ΑΦΙΕΡΩΜΑ: 1940 - ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑΣ-ΙΤΑΛΙΑΣ

Λίγο πριν από την εισβολή, η διάταξη των δυνάμεων είχε ως ε­ξής: Ιταλικές Δυνάμεις:

1.Ανώτατη Στρατιωτική Διοίκηση: Διοικητής στρατηγός Βισκόντι Πράσκα. Θέατρο επιχειρήσεων Ηπείρου.

2.Το XXV Σώμα Στρατού. Διοικη­τής στρατηγός Κάρλο Ρόσσι. Τέσσερις μεραρχίες (η 23η «Φερράρα», η 51η «Σιένα», η 131η Τ/Θ «Κενταύρων» και μια μεραρχία ιππικού). Συνολική δύ­ναμη 42.000 άνδρες περίπου.

3.Το XXVI Σώμα Στρατού. Διοικη­τής στρατηγός Γκαμπριέλε Νάσσι. Τέσσερις μεραρχίες (η 49η «Πάρμα», η 29η «Πιεμόντε», η 19η «Βενέτσια» και η 53η «Αρέτζο»). Συνολική δύναμη 44.000 άν­δρες περίπου.

4.Μεταξύ των δύο σωμάτων στρατού στον Τομέα της Πίνδου. 3η Μεραρχία Αλπινιστών «Τζούλια».

Γενικό σύνολο: 59 τάγματα πε­ζικού, 135 πυροβολαρχίες (23 βαριές), 150 άρματα μάχης, 18 ίλες ιππικού, έξι τάγματα όλμων και ένα τάγμα πολυβόλων.

Ελληνικές δυνάμεις:

Θέατρο επιχειρήσεων Ηπεί­ρου.

1.VIII Μεραρχία Πεζικού: Διοικη­τής υποστράτηγος Χ. Κατσιμήτρος, και το στρατηγείο της III Ταξιαρχίας Πεζικού με διοικητή τον συνταγματάρχη πεζικού Γιατζή Δημήτριο. Συνολικά περιλάμβανε: τέσσε­ρις διοικήσεις συνταγμάτων πεζι­κού, 15 τάγματα πεζικού, 16 πυ­ροβολαρχίες, πέντε ουλαμούς πυροβολικού συνοδείας, δύο τάγματα πολυβόλων κινήσεως, μία πολυβολαρχία βαρέων πολυ­βόλων, μία μεραρχιακή μονάδα αναγνωρίσεως. Το 39ο Σύνταγμα Ευζώνων της III Μεραρχίας (κι­νούμενο από την Αιτωλοακαρνα­νία προς Ήπειρο).

2.Στις 12 Οκτωβρίου 1940: Τέθηκε στη διάθεση της με­ραρχίας ο υποστράτηγος Λιούμπας Ν. στον οποίο ανατέθηκε η διοίκηση του τομέα της Θεσπρω­τίας. Έφθασε μια αντιαεροπορική πυροβολαρχία (τρία πυροβόλα), η οποία διατέθηκε για την προ­στασία των Ιωαννίνων. Συμπληρώθηκαν οι διοικήσεις της Μεραρχίας ως ακολούθως: Αρχηγός Πεζικού Μεραρχίας: σ/χης Ντρες Γεώργιος. Διοικητής του 4ου Συν/τος Πεζι­κού: σ/χης Παπαδόπουλος Κ. Διοικητής του 40ού Συν/τος Ευζώνων: σ/χης Τσακαλώτος Θρ.

3.Στις 27 Οκτωβρίου 1940 η VIII Μεραρχία έχει συμπληρώσει την επιστράτευσή της.

Θέατρο επιχειρήσεων Δυτικής Μακεδονίας.

1.Τμήμα Στρατιάς Δυτικής Μα­κεδονίας (ΤΣΔΜ): Διοικητής αντι­στράτηγος Πιτσίκας Ιωάννης (έ­δρα Κοζάνη).

2.Το Β' Σώμα Στρατού: Διοικητής αντιστράτηγος Παπαδόπουλος Δημήτριος με τις: Ι Μεραρχία: διοικητής υπο­στράτηγος Βραχνός Δημήτριος, IX Μεραρχία: διοικητής υπο­στράτηγος Ζυγούρης Χρίστος, V Ταξιαρχία Πεζικού: διοικητής συ­νταγματάρχης Πεζικού Καλής Αναστάσιος, IX Συνοριακό Το­μέα.

3.Το Γ' Σώμα Στρατού: διοικητής αντιστράτηγος Τσολάκογλου Γεώργιος (έδρα Θεσσαλονίκη), με τις: Χ Μεραρχία: διοικητής υ­ποστράτηγος Κίτσος Χρίστος, XI Μεραρχία: διοικητής συνταγμα­τάρχης Πυροβολικού Κώσταλος Γεώργιος: IV Ταξιαρχία Πεζικού, διοικητής υποστράτηγος Μετα­ξάς Αγαμέμνονας και τους IX, Χ και XI Συνοριακούς Τομείς.

4.Το Απόσπασμα Πίνδου: Διοικη­τής ο έφεδρος, εκ μονίμων, συ­νταγματάρχης Δαβάκης Κωνστα­ντίνος (Επταχώρι). Τομέας Ευθύ­νης: Μεταξύ του δεξιού της VIII Μεραρχίας και του αριστερού της IX Μεραρχίας (Ανάπτυγμα ΖΕ 37 χιλιόμετρα περίπου). Περιε­λάμβανε: Το 51 Σύνταγμα Πεζι­κού (μείον), μία ορειβατική πυροβολαρχία 75 χιλ., έναν ουλαμό πυροβολικού συνοδείας των 65 χιλ. και έναν ουλαμό ιππικού. Εί­χε σοβαρές ελλείψεις σε οπλι­σμό, ιματισμό, υπόδηση και εφε­δρικά πυρομαχικά. Από οκτώ δι­οικητές λόχων δύο ήταν ανθυπολοχαγοί και δύο έφεδροι λοχα­γοί. Από τους 32 διμοιρίτες τρεις μόνο ήταν μόνιμοι.

Συνολική ελληνική δύναμη: Τριάντα εννέα τάγματα πεζι­κού, 40½ πυροβολαρχίες διαφό­ρων διαμετρημάτων. Περίπου δύναμη 35.000 άνδρες.

Σύγκριση δυνάμεων

Στην Ήπειρο: Έναντι των 22 ταγμάτων πεζικού, τριών συνταγ­μάτων ιππικού, 61 πυροβολαρ­χιών (18 βαριές) και 90 αρμάτων μάχης του XXV Ιταλικού Σώματος Στρατού, υπήρχαν 15 τάγμα­τα πεζικού, μια ομάδα αναγνωρί­σεως και 16 πυροβολαρχίες (δύο μόνο βαριές), της VIII Μεραρ­χίας.

Στην Πίνδο: Έναντι πέντε ταγ­μάτων πεζικού, μίας ίλης ιππικού της Ιταλικής Μεραρχίας Αλπινι­στών, υπήρχαν δύο τάγματα πε­ζικού, μία ίλη ιππικού και μιάμιση πυροβολαρχία του αποσπάσμα­τος Πίνδου.

Στη Δυτική Μακεδονία: Έναντι 17 ταγμάτων πεζικού, μίας ίλης ιππικού, 24 πυροβολαρχιών (5 βαριές) και 10 αρμάτων μάχης του XXVI Ιταλικού Σώματος Στρατού, υπήρχαν 22 τάγματα πεζικού, δύο ομάδες αναγνωρί­σεως και 22 πυροβολαρχίες (ε­πτά βαριές) του ΤΣΔΜ.

Η ασφάλεια των ακτών μας ή­ταν επισφαλής, γιατί η ιταλική υ­περοχή του ναυτικού ήταν συ­ντριπτική. Στηριζόμαστε μόνο στις ναυτικές δυνάμεις της Μ. Βρετανίας και στις δεσμεύσεις της Ιταλίας με τη Λιβύη.

Στην αεροπορία, η ιταλική είχε την κυριαρχία αέρος σ' ολόκλη­ρο τον ελληνικό και αλβανικό χώ­ρο. Έναντι 400 αεροσκαφών της ιταλικής αεροπορίας διαθέταμε 143 αεροσκάφη παλαιού τύπου και μικρής αποδόσεως. Τα 65 διαφόρων αποστολών (βομβαρ­διστικά κ.λπ.) ήταν σε καλή κατά­σταση. (Επίτομη Ιστορία του Ελληνοϊταλικού και Ελληνογερμανικού Πολέμου 1940-1941 της Διεύθυνσης Ιστορίας του Γενι­κού Επιτελείου Στρατού). Να προσθέσουμε ακόμη ότι: Η αμυντική οργάνωση του ελ­ληνικού εδάφους, κυρίως στην Ήπειρο, με τις έντονες προσπά­θειες της VIII Μεραρχίας, το δύ­σβατο του εδάφους με τα περιο­ρισμένα δρομολόγια και οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες ήταν αρνητικοί παράγοντες για τις επι­θετικές επιχειρήσεις των Ιταλών. Το στρατηγικό συμπέρασμα ή­ταν ότι η έκβαση των επιχειρήσε­ων κυρίως στην Ήπειρο (τοποθε­σία Ελαίας-Καλαμά) ήταν υπό­θεση τόλμης και αντοχής του προσωπικού της VIII Μεραρχίας, τις 5-10 πρώτες ημέρες, γιατί, με τον ερχομό των ενισχύσεων και την πτώση του ηθικού των Ιτα­λών (επακόλουθο της αποτυ­χίας), η πλάστιγγα της νίκης θα έγερνε υπέρ των ελληνικών δυ­νάμεων. Αυτό πέτυχε η VIII Με­ραρχία με διοικητή τον γεναίο υποστράτηγο Χ. Κατσιμήτρο. Το πώς φτάσαμε σ' αυτή την κο­σμοϊστορική επιτυχία θα το δού­με στη συνέχεια.