O Κάμερον παίζει το “χαρτί” της βρετανικής εξόδου από την Ε.Ε.

Γιατί τίποτε στην “υψηλή” πολιτική δεν γίνεται τυχαία…
Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, David Cameron, σε ομιλία του στις 23 Ιανουαρίου δεσμεύτηκε να διενεργήσει δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσα σε διάστημα δυόμισι ετών από τις επόμενες γενικές εκλογές του 2015 (ήτοι έως τα τέλη του 2017).
Σε έκθεσή της με ημερομηνία 5 Φεβρουαρίου 2013 η Credit Agricole αναλύει το σκεπτικό πίσω από την προαναγγελία της πρόθεσης του Cameron να διενεργήσει δημοψήφισμα, αλλά και να ξεκινήσει με την Ε.Ε. διαπραγματεύσεις προκειμένου να… επαναπατρίσει αρμοδιότητες από τις Βρυξέλλες στο Λονδίνο. 
Όπως σχολιάζει η C.A., στο ενδεχόμενο αποχώρησης της Μ. Βρετανίας από την Ε.Ε. διαφαίνονται αρνητικές συνέπειες και για τις δύο πλευρές, ενώ αρνητικές επιπτώσεις αναμένεται να υπάρξουν και για την Ευρωζώνη, της οποίας η Βρετανία δεν αποτελεί μέλος, οι οποίες έχουν να κάνουν περισσότερο με την ηγετική θέση της χώρας στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Από την άλλη πλευρά, σχολιάζει η CA, αν πράγματι κερδίσει τις εκλογές του 2015 το Συντηρητικό Κόμμα του David Cameron και αν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος «κρατήσει» τη Μ. Βρετανία εντός της Ε.Ε., η παραμονή της αυτή πιθανότατα δεν θα αμφισβητηθεί ξανά για δεκαετίες.

Η πραγματική ουσία των διαπραγματεύσεων που προαναγγέλλει ο Cameron παραμένει άγνωστη προς το παρόν, αναφέρει η έκθεση, καθώς η βρετανική κυβέρνηση διεξάγει ακόμα έλεγχο των αρμοδιοτήτων που θέλει να επαναπατριστούν από τις Βρυξέλλες στο Λονδίνο.
Το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να ζητήσει τον επαναπατρισμό αρμοδιοτήτων σε τομείς όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η αστυνόμευση, τα μέτρα ποινικού δικαίου κ.ά. Αν και οι βραχυπρόθεσμες συνέπειες από την πολιτική της βρετανικής κυβέρνησης φαίνονται περιορισμένες, η αυξημένη αβεβαιότητα μέχρι να πραγματοποιηθεί το δημοψήφισμα θα μπορούσε να επηρεάσει Ηνωμένο Βασίλειο αρνητικά, σε επίπεδο assets και εισροών κεφαλαίων. Αλλά, αν υποτεθεί ότι στο δημοψήφισμα οι ψηφοφόροι θα προτιμήσουν να παραμείνουν στην ΕΕ, μια τέτοια έκβαση θα αποσαφηνίσει τη θέση της χώρας μια για πάντα και θα βελτιωθεί η «ορατότητα» για τις επόμενες δεκαετίες.
Ο David Cameron περιέγραψε το όραμά του για το μέλλον της Ε.Ε. και το ρόλο του Ηνωμένου Βασιλείου. Έβαλε την ενιαία αγορά στο επίκεντρο της Ε.Ε., σε αντίθεση με το ενιαίο νόμισμα. Η διεύρυνση και η ομαλή λειτουργία της ενιαίας αγοράς είναι τα προαπαιτούμενα για την παραμονή της χώρας στην Ε.Ε. Μάλιστα ο Βρετανός πρωθυπουργός παρουσίασε πέντε αρχές που θα πρέπει να ακολουθούνται από την Ε.Ε.: ανταγωνιστικότητα, ευελιξία, περισσότερες εξουσίες στα εθνικά κοινοβούλια, δημοκρατική λογοδοσία και δικαιοσύνη.
Ωστόσο, η ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς θα πρέπει να είναι η κινητήρια δύναμη για όλα αυτά, κάτι που θα επιτευχθεί με την επέκτασή της στις υπηρεσίες, την ενέργεια και την ψηφιακή τεχνολογία, αλλά και με τη μικρότερη γραφειοκρατία και με την απαλλαγή των μικρότερων εταιρειών από τις ευρωπαϊκές οδηγίες.
Ο Cameron υποστήριξε ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να λειτουργεί με την ταχύτητα και την ευελιξία ενός δικτύου, όχι ενός μπλοκ, και ότι αυτή η ευελιξία και συνεργασία θα αποτελέσει έναν πολύ ισχυρότερο συγκολλητικό παράγοντα, σε σχέση με τον καταναγκασμό από το κέντρο. Η πολυμορφία των διαφόρων κρατών μελών θα πρέπει να γίνεται σεβαστή, υποστήριξε, τονίζοντας ότι η πλήρης εναρμόνιση δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί, απλά επειδή οι χώρες είναι διαφορετικές.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός εξέφρασε, βέβαια, σαφή προτίμηση για την παραμονή του Ηνωμένου Βασιλείου εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο καλύτερος τρόπος για να διαπραγματευτεί μια νέα συμφωνία θα ήταν μέσα από μια νέα Συνθήκη που θα θεσπίζει αλλαγές τόσο για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης όσο και για την προστασία των συμφερόντων των χωρών της Ε.Ε. που βρίσκονται εκτός ευρώ.
Η στρατηγική του David Cameron δεν στερείται σημαντικών κινδύνων, υπογραμμίζει η Credit Agricole. Όσα ανέφερε εμπεριέχουν τον κίνδυνο η χώρα να συρθεί στο δρόμο της εξόδου από την Ε.Ε., αν οι νέες ρυθμίσεις δεν είναι σύμφωνες με τις απαιτήσεις του Συντηρητικού Κόμματος. 
Οι Βρετανοί θα μπορούσαν, τελικά, να αντιμετωπίσουν μια δύσκολη επιλογή μεταξύ την εξόδου από την Ε.Ε. και μιας νέας συμφωνίας που ουσιαστικά δεν θα τους αρέσει. Η Γερμανία και η Σουηδία, για παράδειγμα, έχουν εμφανιστεί ξεκάθαρα αντίθετες με κάθε συμβιβασμό, δηλώνοντας ότι αν η Βρετανία διαπραγματευτεί μια νέα συνθήκη θα μπορούσε να ανοίξει το «Κουτί της Πανδώρας», στο βαθμό που το κάθε κράτος-μέλος θα προσπαθήσει να αποκτήσει τη δική του «νέα συμφωνία».
Ακόμα και η κυβέρνηση του Barack Obama εξέφρασε ανησυχία για οποιαδήποτε συζήτηση της Βρετανίας μπορεί να οδηγήσει τη χώρα έξω από την Ε.Ε.
Γιατί λοιπόν ο David Cameron υπόσχεται ένα δημοψήφισμα σχετικά με τη συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ε.Ε. σε αυτό στάδιο; H Credit Agricole εκτιμά ότι οι λόγοι είναικυρίως πολιτικοί: όσα λέει, στοχεύουν στο να ευχαριστήσουν τους ευρωσκεπτικιστές του Συντηρητικού Κόμματος.
Ωστόσο, δηλώνοντας ότι προτιμά η Βρετανία να παραμείνει στην Ε.Ε., ο ίδιος αυτοπροσδιορίζεται ως υπέρμαχος της Ευρώπης, πιστεύει ότι το εθνικό συμφέρον της Μεγάλης Βρετανίας εξυπηρετείται καλύτερα μέσα σε μια ευέλικτη, ευπροσάρμοστη και ανοικτή Ευρωπαϊκή Ένωση - και ότι μια τέτοια Ευρωπαϊκή Ένωση καλύτερη αν συμμετέχει σε αυτή και η Βρετανία.
Ένας άλλος λόγος για την απόφαση του David Cameron να προτείνει δημοψήφισμα θα ήταν να προσελκύσει μέρος των υποστηρικτών του Κόμματος της Ανεξαρτησίας (UKIP). Τα ποσοστά του UKIP, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, έχουν ενισχυθεί τον τελευταίο χρόνο, με αποτέλεσμα να διεκδικεί με αξιώσεις τη θέση του τρίτου πιο δημοφιλούς κόμματος της χώρας και να απειλεί σοβαρά τις πιθανότητας του Συντηρητικού Κόμματος να κερδίσει την πλειοψηφία στις επόμενες εκλογές.
Για τι είδους Ένωση θα μπορούσαν να κληθούν να επιλέξουν οι Βρετανοί; Η αυξανόμενη απογοήτευση για δαπάνες που δεν σχετίζονται άμεσα με το εμπόριο, όπως η συνεισφορά του Ηνωμένου Βασιλείου στον προϋπολογισμό της Ε.Ε., καθώς και για την απώλεια εθνικού ελέγχου πάνω σε κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις που επηρεάζουν τη βρετανική κοινωνία, έχει οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των πολιτικών να προτείνει εναλλακτικές λύσεις σε σχέση με την πλήρη συμμετοχή της χώρας στην Ε.Ε.

Αυτές οι εναλλακτικές λύσεις περιλαμβάνουν: 
- τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο – η «Νορβηγική επιλογή»
- μια διμερή συμφωνία ελεύθερου εμπορίου - η «Ελβετική επιλογή»
- μια νέα τελωνειακή ένωση με την Ε.Ε. - η «τουρκική επιλογή»

- έναν ξεκάθαρο διαχωρισμό – η «επιλογή WTO» (Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου»)
Ο David Cameron εξέφρασε την άποψη ότι ούτε η «νορβηγική επιλογή» ούτε η «ελβετική επιλογή» είναι κατάλληλες για το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Νορβηγία βασίζεται σε τεράστια ενεργειακά αποθέματα και ταυτόχρονα δεν έχει λόγο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Και η Ελβετία πρέπει να διαπραγματεύεται την πρόσβαση στην ενιαία αγορά για κάθε τομέα ξεχωριστά.
Η διαπραγμάτευση μιας νέας σχέσης με την Ευρώπη, εκτός των πλαισίων των Συνθηκών της Ε.Ε., εγκυμονεί απρόβλεπτους πολιτικούς και οικονομικούς κινδύνους και θα παρουσιάσει αντίστοιχες δυσκολίες όπως αν η χώρα επαναδιαπραγματευόταν τους όρους συμμετοχής της στην Ε.Ε., ενώ θα παρέμενε μέλος της.
Οι συνέπειες ενδεχόμενης εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. έχουν συζητηθεί ευρέως και όλοι συμφωνούν ότι θα ήταν καταστροφική για τη χώρα, πολιτικά και οικονομικά. Όχι μόνο θα χάσει την ικανότητα επιρροής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Ε.Ε., αλλά ταυτόχρονα η επιρροή της στη διεθνή σκηνή είναι βέβαιο ότι θα φθίνει σε σχέση με την συμμετοχή της σε μια ενιαία ευρωπαϊκή διπλωματική οντότητα. Ο Βρετανός πρωθυπουργός τόνισε, και αυτό είναι χαρακτηριστικό, ότι «είναι επίσης λογικό να συνεργαζόμαστε με τους γείτονές μας για να μεγιστοποιήσουμε την επιρροή μας στον κόσμο και να προβάλλουμε τις αξίες της ελευθερίας και της δημοκρατίας». 
Εάν το Ηνωμένο Βασίλειο έφευγε από την Ε.Ε., χωρίς προηγούμενη εξασφάλιση τελωνειακών συμφωνιών, η χώρα θα μπορούσε να δει κάποιες κατηγορίες εξαγωγών της να αντιμετωπίζουν σχετικά υψηλούς δασμούς, αλλά και την πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών να περιορίζεται. Οι ευρωπαϊκές αγορές αντιστοιχούν στο 50% σχεδόν του συνολικού εμπορίου του Ην. Βασιλείου και των ξένων επενδύσεων. Αποτελούν σημαντική πηγή εσόδων, δημιουργώντας εισόδημα 1.100-3.300 στερλινών ετησίως ανά βρετανικό νοικοκυριό.
Οκτώ από τις δέκα μεγαλύτερες αγορές των βρετανικών εξαγωγών βρίσκονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Περίπου 3,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο συνδέονται με την εξαγωγή αγαθών και υπηρεσιών προς την Ε.Ε.
Η ενίσχυση της διαδικασίας οικονομικής ολοκλήρωσης εντός της Ε.Ε. και η περαιτέρω απελευθέρωση του εμπορίου υποστηρίζονται σθεναρά από τη Βρετανία, ήδη από την ίδρυση της ενιαίας αγοράς. Αλλά το παράδοξο σήμερα είναι ότι οι λόγοι για τη δυσαρέσκεια των Βρετανών είναι πάνω απ’ όλα πολιτικοί: υπερβολικό κόστος, υπερβολική γραφειοκρατία, υπερβολική ανάμιξη σε θέματα εθνικής αρμοδιότητας.
Όπως σχολιάζει η Credit Agricole, το έλλειμμα βρετανικής συμμετοχής στην ευρωπαϊκή πολιτική ένωση, η οποία απαιτεί όλο και μεγαλύτερες παραχωρήσεις εθνικής κυριαρχίας, βρίσκεται στην καρδιά της πραγματικής σύγκρουσης της χώρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Κεφάλαιο