Τι είναι και πως τιμωρείται η παράβαση καθήκοντος

 

Η παράβαση καθήκοντος είναι πλημμέλημα, που εντάσσεται στο κεφάλαιο του Ποινικού Κώδικα, με τίτλο "Εγκλήματα σχετικά με την υπηρεσία" και ο ορισμός της, έχει ως εξής :
   "Υπάλληλος που με πρόθεση παραβαίνει τα καθήκοντα της υπηρεσίας του με σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό όφελος ή για να βλάψει το Κράτος ή κάποιον άλλον, τιμωρείται με φυλάκιση έως 2 έτη, αν η πράξη αυτή δεν τιμωρείται με άλλη ποινική διάταξη".
    Από τον ορισμό αυτό, προκύπτει ότι για να καταδικαστεί κάποιος για παράβαση καθήκοντος θα πρέπει : 1. να έχει την ιδιότητα του υπαλλήλου, όπως αυτή καθορίζεται από τον ίδιο τον ποινικό κώδικα σε άλλη διάταξη 2. να έχει παραβεί το υπηρεσιακό του καθήκον, όπως αυτό καθορίζεται στο Νόμο ή σε διοικητική πράξη ή σε εντολές προϊσταμένου ή όπως προκύπτει από τη φύση της υπηρεσίας 3. η παράβαση να έχει γίνει με πρόθεση, δηλαδή δόλο και 4. να έχει σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό (ή και ηθικό) όφελος ή να βλάψει το Κράτος ή τρίτο, χωρίς να απαιτείται και να συνέβη κάτι τέτοιο, αρκεί δηλαδή η πρόθεση.
   Μεταξύ της παράβασης καθήκοντος και του παράνομου οφέλους ή βλάβης θα πρέπει να υφίσταται αιτιώδης σχέση, ήτοι το παράνομο αποτέλεσμα να μην μπορεί να επέλθει άλλως πως, ειμή με την παράβαση του υπηρεσιακού καθήκοντος, ως αποκλειστικό ή έστω πρόσφορο μέσο.
   Η διάταξη, όπως είδαμε, έχει επικουρικό χαρακτήρα, ήτοι εφαρμόζεται όταν η συγκεκριμένη συμπεριφορά δεν συνιστά κάποιο άλλο έγκλημα, το οποίο και τιμωρείται αλλιώς (βαρύτερα).
    Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ενδεικτικά παραδείγματαπεριπτώσεων, που έχουν κριθεί ως παραβάσεις καθήκοντος από τα Δικαστήριά μας :
1. Παράβαση καθήκοντος διαπράττει ο υπάλληλος, που είναι αρμόδιος για προσλήψεις, όταν προσλαμβάνει άτομα, χωρίς τα απαιτούμενα εκ του Νόμου, προσόντα και παραλείπει να προσλάβει εκείνους, που τα διαθέτουν.
2. Επίσης, ο διευθυντής (δημόσιου) Νοσοκομείου, που στέλνει πολίτη σε (συγκεκριμένη) ιδιωτική κλινική, προφασιζόμενος αδυναμία εξυπηρέτησης, ενώ θα μπορούσε να γίνει η περίθαλψη στο Νοσοκομείο του.
3. Ο υπάλληλος της Πολεοδομίας, που εκδίδει οικοδομική άδεια, χωρίς να είναι πλήρης ο φάκελος (π.χ βεβαίωση αρχαιολογικής υπηρεσίας) ή που δεν βεβαιώνει πολεοδομικές παραβάσεις.
4. Ο υπάλληλος της Εφορίας, που σβήνει πρόστιμο φορολογουμένου, με την αιτιολογία ότι εξοφλήθηκε, ενώ κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
5. Ο υπάλληλος (Δήμαρχος, Νομάρχης κλπ), που δεν εκδίδει άδεια λειτουργία επιχείρησης, ενώ έχουν προσκομιστεί όλα τα αναγκαία δικαιολογητικά ή αντίστροφα, εκείνος που δεν "σφραγίζει" κατάστημα, ενώ έχουν διαπιστωθεί παραβάσεις, που επιβάλλουν τη σφράγιση.
6. Τέλος, ο υπάλληλος τράπεζας, που εκδίδει δάνειο στο όνομα άλλου, εν αγνοία του και το εισπράττει ο ίδιος !
    Η διάταξη αποσκοπεί στην εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών, προς το συμφέρον των πολιτών και της κοινωνίας και όχι για την εξυπηρέτηση ορισμένων ("φίλων" κλπ). 
   Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο υπάλληλος έχει διακριτική ευχέρεια, ως προς τον τρόπο δράσης και εκεί το νόμιμο ή όχι της συμπεριφοράς είναι πιο δύσκολο να διαγνωστεί.
    Σε κάθε περίπτωση, να επαναλάβουμε, ότι απαιτείται αφενός πρόθεση (δόλος) του δράστη και όχι αμέλεια, ανεπάρκεια και αφετέρου σκοπός απόκτησης οφέλους ή βλάβης τρίτου, αλλιώς δεν υπάρχει παράβαση καθήκοντος !


πηγη