα τόσο το τοπίο όσο και τις οικοσυστημικές λειτουργίες Τα στερεά απόβλητα εξόρυξης υπερβαίνουν τα 182 εκατομμύρια κυβικά. Η ιλύς σκοροδίτη-γύψου αποτελεί το 70% των στερεών αποβλήτων και είναι επικίνδυνη λόγω υψηλής περιεκτικότητας σε αρσενικό, ενώ αμφισβητείται η σταθερότητα του κρυσταλλικού σκοροδίτη στις συνθήκες συναπόθεσής του με άλλα στερεά απόβλητα. Ενέχει επίσης σοβαρότατους κινδύνους τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους κατοίκους και επισκέπτες της ευρύτερης περιοχής, ενώ οι επιπτώσεις των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων στις τοπικές κοινωνίες μπορούν να είναι καταστροφικές.

Στη συγκρότηση της ΜΠΕ μετείχαν 6 πανεπιστήμια, μεταξύ των οποίων το ΑΠΘ και το Μετσόβιο, λέει ο δήμαρχος Αριστοτέλη Χαλκιδικής, Κώστας Πάχτας. Αποδίδει τις αντιδράσεις σε πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα και υπογραμμίζει ότι τα οφέλη θα είναι υψηλά τόσο για την κοινωνία όσο και για την οικονομία της περιοχής. Οσο για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, επισημαίνει ότι η εταιρεία θα ξοδέψει 50 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση της περιοχής. «Το δάσος δεν είναι αρχέγονο, αλλά είναι δάσος υλοτόμησης», προσθέτει. Ενώ υπογραμμίζει ότι από τη στιγμή που είδαν οι αντιδρώντες ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί κυάνιο, άρχισαν να κινδυνολογούν με το αρσενικό.

Ολα για την ανάπτυξη

Στην υπουργική απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων του έργου των Μεταλλείων Κασσάνδρας Χαλκιδικής της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.» (8 Ιουλίου 2011) επισημαίνεται ότι «το έργο των μεταλλευτικών και μεταλλουργικών εγκαταστάσεων στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής αφορά μια επένδυση παγίων της τάξης των 1,3 δισ. ευρώ, η οποία σε πλήρη ανάπτυξη θα απασχολεί άμεσα περίπου 1.800 εργαζόμενους». Υποστηρίζει επίσης ότι: «Ο σχεδιασμός του έργου έγινε κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να καλυφθούν πλήρως οι αυστηρές απαιτήσεις των περιβαλλοντικών κανόνων».

Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι στο σχεδιασμό του έργου ενσωματώθηκαν τεχνολογίες αιχμής και μέθοδοι εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων, που υιοθετούν τις πλέον σύγχρονες τεχνικές και περιβαλλοντικές απαιτήσεις όπως (μεταξύ άλλων):

* Η υλοποίηση μεθόδου ανάκτησης του χρυσού με την εφαρμογή τεχνολογίας αιχμής χωρίς τη χρήση κυανιούχων ενώσεων (εφαρμογή τεχνολογίας ακαριαίας τήξης).

* Η απομάκρυνση όλων των παλαιών και ιστορικών αποθέσεων στείρων, σκουριών και τελμάτων στην περιοχή, που αποτελούν διαχρονικές πηγές ρύπανσης.

* Η λιθογόμωση (δηλαδή το πλήρες κλείσιμο) όλων των νέων αλλά και παλαιών χώρων υπόγειας εκμετάλλευσης, με αποτέλεσμα την αποφυγή διαταραχών του εδάφους και τη μείωση των όξινων απορροών των μεταλλείων.

* Η επεξεργασία των νερών μεταλλείου και όλων των εγκαταστάσεων, έτσι ώστε όχι μόνο να υπερκαλύπτονται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των φυσικών επιφανειακών και υπόγειων νερών της περιοχής, αλλά και να ανταποκρίνονται στα αυστηρά πρότυπα ποιότητας περιβάλλοντος των φυσικών αποδεκτών της χώρας.

* Η δημιουργία, με τις πλέον αυστηρές προδιαγραφές στεγάνωσης και διαχείρισης, ενιαίου χώρου απόθεσης των στείρων της εξόρυξης στον Κοκκινόλακκα, όπου θα διατεθούν εκτός των νέων και οι παλιές και ιστορικές σκουριές και τέλματα που υπάρχουν διάσπαρτα στην περιοχή.

Αντικρυ