«Να πέσει η κυβέρνηση για μερικά… κωλόσπιτα;»

«O πλειστηριασμός έχει ολοκληρωθεί. Ο δανειολήπτης έχει χάσει το σπίτι του και κάθε ελπίδα να ανακάμψει στο μέλλον. Διότι το ποσό που εισέπραξε η τράπεζα ξεπουλώντας το ακίνητο, δεν ήταν αρκετό ούτε για την αποπληρωμή του μισού στεγαστικού. Έτσι, ο δανειολήπτης θα «κουβαλάει» το επιπλέον χρέος και, αν επιχειρήσει να κάνει νέο ξεκίνημα, η τράπεζα θα είναι εκεί για να του «δεσμεύσει» και το επόμενο περιουσιακό του στοιχείο. Στο φορτηγό που είναι παρκαρισμένο μπροστά από την πολυκατοικία, ο δανειολήπτης φορτώνει τα έπιπλα και τα προσωπικά του αντικείμενα με τη βοήθεια των γειτόνων του. Οι τηλεοπτικές κάμερες, παραταγμένες, καταγράφουν. Και σε λίγες ημέρες, ξημερώνει Κυριακή, ημέρα ευρωεκλογών…».

Ούτε στον χειρότερο εφιάλτη του δεν θα ήθελε ο πρωθυπουργός να βρεθεί αντιμέτωπος με μια τέτοια κατάσταση. Θα επαναλαμβανόταν η ιστορία ως φάρσα και η κυβέρνησή του θα κατέρρεε για ένα ή περισσότερα… κωλόσπιτα (για να θυμηθούμε τη ρήση του Ευάγγελου Γιαννόπουλου, η οποία βέβαια ειπώθηκε για διαφορετικούς λόγους και σε εντελώς διαφορετική χρονική συγκυρία).
Τι είναι λοιπόν προτιμότερο; Να θάψει η κυβέρνηση το πρόβλημα κάτω από το χαλί: είτε να δοθεί (τουλάχιστον) εξάμηνη παράταση στο καθεστώς πλήρους απαγόρευσης διενέργειας πλειστηριασμών που ισχύει σήμερα είτε να επιτραπούν οι πλειστηριασμοί (προκειμένου να κατευναστεί και η τρόικα) αλλά για ακίνητα αντικειμενικής αξίας υψηλότερης των 180.000 ευρώ, έτσι ώστε να μη θιγεί τουλάχιστον το 90% των δανειοληπτών που κινδυνεύουν να βγουν τα σπίτια τους στο σφυρί. Αυτό δεν λύνει το πρόβλημα. Εξασφαλίζει όμως χρόνο (κυρίως πολιτικό) προκειμένου να περάσει και το εξάμηνο της ελληνικής προεδρίας και οι διπλές εκλογές του 2014.
Σκοπίμως, το ενδιαφέρον έχει επικεντρωθεί στο αν θα γίνουν ή όχι πλειστηριασμοί από την επόμενη χρονιά και, αν ναι, ποιους θα αφορά αυτή η διαδικασία. Έρχονται και επανέρχονται τα σενάρια ενώ η κυβέρνηση, πότε διά του πρωθυπουργού και πότε διά των αρμόδιων υπουργών, διαβεβαιώνει ότι δεν πρόκειται να θιγούν αυτοί που δεν μπορούν να πληρώσουν. Τι σημαίνει όμως ότι δεν θα θιγούν; Προφανώς ότι δεν πρόκειται να προχωρήσει η διαδικασία του πλειστηριασμού για τα δικά τους ακίνητα. Και πώς θα γίνει διαχωρισμός μεταξύ αυτών που δεν μπορούν να πληρώσουν και αυτών που δεν θέλουν να πληρώσουν; Με τη θέσπιση κριτηρίων, εισοδηματικών και περιουσιακών.

Συνεπείς και μπαταχτσήδες
Και θα βρεθούμε λοιπόν από το νέο έτος αντιμέτωποι με μια κατάσταση όπου για κάποιους θα ισχύει η απαγόρευση διενέργειας των πλειστηριασμών και για κάποιους άλλους όχι. Και οι μεν και οι δε θα συνεχίσουν να φορτώνονται με τόκους, με αποτέλεσμα οι πιθανότητες να βρεθεί κάποια λύση με το δάνειό τους στο προσεχές μέλλον να γίνονται ολοένα και μικρότερες. Ας πάρουμε την κάθε περίπτωση ξεχωριστά:
1 Οι ιδιοκτήτες που δεν θα προστατεύονται, θα βρεθούν αντιμέτωποι με τον πρώτο πλειστηριασμό (αν τον προκαλέσουν οι τράπεζες). Και το τίμημα θα διαμορφωθεί στην αντικειμενική αξία. Ποιος θα το χτυπήσει σε αυτήν την τιμή; Προφανώς κανείς. Αν θέλει κάποιος να αγοράσει, θα προτιμήσει να βγει στην ελεύθερη αγορά, όπου διατίθενται ακίνητα σε τιμές κατά 40%-50% χαμηλότερες σε σχέση με τις αντικειμενικές. Για να εξασφαλίσει αγοραστής τέτοιο τίμημα μέσω του πλειστηριασμού, θα πρέπει να περιμένει πάνω από δύο χρόνια ενώ ο επισπεύδων τον πλειστηριασμό θα πρέπει να καταβάλει απίστευτα έξοδα. Ετέθη κάποια στιγμή ως ζήτημα να αλλάξει η διαδικασία των πλειστηριασμών, ώστε να διενεργούνται με διαδικασίες εξπρές. Θα δεχτεί η κυβέρνηση να μετατρέψει την αίθουσα του πλειστηριασμού σε άντρο των κορακιών; Αυτό συνέβαινε και πριν από χρόνια, με αποτέλεσμα να αλλάξει ο νόμος και να μπει ο φραγμός των αντικειμενικών αξιών.
2 Οι ιδιοκτήτες που θα προστατεύονται, θα γλιτώσουν από τον πονοκέφαλο του πλειστηριασμού. Δεν θα γλιτώσουν όμως από το δράμα να βλέπουν την οφειλή τους μήνα με τον μήνα να αυξάνει λόγω της προσθήκης ολοένα και περισσότερων τόκων. Για πόσο καιρό θα προστατεύονται οι δανειολήπτες που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες; Για πάντα; Για έναν χρόνο; Για δύο; Κι όταν παρέλθει αυτό το διάστημα και βρεθούν αντιμέτωποι με χρέος δυσθεώρητο, τι θα κάνουν;
Η κυβέρνηση προτιμά να μη μιλάει γι’ αυτό το θέμα. Η παράταση των πλειστηριασμών είναι «ανέξοδο» μέτρο. Το ενδεχόμενο ρύθμισης των δανείων κοστίζει, και μάλιστα πολύ ακριβά. Δεν έχει σημασία αν το κόστος βαραίνει τις τράπεζες. Τελικώς, ο λογαριασμός στο υπουργείο Οικονομικών αποστέλλεται και μέσω αυτού στον φορολογούμενο. Γιατί δεν συζητάει κανένας για την απόλυτη αποτυχία του νομοσχεδίου ρύθμισης των «κόκκινων δανείων»; Γιατί δεν αναφέρει κανείς ότι οι προσφυγές στον Νόμο Κατσέλη είναι τόσο πολλές, που θα εκδικαστούν από το 2021 και μετά;
Νέες ρυθμίσεις
Από το μέτωπο των τραπεζών υπάρχουν διαρροές για νέο κύκλο ρυθμίσεων: επιμήκυνση στη διάρκεια αποπληρωμής ακόμη και πάνω από τα 50 χρόνια, λύσεις τύπου «μακροχρόνια μίσθωση» (σημαίνει ότι ο ιδιοκτήτης θα εκχωρήσει την ιδιοκτησία στην τράπεζα και θα γίνει ενοικιαστής στο σπίτι του, υποτίθεται με ευνοϊκούς όρους), ή πενταετή περίοδο χάριτος, κατά την οποία θα καταβάλλονται μόνο τόκοι. Όλες αυτές οι λύσεις διευκολύνουν προσωρινά τον δανειολήπτη καθώς μειώνουν το ποσό που πρέπει να καταβάλλει σε μηνιαία βάση. Ωστόσο το πρόβλημα γίνεται όλο και μεγαλύτερο καθώς ο δανειολήπτης φορτώνεται με ολοένα και περισσότερους τόκους. Κρίσιμα ζητήματα, δεν τα αγγίζει κανείς:
1 Θα μειωθούν τα επιτόκια για τα υφιστάμενα δάνεια, τα οποία εξακολουθούν να βρίσκονται στα ύψη;
2 Θα υπάρξει κούρεμα μέρους του δανείου; Διότι τίθεται ένα ζήτημα: Γιατί κάποιος να αποπληρώνει ένα στεγαστικό 100.000 ευρώ όταν το σπίτι του αξίζει 50.000 ευρώ;
3 Το κούρεμα θα γίνει μόνο για τους έχοντες κόκκινα δάνεια; Και με ποιους όρους; Διότι θα ξεσηκωθεί και αυτός που πληρώνει κανονικά και θα ζητήσει μείωση χρέους υπό την απειλή ότι θα σταματήσει να πληρώνει.
Όλες αυτές οι αποφάσεις συνεπάγονται κόστος δισεκατομμυρίων ευρώ. Θα τις λάβει η κυβέρνηση ή θα συνεχίσουμε την πολιτική της στρουθοκαμήλου περιμένοντας να έρθουν οι καλύτερες ημέρες;
Το Ποντίκι