Η οδυνηρή διάλυση της συλλογικής μας αυταπάτης

Του Σταύρου Χριστακόπουλου

Το ΠΑΣΟΚ, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, έγινε το κέντρο του πολιτικού συστήματος. Όχι με τη χωροταξική έννοια, αλλά επειδή, με το τέλος της πολύχρονης κυριαρχίας της παραδοσιακής Δεξιάς, ανέλαβε την πλήρη ιδεολογική και πολιτική ηγεμονία, την οποία δεν τόλμησε να διακδικήσει η μόλις νομιμοποιηθείσα Αριστερά.

Στις δύσκολες συμπληγάδες, από τις οποίες πέρασε έκτοτε, κατάφερε να διατηρήσει και την ηγεμονία και την εξουσία μετατρέποντας τις περιόδους διακυβέρνησης από τη Ν.Δ. σε «διαλείμματα» της κυριαρχίας του. Ένας από τους πολλούς λόγους αυτής της ηγεμονίας ήταν και η δυνατότητά του να ενσωματώνει τη δυνάμει αντιπολίτευση ασκώντας την... ταυτόχρονα και παράλληλα με την εξουσία!

Το δίπολο «κυβέρνηση - κόμμα» λειτούργησε σχεδόν πάντα ομαλά, με το κόμμα να μένει ένα βήμα πίσω και να «μαζεύει τα απόνερα» διατηρώντας την κρίσιμη εφεδρεία ακόμη και σε στιγμές πλήρους κυριαρχίας του αντίπαλου δέους – ακόμη κι όταν το ΠΑΣΟΚ έδειχνε πεσμένο στο καναβάτσο, μια ευρεία και συμπαγής κομματική μάζα διατηρούσε ρόλο εγγυητή για την επιστροφή στην εξουσία.

● Το «πατριωτικό ΠΑΣΟΚ» ήταν εκεί όταν έγινε το Νταβός και ανάγκασε τον Ανδρέα Παπανδρέου στο mea culpa εντός της Βουλής.

● Το «λαϊκό ΠΑΣΟΚ» ήταν εκεί την περίοδο του σκανδάλου Κοσκωτά για να συγκρατήσει το κόμμα στον αφρό ακόμη και την περίοδο που ο Μητσοτάκης έφτανε στο 47% και, ελέω «κουτσονόμου», αδυνατούσε να πάρει αυτοδυναμία. (Αλλά και ο... Μητσοτάκης ήταν εκεί, ώστε, με τον κυβερνητικό βίο και την πολιτεία του, αλλά και τη δικαστική αθλιότητα εις βάρος τού επί δεκαετίες αντιπάλου του, να διασφαλίσει την επιστροφή του Ανδρέα με θριαμβευτικό τρόπο στην εξουσία).

● Το «εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ» ήταν εκεί ώστε να αναλάβει τα ηνία της διαδοχής όταν το άστρο του αδιαμφισβήτητου αρχηγού έσβηνε υπό το βάρος της νομοτέλειας.

● Το «συνδικαλιστικό ΠΑΣΟΚ» ήταν εκεί για να ανατρέψει το ασφαλιστικό Γιαννίτση - Σπράου - Τήνιου και να δώσει παράταση ζωής στην πολιτική και ηθική παρακμή του «εκσυγχρονισμού».

● Το «κοινωνικό, λαϊκό, συνδικαλιστικό, πατριωτικό ΠΑΣΟΚ» ήταν εκεί, ως μια αντιφατική και παράδοξη συμμαχία, για να διασφαλίσει όχι μόνον την εκλογή του Γιώργου Παπανδρέου εις βάρος της εξ ίσου παράδοξης συμμαχίας του Βενιζέλου με τα υπολείμματα του ηττημένου «εκσυγχρονισμού», αλλά και την εκλογή του μετά την παταγώδη κατάρρευση της νεο-καραμανλικής «Νέας Διακυβέρνησης».

Όμως εκείνη η συμμαχία του 2004, η νικήτρια των εκλογών του 2009, μοιάζει σήμερα να έχει εξαντληθεί και στο κοινωνικό και στο πολιτικό πεδίο.

● Η έκταση και η ένταση της κρίσης,

● η οικονομική, πολιτική και κοινωνική χρεοκοπία της χώρας,

● η επιλογή της υπαγωγής στο ΔΝΤ με πρωτοφανείς όρους απεμπόλησης της εθνικής κυριαρχίας και υπόστασης,

● η προοπτική μιας κοινωνικής καταστροφής χωρίς προηγούμενο κατά την τριακονταπενταετία μετά τη χούντα,

● η μετατροπή της χώρας σε διεθνές οικονομικό απόβλητο,

● αλλά και η ταυτόχρονη πολυδιάσπαση και απαξίωση ολόκληρου του πολιτικού σκηνικού

είναι στοιχεία τα οποία αποκλείουν την επιβίωση των καθιερωμένων μοντέλων πολιτικής διαχείρισης από το έως σήμερα κέντρο – και επίκεντρο – του πολιτικού συστήματος.

Η σημερινή κατάρρευση φαίνεται να συμπαρασύρει και τους δύο συγγενείς προς το ΠΑΣΟΚ χώρους: τη Ν.Δ. εκ δεξιών και τον ΣΥΝ / ΣΥΡΙΖΑ εξ αριστερών, οι οποίοι, έχοντας επιβιώσει για χρόνια με όρους αντιπολίτευσης προς τον πολιτικό επικυρίαρχο της μεταπολιτευτικής εποχής – για τη Ν.Δ. αυτό ίσχυε ακόμη και όταν... κυβερνούσε –, κατακερματίζονται πριν ακόμη η κοινωνική οργή μετατραπεί σε θύελλα.

Η οδυνηρή διάλυση της συλλογικής μας αυταπάτης αποκλείει κατ’ ουσίαν τη δυνατότητα «εσωτερικής» διαχείρισης από το ΠΑΣΟΚ, αλλά ταυτόχρονα φαίνεται να διαλύει και τις καθιερωμένες «εναλλακτικές λύσεις». Είτε ρεαλιστικές ήταν αυτές στο παρελθόν είτε φαντασιακές.

● Το προφανές είναι ότι το πολιτικό σύστημα αποσυντίθεται υπό το βάρος της απαξίωσης, της κατάντιας, της υποτέλειας.

● Το βέβαιο είναι ότι κάποια στιγμή θα ανασυντεθεί.

● Το άγνωστο είναι ο τρόπος ανασύνθεσης, αλλά και η φυσιογνωμία των πολιτικών δυνάμεων μετά το οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό «τσουνάμι».

Για μια κοινωνία που είχε συνηθίσει στο βόλεμα και τον επωφελή ετεροκαθορισμό, ένα νέο – αναπάντεχο, βαρύ, αλλά επιτακτικό – καθήκον ξεπροβάλλει στον πολύ κοντινό ορίζοντα: να διαφυλάξει ως κόρην οφθαλμού τους πολιτικούς όρους διαχείρισης της χώρας, τον τύπο και την ουσία της δημοκρατίας. Αυτός είναι ο μοναδικός όρος επιβίωσής της...

Το Ποντικι