Αν Επικρατούσε το Σχέδιο τους…

Για την στρατηγική σημασία που απέχτησε η Κύπρος λόγω των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων πετρελαίου/φυσικού αερίου εντός της δικής της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), αλλά και για την ρήξη στις σχέσεις Τουρκίας- Ισραήλ, διάφοροι πολιτικοί έχουν άποψη. Και εξηγούν την πολιτική που πρέπει να ακολουθηθεί με βάση τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα. Αρκετοί από τους σημερινούς «πρωταγωνιστές», αντιμετώπιζαν διαφορετικά το θέμα το 2004. Είναι χρήσιμο λοιπόν να επαναφέρουμε σχετικές πρόνοιες –ανάμεσα σε τόσα άλλα- ώστε να διερωτηθούμε για το που θα ήμασταν αν επικρατούσε το Σχέδιο τους (το σχέδιο Ανάν).

Ένα από τα κόλπα του Σχεδίου τους ήταν να κρύψουν παγίδες στα παραρτήματα. Όπως στα συμβόλαια εταιρειών οι παγίδες εμφανίζονται με μικρά γράμματα έξω συνήθως από το κύριο κείμενο. Στο Σχέδιο Ανάν, μερικές από τις πιο απίστευτες πρόνοιες-παγίδες ήσαν στα παραρτήματα, όχι στο κύριο μέρος του Σχεδίου. Άλλες παγίδες κρύφτηκαν στις 10,000 σελίδες του Σχεδίου που ήταν σχεδόν αδύνατο να εξευρεθούν και να μελετηθούν.

Κατ΄αρχήν, πρόνοιες του Σχεδίου ΔΕΝ θα επέτρεπαν στο ανανικό κράτος να διακηρύξει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) με οποιοδήποτε άλλο κράτος. Για την συμφωνία ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου-Αιγύπτου, η Τουρκία είχε συμπεριλάβει την ένστασή της στο Σχέδιο καλά «κρυμμένη». Η δε πρόσφατη συμφωνία με Ισραήλ, θα έπρεπε να τύχει της έγκρισης ξεχωριστών πλειοψηφιών. Χωρίς την έγκριση των Τ/κ και Τούρκων εποίκων αντιπροσώπων, συμφωνία γιοκ. Θα αποδέχονταν οι Τούρκοι ρύθμιση της ΑΟΖ με βάση τα δεδομένα που ξέρουμε;

Το «Πρόσθετο Πρωτόκολλο στη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης» (έξω από κύριο μέρος) αφορούσε τις Αγγλικές Βάσεις οι οποίες αποτελούν παγκόσμια πρωτοτυπία. Οι Βάσεις βρίσκονται στην Κύπρο και ανήκουν στην Αγγλία, όμως, ενώ Αγγλία και Κύπρος ανήκουν στην Ε.Ε., οι Βάσεις της Αγγλίας στην Κύπρο δεν ανήκουν στην Ε.Ε.! Συγκεκριμένα, το άρθρο 5 για τις Βάσεις προνοεί ότι: «Η Κύπρος δεν θα απαιτήσει, ως μέρος των χωρικών υδάτων της, τα ύδατα μεταξύ των γραμμών οι οποίες περιγράφονται στην έκθεση που αναφέρεται στο Πρόσθετο Πρωτόκολλο …» Και συνεχίζει πιο κάτω: «Το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να απολάβει πλήρους και ανεμπόδιστης πρόσβασης για ΟΠΟΙΟΔΗΠΟΤΕ σκοπό στα ύδατα μεταξύ των υδάτων τα οποία η Ενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία ΔΕΝ θα διεκδικήσει που εφάπτονται στο ανατολικό μέρος … και στο δυτικό μέρος…». Και δεν έχει απολογηθεί κανένας από όσους στήριζαν το Σχέδιο και γνώριζαν. Πιο κάτω, γίνεται αναφορά σε νέα σύνορα («σύνορα» με ό,τι αυτό συνεπάγεται) που θα καθοριστούν από πρόσωπο το οποίο θα διορίσει η Αγγλία, μετά την υπογραφή του Σχεδίου. Δηλαδή, ο κυπριακός ελληνισμός δεν είχε δικαίωμα να γνωρίζει εκ των προτέρων τα «νέα σύνορα» αλλά μόνο μετά την αποδοχή του Σχεδίου. Από πάνω, το Σχέδιο δέσμευε την Κύπρο ότι οποιαδήποτε διαφορά για το εν λόγω θέμα ΔΕΝ μπορούσε να τεθεί ενώπιον διεθνούς δικαστηρίου.

Μετά την ρήξη στις σχέσεις Τουρκίας–Ισραήλ, το Ισραήλ κάνοντας στροφή επέλεξε την Κύπρο, εκ των πραγμάτων, ως την μοναδική έξοδο του προς την Ευρώπη. Προς τούτο και η απόφαση για εγκατάσταση του καταληκτικού σταθμού φυσικού αερίου στο Βασιλικό και όχι στο Τσεϊχάν της Τουρκίας. Η απόφαση αυτή εξυπακούει ουσαστικά ότι οι Ισραηλινοί ματαίωσαν άλλους σχεδιασμούς τους και πλέον κινούνται μέσω Κύπρου. Εν ολίγοις, το όφελος είναι διπλό: η Κύπρος κέρδισε την προοπτική και η Τουρκία έχασε τα οφέλη που θα ελάμβανε. Τώρα λοιπόν που μιλούν λόγω εκλογών, θα πρέπει να εξηγήσουν γιατί τα πιο πάνω δεν ήταν φανερά το 2004 και έπρεπε κάποιοι να πρωτοστατήσουμε στην αποκάλυψή τους; Και πως γίνεται, εκείνοι που στραβώθηκαν για κάποιο λόγο τότε, σήμερα θέλουν να διαμορφώσουν την πολιτική για το θέμα;

Κώστας Μαυρίδης  mavrides@ucy.ac.cy

στο Syndesmos71