Της Ζέζας Ζήκου
«Θέλω να αυτοκτονήσω». Το γκράφιτι αυτό σε ένα υπέροχο νεοκλασικό της
Αθήνας, σε παράλληλο δρόμο που μπαινοβγαίνει η τρόικα με τον
πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου, ήταν συγκλονιστικό στην αλήθεια του.
Επιβεβαίωσε, δε, τις τραγικές διαπιστώσεις του Ιταλού συγγραφέα και
δημοσιογράφου Μάσιμο Φίνι, που ισχυρίστηκε πως σήμερα αυτοκτονούν
περισσότεροι άνθρωποι απ’ όσοι αυτοκτονούσαν πριν από τρεις αιώνες.
Διαπιστώσεις που προκάλεσαν σάλο στους αναγνώστες: «Πώς είναι δυνατόν να
παίρνετε για δεδομένες στατιστικές του δέκατου έβδομου αιώνα;»
διερωτήθηκαν. Μάλλον αγνοούσαν πως τότε γεννιόταν στην Ευρώπη η σύγχρονη
επιστήμη από αστρονόμους και μαθηματικούς σαν τον Κέπλερ, τον Γαλιλαίο
και τον Καρτέσιο και έμπαιναν οι βάσεις της στατιστικής επιστήμης.
Ενδεχομένως, να αρνούνταν να πιστέψουν πόσο απελπιστική ήταν η εικόνα
που έδιναν εκείνες οι στατιστικές για τη σύγχρονη Ευρώπη σε σύγκριση με
την Ευρώπη της προβιομηχανικής εποχής: 2,5 αυτοκτονίες ανά 100.000
κατοίκους τον δέκατο έβδομο αιώνα και 6,8 το 1850, έναντι 20 σήμερα στην
Ιταλία. Ενας άλλος, ο Τζον Γκροντ, μελέτησε τη θνησιμότητα και έγραψε
για τις αυτοκτονίες στο έργο του «Πίνακες αυτοκτονιών του Λονδίνου» το
1662. Ο Γκροντ εξέτασε δείγμα 400.000 κατοίκων της πόλης κατά την
εικοσαετία 1640-1660. Οι πηγές του ήταν τα ενοριακά αρχεία. Κατέγραψε
έτσι 2,5 αυτοκτονίες ανά 100.000 κατοίκους. Το Λονδίνο ήταν ήδη μια
μητρόπολη και είναι γνωστό από το κοινωνιολογικό έργο του Ντιρκέμ ότι η
αστυφιλία είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που αυξάνουν
τις αυτοκτονίες.
Αν ανατρέξει κανείς στα αρχεία βρετανικών χωριών, όπως ας πούμε του
Αστον-άντερ-Λάιν, πάντα τον δέκατο έβδομο αιώνα, θα δει ολόκληρες
δεκαετίες με μία ή καμία αυτοκτονία (Π. Λάσλετ, «Ο κόσμος που χάσαμε»).
Αργότερα, οι στατιστικές από το 1850 έως σήμερα, οι οποίες γίνονταν πια
με σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους και ενσωμάτωναν ολόκληρη την Ευρώπη,
επιβεβαιώνουν τα προηγούμενα στοιχεία και λένε πως μέσα σε 150 χρόνια
οι αυτοκτονίες έχουν τριπλασιαστεί και πηγαίνουν χέρι χέρι με αυτό που
έχουμε συνηθίσει να ονομάζουμε «πρόοδο».
Για την ανεργία που εκτινάχτηκε στα ύψη στην Ελλάδα είναι εντελώς
φυσιολογικό να σκέφτεται κάποιος ότι αυτό συμβαίνει «επειδή» έχει «πάρα
πολλά χρέη». Εκείνο που χρειάζεται σε αυτή την περίπτωση μια
υπερχρεωμένη χώρα είναι περισσότερη και όχι λιγότερη εργασία. Ομως, αυτό
που εφαρμόζουν οι εταίροι – δανειστές μας, για να αντιμετωπίσει η χώρα
μας, τα χρέη είναι εντελώς διαφορετικό: ποτέ άλλοτε δεν εργάζονταν τόσο
λίγοι πολίτες όσο σήμερα, ενώ οι άνεργοι πληθαίνουν συνεχώς.
Η οικονομική απόγνωση που σέρνει πίσω της η κρίση φουσκώνει το κύμα
των εργαζόμενων φτωχών και στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ενωση. Εκατοντάδες
χιλιάδες άνθρωποι ζουν σε καταυλισμούς, σε τροχόσπιτα και σε δωμάτια
φθηνών ξενοδοχείων. Εκατομμύρια άλλοι στεγάζονται μαζί με συγγενείς,
ανήμποροι να σταθούν στα δικά τους πόδια. Κυρίως οι νέοι ζουν
παγιδευμένοι σε χαμηλά αμειβόμενες ή σε προσωρινές δουλειές, οι οποίες
έρχονται να πάρουν τη θέση των μονίμων που καταστρέφονται. «Ο πληθυσμός
των εργαζόμενων φτωχών θα εκραγεί», λέει ο Ζαν-Πολ Φιτουσί, ο διάσημος
καθηγητής Οικονομικών στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού.
Σήμερα στη Γαλλία περίπου 120.000 άνθρωποι ζουν σε καταυλισμούς, σύμφωνα
με εκτιμήσεις της κοινωνικής οργάνωσης «Παρατηρητήριο των Ανισοτήτων».
«Η Γαλλία είναι μια πλούσια χώρα», λέει ο καθηγητής Φιτουσί. «Ομως,
οι εργαζόμενοι φτωχοί της ζουν σε συνθήκες του δέκατου ένατου αιώνα. Δεν
μπορούν να πληρώσουν για θέρμανση, δεν μπορούν να πληρώσουν για ρούχα
των παιδιών και πολλοί από αυτούς ζουν πέντε άτομα σε ένα δωμάτιο εννέα
τετραγωνικών». Για την κρίση αυτή που ζούμε τώρα, ακούγαμε πολλούς
ηγέτες να λένε πως έφταιξαν οι πολίτες! Ποιος, άλλωστε, μπορεί να
ξεχάσει τη χυδαία φράση: «Τα φάγαμε όλοι μαζί»… Και τους ακούμε να το
λένε ακόμη, μολονότι εξακολουθούν να στέλνουν τον λογαριασμό σε όλους
τους άλλους παρεκτός από τους φταίχτες.
Ο πλούτος των εθνών μπορεί να αυξάνεται, αλλά φαίνεται αυτό
συμβαδίζει με μια σφαγή των πληθυσμών, που αναγκάζονται να εργάζονται
ολοένα και περισσότερο κερδίζοντας ολοένα και λιγότερα. Τι είναι πρόοδος
λοιπόν; Οπως την αντιλαμβάνεται το σύστημα στο οποίο ζούμε, θα πρέπει
άραγε να συνηθίσουμε στην ιδέα γονιοί να πεθαίνουν για να ζήσουν τα
παιδιά τους; Και πόσο άραγε απέχει τότε αυτό το σύστημα από τον
Μεσαίωνα, όταν η μοναδική επιλογή που αφήνει στους ανθρώπους δεν αφορά
πια στη ζωή τους, αλλά στον θάνατό τους;
Κρίση, λιτότητα, χρέος, Μνημόνιο, δόσεις είναι λέξεις που μονοπωλούν
τις αγωνιώδης συζητήσεις μου τα τελευταία χρόνια, ενώ άλλες (όπως το
σπρεντ) αποδεικνύονται πιο εφήμερες. Βιώνουμε μια κρίση μετάβασης σε μια
κοινωνία διαφορετική, σε μια άλλη διάταξη των παγκόσμιων δυνάμεων και
σχέσεων. Ούτε καν το μέλλον της Ελλάδας ως ευρωπαϊκής επαρχίας είναι
εξασφαλισμένο.
Και η χώρα σαστισμένη συμπαρίσταται στην καταστροφή της, που έχει το
ωραίο όνομα της «σωτηρίας». Συμπαρίσταται στην αυτοκαταστροφή της, με το
ακόμα πιο ωραίο όνομα της «σύνεσης» του πολιτικού συστήματος, που «ήρθε
επιτέλους σε αυτόν τον τόπο». Δηλαδή, στην ύφεση, την αποεπένδυση, την
ανεργία και τη φτώχεια…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου