Ατύχημα ίσον ψυχικό τραύμα!

Του Καθηγητή ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ

Το «ψυχικό τραύμα» ως έννοια που χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένες ψυχοκοινωνικές αντιδράσεις ενός ατόμου το ανέλυσε με περισσή επιτυχία στο πρώτο ήμισυ του 20ου αιώνα όχι μόνο για την εποχή του αλλά και διαχρονικά για όλες τις εποχές ο πατέρας της ψυχανάλυσης, Sigmund Freud. Την έννοια του «στρες» ως συνοδευτικού στοιχείου του καταλυτικού και φθοροποιού άγχους, την εισήγαγε στο δεύτερο ήμισυ του 20ου αιώνα ο Hans Selye. Στρες και άγχος, αποτέλεσαν τα δύο μαζί ένα φοβερό δίδυμο για την ανθρωπότητα στη δική μας γενiά και, πολύ φοβάμαι, ότι θα συνεχίσουν να ταλανίζουν την ανθρωπότητα και στον 21ο αιώνα.

Στην σημερινή μου blog-άποψη θα προσθέσω στις σκέψεις των δύο γιγάντων του περασμένου αιώνα προσθέτοντας στις έννοιες του «ψυχικού τραύματος» και του «στρες» την πρόσφατα δημιουργηθείσα έννοια της «μετά-τραυματικής στρεσσογόνου διαταραχής» από την οποία όπως δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία πάσχει ένας μεγάλος αριθμός ατόμων θυμάτων οδικού ατυχήματος με αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτα.

Γιατί πέρα από τους σχεδόν δύο χιλιάδες νεκρούς που θρηνούμε από ατυχήματα στους εθνικούς και επαρχιακούς μας δρόμους «επί τόπου» (και σε αυτούς θα έπρεπε να προσθέσουμε σχεδόν άλλους τόσους που αφήνουν την τελευταία τους πνοή σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας των ελληνικών Νοσοκομείων) κάθε χρόνο ένας τεράστιος αριθμός ανθρώπων εμπλέκονται στα ίδια ατυχήματα ως τραυματίες.

Ξεχνάμε, όμως, τους τραυματίες των ατυχημάτων ακριβώς επειδή ΔΕΝ επικεντρώνεται επάνω τους ο φακός της προσοχής των ΜΜΕ. Και, δυστυχώς, όπως αποδεικνύει η καθημερινή εμπειρία όχι μόνο του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού και των ανδρών και γυναικών της Τροχαίας αλλά και των ίδιων και των οικογενειών τους κάποιοι από αυτούς θα μείνουν “σημαδεμένοι” εφόρου ζωής με μια μυοσκελετική πάθηση ή με άλλα σημάδια της κακιάς στιγμής που τους βρήκε. Ένας στους τρείς τραυματίες από οδικά ατυχήματα παρουσιάζουν ψυχολογικά προβλήματα που ποικίλλουν από την «μετά τραυματική στρεσσογόνο διαταραχή» μέχρι την αντιδραστική κατάθλιψη ενώ ένας στους έξι αναπτύσσει φοβική αντίδραση στην οδήγηση ή στη χρήση του ΙΧ, του μοτοσακό ή της μοτοσικλέτας .

Πολλοί τραυματίες αποφεύγουν τον συγκεκριμένο τόπο του ατυχήματος ή δηλώνουν αδυναμία να οδηγήσουν το αυτοκίνητο ή τη μοτοσικλέτα με καιρικές ή κυκλοφοριακές συνθήκες που τους θυμίζουν το τραγικό γεγονός. Σε ελάχιστες περιπτώσεις, συνήθως όταν έχουμε και τραύματα στην κρανιακή χώρα, οι τραυματίες που επιβιώνουν αναπτύσσουν προβλήματα αμνησίας που απαιτούν πολλές προσπάθειες ιατρονοσηλευτικού προσώπου και ειδικών ψυχολόγων, φαρμακευτικές αγωγές και, φυσικά, χρόνο για να επιλυθούν.

Όπως με τις γενικότερες περιπτώσεις άγχους, στρες και ψυχικού τραύματος η σύγχρονη ψυχοθεραπευτική αγωγή που παρέχεται στα άτομα που προσέρχονται για βοήθεια περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή εφόσον την περίπτωση χειρισθεί ένας ψυχίατρος ή νευρολόγος και εφόσον ο ειδικός είναι άνθρωπος των επιστημών της συμπεριφοράς τότε η προσέγγιση θα γίνει με τεχνικές «από ευαισθητοποίησης», τεχνικές χαλάρωσης, γνωστική - συμπεριφοριστική παρέμβαση και, φυσικά, αναλυτική υποστηρικτική θεραπεία. Συχνά η αγαστή συνεργασία ψυχιάτρων-ψυχολόγων-κοινωνιολόγων, κοινωνικών λειτουργών είναι εκείνη που πετυχαίνει τα καλύτερα αποτελέσματα.

Όπως και αν το δούμε, συνεπώς, το θέμα το οδικό ατύχημα μπορεί να αποβεί προθάλαμος μακροχρόνιων περιπετειών οργανικής και ψυχικής υγείας ακόμη και σε περιπτώσεις όπου δεν έχουμε απώλεια ζωής. Τι θα συνιστούσα, λοιπόν, να γίνει βίωμα για εμάς και τα παιδιά μας από τη στιγμή που θα αποκτήσουμε την άδεια να οδηγήσουμε αυτοκίνητο ή δίκυκλο;

ΠΡΟΣΟΧΗ στην οδήγηση!..