Η ΕΛΛΑΔΑ στο ΚΑΤΩΦΛΙ της ΛΕΣΧΗΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ

…δεν δικαιολογεί καθυστερήσεις

 Γράφει ο Ελευθέριος Βερυβάκης, τ. Υπουργός – Βουλευτής

Πολλοί είναι οι οιωνοί, που μαρτυρούν ότι η Ελλάδα βρίσκεται στο κατώφλι της εισόδου στη Λέσχη Φυσικού Αερίου στην περιοχή της και πέραν ταύτης. Σε μερικούς από αυτούς έχουμε ήδη αναφερθεί. Όμως, αυτό που καθυστερεί αφόρητα είναι οι βέλτιστες αποφάσεις για το προσπέρασμα του κατωφλιου της Λέσχης του Φυσικού Αερίου.

Συνειδητοποιώντας καθυστερημένα και υπό την πίεση της κρίσης που βιώνει η χώρα, ότι η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της και η συμμετοχή της στις χαράξεις αγωγών στην περιοχή, ότι αποτελούν όρο γεωπολιτικής επιβίωσης και οικονομικής ανάκαμψης, το τελευταίο διάστημα επιχειρεί να σταθμίσει και να χαράξει νέα πορεία, για την οποία ακόμη προβληματίζεται ποιο δρόμο πρέπει να ακολουθήσει.

Στις Συσκέψεις που πραγματοποιήθηκαν αυτήν την εβδομάδα στο Υπουργείο Εξωτερικών και στην κοινή Συνεδρίαση Πολιτικής Ηγεσίας και Υπηρεσιακών Παραγόντων μεταξύ ΥΠΕΞ και Υπουργείου Περιβάλλοντος, εξετάστηκαν τα δεδομένα τόσο στο πεδίο των ερευνών, όσο και στα διάφορα υπό εξέλιξη «projects» αγωγών, χωρίς όμως όπως φαίνεται να έχουν παρθεί ακόμη αποφάσεις για το τι πρέπει να κάνει και ποιον δρόμο να ακολουθήσει.

Αυτό γιατί αφενός μεν θεωρεί – τουλάχιστο μέχρι αυτή τη στιγμή – ως πιο εφικτό και ώριμο για υλοποίηση σχέδιο τον Αγωγό ITGI, ο οποίος θα μεταφέρει αέριο στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας-Ελλάδας-Ιταλίας, ενώ από την άλλη πλευρά ο άλλος δρόμος, που έχει πια ήδη μπροστά της – και για τον οποίο μέχρι στιγμής η Ελληνική πλευρά έχει επιδείξει πρωτοφανή καθυστέρηση και έλλειψη αντανακλαστικών – είναι εκείνος που εμφανίστηκε οψιγενώς  μετά την ανακάλυψη υποθαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στις περιοχές των ΑΟΖ Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδος και για τον οποίο τα προφανή πλεονεκτήματα είναι μεν αναμφισβήτητα και αυτόδηλα, ο οποίος όμως εκδηλώθηκε καθυστερημένα και οψιγενώς και ενώ οι παλαιότερες επιλογές είχανε ήδη κλίνει υπέρ της πρώτης επιλογής.

Το ΥΠΕΚΑ δια του Υπουργού Γιώργου Παπακωνσταντίνου δηλώνει, ότι «η χρηματοδότηση για το υλικό σκέλος είναι εγγυημένη από το ευρωπαϊκό σχέδιο οικονομικής ανασυγκρότησης στον τομέα της ενέργειας με περίπου 150 εκ. ευρώ από το ΕΣΠΑ, με περίπου 800 εκ ευρώ και από τραπεζική χρηματοδότηση εταιρειών, ενώ η εταιρεία ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε. – που έχει δημιουργηθεί για αυτόν τον σκοπό έχει ήδη συγκροτηθεί και έχει καταθέσει στην εταιρεία πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν (ΣΟΚΑΡ) τη σχετική πρόταση για τον Αγωγό, ο οποίος θα έχει τη δυνατότητα μεταφοράς 12 δις κ. μ. φυσικού αερίου.

Ίσως θα πρέπει να αναφερθεί ότι το κόστος του Αγωγού υπολογίζεται σε 1,14 δις ευρώ και οι βασικοί μέτοχοι της εταιρείας ΠΟΣΕΙΔΩΝ – η Ελληνική ΔΕΠΑ και η Ιταλική EDISON – υποστηρίζουν ότι υπάρχει δυνατότητα περαιτέρω χρηματοδότησης με εξεύρεση κεφαλαίων αρκετών δεκάδων ίσως και εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ από ευρωπαϊκούς πόρους.

Απέναντι σε αυτήν την επιλογή εμφανίστηκε με μορφή ανταγωνιστικής πρότασης η εκ των υστέρων αναφανείσα διέξοδος μέσα από την εξέλιξη της τριγωνικής στρατηγικής συνεργασίας Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ.

Το Tel Aviv και η Λευκωσία επιθυμούν σφόδρα την αναβάθμιση της συνεργασίας με την Ελλάδα σε όλα τα επίπεδα και την σύμπηξη ενός οικονομικού, ενεργειακού, αμυντικού και διπλωματικού άξονα με την Αθήνα και τη Ρωσία.

Η εξόρυξη φυσικού αερίου στην Κυπριακή ΑΟΖ και η παράλληλη αξιοποίησή του από το Ισραήλ του γειτονικού κοιτάσματος, αλλάζει δραματικά τα δεδομένα για τις δυο χώρες – ίσως και στις τρεις – κυρίως όμως για την Κύπρο και την Ελλάδα, οι οποίες βρίσκονται μπροστά σε μια ελκτικότερη option από οποιαδήποτε άλλη έχει προηγηθεί.

Στην τριμερή αυτή σχέση η μόνη από το τρίγωνο που μέχρι στιγμής δεν έχει αξιοποιήσει τους υδρογονάνθρακες, του οποίους εκτιμάται ότι διαθέτει, είναι η Ελλάδα, αλλά αυτό ίσως αρχίσει να αλλάζει αν αλλάξει και η στάση της στις επιλογές που είναι υποχρεωμένη να κάνει για τους δρόμους του φυσικού αερίου, που εκτιμάται ότι διαθέτει.

Έτσι, ίσως θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι η προκήρυξη διαγωνισμού για την υποβολή προσφορών εκμετάλλευσης οικοπέδων στις περιοχές του Πατραϊκού Κόλπου, των Ιωαννίνων και του Κατάκολου και τον σε εξέλιξη διαγωνισμό για σεισμικές έρευνες στο Ιόνιο και νοτίως της Κρήτης, θα μπορούσε τελικώς να αναδειχθεί σε “στροφή” για τις Ελληνικές επιλογές που θα διατεθούν από την πλευρά της Ελλάδος, προκειμένου το φυσικό αέριο και οι υδρογονάνθρακες γενικώς να αλλάξουν δρόμο πηγής και διέλευσης από εκείνο που παλιότερα είχε επιλογή, όταν η Αθήνα είχε ταχθεί υπέρ του ITGI (ο Αγωγός του Αζέρικου Αερίου), που όμως τώρα απέκτησε ανταγωνιστή (το αέριο από τις ΑΟΖ της ΝΑ Μεσογείου).

Οι πολιτικοί παρατηρητές, που σχολιάζουν στις ιστοσελίδες μας τις εξελίξεις (Π.Π.-Σ.Ι.Ε.) παρατηρούσαν, ότι:

Πρώτον, η επιλογή της Ελληνικής πλευράς δε θα πρέπει ούτε στιγμή να καθυστερεί, ούτε οι δισταγμοί που μέχρι στιγμής έχουν επιδειχθεί – οφειλόμενοι στο γνωστό Ελληνικό φοβικό σύνδρομο απέναντι στην Τουρκία – να παρεμποδίσουν την επιλογή υπέρ του νέου αγωγού που θα είναι ο TAP, στον οποίο συμμετέχουν η Νορβηγική STAROIL, η Ελβετική EGLκαι η Γερμανική EON. Αλλά ο αγωγός καταλήγει στην Αδριατική μέσω Αλβανίας και όχι όπως ο ITGI, που ξεκινά και τροφοδοτείται με αζέρικο πετρέλαιο από το Αζερμπαϊτζάν και μέσω Τουρκίας και Βουλγαρίας φτάνει στην Ελλάδα για να καταλήξει στην Ιταλία και τις λοιπές χώρες της ΕΕ.

Δεύτερον, τα πολιτικά εμπόδια που η Α’ ή η Β’ επιλογή ενδεχόμενα θα συναντήσουν είναι πολλαπλάσια στην επιλογή του πρώτου ITGI, από ότι στην επιλογή του δεύτερου τον TAP (Trans Adriatic Pipeline).

Τρίτον, οι χρηματοδοτήσεις από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία μπορούν να επιτευχθούν με σχετικά ευνοϊκότερους όρους υπέρ του TAP από εκείνες που έχουν ήδη επιτευχθεί υπέρ του ITGI.

Εξάλλου, η επιλογή της λύσεως TAP παραπέμπει ευθέως στην συνολική εξέλιξη των γεγονότων στην απόκτηση απευθείας Ελληνικών – παράλληλα με εκείνες των άλλων χωρών – πηγών στους υδρογονάνθρακες των Ελληνικών ΑΟΖ και ως εκ τούτου εξασφαλίζει και εις την χώρα μας τη συμμετοχή στο κλαμπ των υδρογονανθράκων της Υφηλίου.

 πηγη