Τί έκρυβε η κίνηση Ερντογάν στο Νταβός;

Τσαμπουκάς με ουρά
Στη φάση ενός επικίνδυνου πολέμου λέξεων περνούν οι τουρκο-ισραηλινές σχέσεις μετά την κρίση του Νταβός, όπως βαφτίστηκε το έντονο φραστικό επεισόδιο ανάμεσα στον τούρκο πρωθυπουργό Ταγίπ Ερντογάν και τον ισραηλινό πρόεδρο Σιμόν Πέρες.
Ακόμη η έκβαση των ισραηλινών εκλογών, που ανέδειξε στην Κνεσέτ ως πρώτη δύναμη τα πολιτικά κόμματα της εθνικιστικής και θρησκευτικής ακροδεξιάς, δείχνει να επιβαρύνει το τεταμένο κλίμα στις διμερείς σχέσεις, καθώς απομακρύνει τις προοπτικές σύγκλισης των δύο χωρών στο κυρίαρχο για το Ισραήλ παλαιστινιακό πρόβλημα.
Εκείνη η πρώτη φραστική επίθεση που εξαπολύθηκε από τον Ερντογάν, προκαλώντας δονήσεις στους διεθνείς, αλλά και στους διπλωματικούς κύκλους της κάθε χώρας, συνεχίζεται πλέον ως ειρωνικός πολεμικός μονόλογος από τον τούρκο πρωθυπουργό, ο οποίος έσπευσε να...σχολιάσει τα εκλογικά αποτελέσματα στο Ισραήλ με το δυσνόητο σχόλιο: «η κάλπη έδειξε ότι το Ισραήλ πήρε το μήνυμα του Νταβός».

Στη μάχη και το εβραϊκό λόμπι
Από τη μεριά της η ισραηλινή διπλωματία προτιμά την παρασκηνιακή δραστηριότητα, διοχετεύοντας πληροφορίες ότι ο τουρκικός τσαμπουκάς δεν θα περάσει ατιμώρητος, με το ισχυρό εβραϊκό λόμπι των ΗΠΑ να κινητοποιείται για να προκαλέσει αμερικανο-τουρκική κρίση. Κοινή είναι η εκτίμηση ότι πρώτη επιδίωξη θα είναι να υποστηριχθεί το αρμενικό λόμπι στις ΗΠΑ, ώστε να περάσει από την αμερικανική Γερουσία ψήφισμα που θα αναγνωρίζει την αρμενική γενοκτονία του 1915.
Οσο προφανής είναι μια τέτοια επιδίωξη, άλλο τόσο δυσδιάκριτη είναι μια άλλη, που στοχεύει στην όξυνση του εσωτερικού μετώπου που έχει ανοίξει ο Ερντογάν με το κεμαλικό κατεστημένο. Αυτή η όξυνση θα επιτευχθεί αν η νέα ισραηλινή κυβέρνηση, που έχει όλα τα προσόντα να το κάνει, οδηγήσει τη σημερινή κρίση με την Τουρκία σε έμπρακτη ρήξη.
Οι σχέσεις αυτές ωθήθηκαν στο σημερινό υψηλό επίπεδο (με στρατιωτική και οικονομική συνεργασία που ξεπερνά τα 2 δισ. δολάρια ετησίως) το 1996 μέσω των πολιτικών επιρροών των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.
Ετσι, οποιαδήποτε οπισθοδρόμηση στις διμερείς σχέσεις θα θεωρηθεί πλήγμα στη συγκεκριμένη πολιτική επιτυχία του στρατού, γεγονός που θα οξύνει την αντιπαράθεση του κυβερνώντος ισλαμικού κόμματος του Ερντογάν με το κοσμικό κατεστημένο.
Σε όλα αυτά υπάρχει κι ένας σοβαρά τεκμηριωμένος αντίλογος, που δικαιολογεί απόλυτα τις πολιτικές ακροβασίες του Ερντογάν, καθώς δεν διστάζει να αναδείξει το Παλαιστινιακό ως κύρια προτεραιότητα της κυβέρνησής του, κερδίζοντας κύρος και πολιτική επιρροή στον μουσουλμανικό κόσμο.
Πρόκειται για την επισήμανση ότι το εβραϊκό λόμπι δεν είναι τόσο ισχυρό όσο διαδίδεται ότι είναι, και αυτό φαίνεται από την αδυναμία του να επηρεάσει την κυβέρνηση Ομπάμα ώστε να μην επιλεγεί η διπλωματική προσέγγιση με το Ιράν. Ταυτόχρονα, παρά τις προεκλογικές του δεσμεύσεις ο Μπαράκ Ομπάμα δεν μπορεί να προχωρήσει σε αναγνώριση της αρμενικής γενοκτονίας, έχοντας ήδη επιλέξει την αποχώρηση από το Ιράκ μέσω Τουρκίας.
Ο Μάρτιος του 2003 δίδαξε στις ΗΠΑ ότι η Τουρκία χρησιμοποιεί το χαρτί των βάσεων όταν θέλει, και όπως τότε αρνήθηκε τη χρήση τους άνευ ανταλλαγμάτων για την εισβολή στο Ιράκ, μπορεί να το κάνει και τώρα για την έξοδό τους, αν τελικά η Ουάσιγκτον ικανοποιήσει το αρμενικό αίτημα.
Μέχρι στιγμής, η τουρκο-ισραηλινή κρίση συντηρείται σε ρητορικό επίπεδο, έτσι ώστε και οι δύο πλευρές να αποκομίζουν όσο μπορούν πολιτικά οφέλη, και η μόνη απειλή κλιμάκωσης βρίσκεται στον ανανεωμένο φανατικό εθνικισμό της νέας ισραηλινής διακυβέρνησης.

ΑΧΙΛ. ΦΑΚΑΤΣΕΛΗΣ, ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 15/02/2009