Μη βασανίζετε τους Έλληνες, κυρία Μέρκελ

Το συλλογικό τραύμα της ελληνικής κοινωνίας προσφέρει την ευκαιρία για ηλεκτροσόκ.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΕΛΙΟ ΚΟΥΛΟΓΛΟΥ

Από τις πρόσφατες εξελίξεις για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, παραμένει ανεξήγητη η σκληρή στάση της Γερμανίας, ξεκινώντας από την κυβέρνηση της χώρας και φτάνοντας μέχρι τα δηλητηριώδη σχόλια μερίδας του γερμανικού Tύπου. Σίγουρα, οι Γερμανοί τα έχουν πάρει -και με το δίκιο τους- με τη συστηματική παραποίηση των στοιχείων από την ελληνική πλευρά. Όμως, η «δημιουργική στατιστική» ήταν γνωστή στις Βρυξέλλες και κατά γενική ομολογία δεν αποτελεί ελληνικό copyright.

Το ερώτημα μετατρέπεται σε πραγματικό μυστήριο, αν συνυπολογιστεί το αποτέλεσμα των οικονομικών μέτρων που επέβαλε το Βερολίνο στην ελληνική κυβέρνηση. Σπάταλοι ή ψεύτες, οι Έλληνες ήταν οι καλύτεροι πελάτες των γερμανικών προϊόντων, ξεκινώντας από τις τηλεοράσεις και φτάνοντας στις Μερσεντές και τις BMW. Η οικονομική ύφεση που αναπόφευκτα προκαλούν τα μέτρα θα περιορίσει σημαντικά την κατανάλωση και γερμανικών προϊόντων. Γιατί ξαφνικά οι Γερμανοί πυροβολούν τα πόδια τους;

Η απάντηση βρίσκεται στο «shock doctrine», στη θεωρία που ανέπτυξε τελευταία η Καναδή δημοσιογράφος Νάομι Κλάιν. Στο βιβλίο της με τον ίδιο τίτλο (The shock doctrine), που το «Dow Jones Business News» ανακήρυξε «ίσως το πιο σημαντικό βιβλίο του 21ου αιώνα για την οικονομία», η συγγραφέας υποστηρίζει ότι οι νεοφιλελεύθεροι -που κυριαρχούν τις τελευταίες 3 δεκαετίες στη διεθνή οικονομική σκέψη και πρακτική- χρησιμοποιούν κάθε λογής κρίσεις και καταστροφές, από πολέμους και τρομοκρατικές επιθέσεις μέχρι σεισμούς, φτώχια και οικονομικές χρεoκοπίες για να επιβάλουν τη ριζική αλλαγή της χώρας που έχει πληγεί. Όπως είχε γράψει ο θεωρητικός του νεοφιλελευθερισμού Μίλτον Φρίντμαν, «μόνο μια κρίση παράγει πραγματική αλλαγή» και μπορεί να οδηγήσει σε απελευθέρωση από την «τυραννία του status quo». Και όταν μιλάνε για αλλαγή οι νεοφιλελεύθεροι ιδεολόγοι εννοούν την «αγία τριάδα» που λατρεύουν: ιδιωτικοποιήσεις, περιορισμός του κράτους και περικοπές των κοινωνικών δαπανών.

Τα παραδείγματα αφθονούν. Στις ΗΠΑ η καταστροφή της Νέας Ορλεάνης από τον τυφώνα Κατρίνα έκανε πραγματικότητα αυτό που η κυβέρνηση Μπους επιχειρούσε για χρόνια χωρίς επιτυχία: μέσα σε μερικούς μήνες όλα τα δημόσια σχολεία της πόλης καταργήθηκαν και αντικαταστάθηκαν από ιδιωτικά. Το 1989, η σφαγή στην πλατεία Τιεν Αν Μεν του Πεκίνου επέτρεψε στην κινεζική ηγεσία να ξεκινήσει τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις που μετέτρεψαν ένα κλειστό κομμουνιστικό καθεστώς σε καπιταλιστικό Φαρ Ουέστ. Στη Ρωσία, μετά το 1991, το σοκ από την πτώση του κομμουνισμού έκανε δυνατή την εφαρμογή της «θεραπείας σοκ» που ιδιωτικοποίησε την κρατική οικονομία. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της νεοφιλελεύθερης συνταγής: ένα είδος συλλογικού τραύματος της κοινωνίας-πειραματόζωο. Στην περίπτωση της Χιλής μετά το 1973, όπου το νεοφιλελεύθερο πείραμα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, η κοινωνία ήταν τραυματισμένη από το πραξικόπημα του Πινοσέτ και την οικονομική κρίση που είχε προηγηθεί. Μάλιστα, η συγγραφέας του Shock Doctrine υποστηρίζει ότι στη Χιλή τα απάνθρωπα βασανιστήρια χρησιμοποιήθηκαν για να επιβληθεί η «ελεύθερη αγορά». Ένα πρόσφατο άρθρο της γερμανικής εφημερίδας «Die Zeit», που κατηγορούσε τη γερμανική κυβέρνηση ότι το παράκανε με τις θυσίες που ζητά από την Ελλάδα, είχε τίτλο: «Μη βασανίζετε τους Έλληνες, κυρία Μέρκελ».

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ως προς την Ελλάδα οι αδιάλλακτοι μέσα στη γερμανική κυβέρνηση προέρχονται από το κόμμα των Ελεύθερων Δημοκρατών - φανατικών οπαδών του νεοφιλελεύθερου μοντέλου. Οι σημερινοί Έλληνες βρίσκονται σε καθεστώς σοκ και πληρούν την προϋπόθεση του συλλογικού τραύματος: έχουν συνειδητοποιήσει ότι τα έχουν κάνει θάλασσα και πρέπει να πληρώσουν, επιτρέποντας να αλλάξει ριζικά η οικονομία και η κοινωνία τους. Μπορεί η Μερσεντές να πουλήσει λιγότερα αυτοκίνητα, αλλά οι γερμανικές επιχειρήσεις θα αγοράσουν τα επόμενα χρόνια μέσα στον πανικό οτιδήποτε γυαλίζει, από το υπόλοιπο του ΟΤΕ μέχρι τα νησιά.