ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΚΑΙ ΗΝΩΜΕΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Λ Λουκαϊδης

Κατόπιν νομικής έρευνας και μελέτης κατέληξα στο συμπέρασμα ότι μια προσφυγή για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την Τουρκία στην Κύπρο μπορεί να στραφεί συγχρόνως και εναντίον του Ηνωμένου Βασιλείου (Η.Β.) με βάση τους κανόνες του διεθνούς δικαίου σύμφωνα με τους οποίους ένα κράτος μπορεί να κριθεί υπεύθυνο για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από ένα άλλο κράτος λόγω συνενοχής του (complicity) αν συνέδραμε με οποιοδήποτε τρόπο στις ενέργειες του κράτους που προέβη απευθείας στις παραβιάσεις.

Ειδικά η συνοχή μπορεί να αποδειχθεί εάν συνυπάρχουν οι εξής δυο προϋποθέσεις α) ειδική ευθύνη του συνένοχου κράτους να αποτρέψει τις ενέργειες που οδήγησαν στις παραβιάσεις και β) παράλειψη του συνένοχου κράτους να προβεί σε οποιεσδήποτε ενέργειες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποτροπή ή τον τερματισμό των παραβιάσεων, έστω και αν αυτές οι ενέργειες συνίστανται μόνο σε νομικές ή πολιτικές ή διπλωματικές ή άλλες ειρηνικές ενέργειες.

Στην περίπτωση που εξετάζουμε το Η.Β. είχε νομική υποχρέωση εγγύησης της εδαφικής ακεραιότητας και ασφάλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας και της αποφυγής του διαμελισμού της Κύπρου. Η υποχρέωση αυτή δημιουργήθηκε με βάση τη Συνθήκη Εγγυήσεως το 1960 και ισχύει μέχρι τώρα, πρόκειται δηλαδή για συνεχή υποχρέωση, η οποία λειτουργεί ως α) υποχρέωση από κοινού με την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία άσκησης δικαιοδοσίας στη Κύπρο στο θέμα της ασφάλειας, της εδαφικής ακεραιότητας και της αποφυγής του διαμελισμού του κυπριακού κράτους και συνεπώς ως υποχρέωση αποτροπής της Τουρκικής εισβολής και κατοχής που, λόγω του στόχου και του αποτελέσματος τους, ταυτίζονται εν γνώσει του Η.Β. με τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ε/κ στο κατεχόμενο από την Τουρκία μέρος της Κύπρου και β) ως αυτοτελής υποχρέωση λήψεων μέτρων για την αποτροπή ή/και τερματισμό της εν λόγω κατοχής, η οποία είναι η γενεσιουργός αιτία των παραβιάσεων.

Με τα δεδομένα αυτά πιστεύω ότι το Η.Β. είναι υπόλογο ενώπιον του ΕΔΑΔ για τις παραβιάσεις τις Τουρκίας ως συνένοχο κράτος.

Μια προσφυγή που θα στρέφεται τόσο εναντίον της Τουρκίας όσο και εναντίον του Η.Β. για την παραβίαση του δικαιώματος της κατοικίας (home) των Ε/κ προσφύγων έχει πολύ καλές πιθανότητες να πετύχει εναντίον της Τουρκίας. Όσον αφορά το Η.Β. οι πιθανότητες επιτυχίας είναι πιο περιορισμένες αλλά οπωσδήποτε η εναντίον του κράτους αυτού η προτεινόμενη προσφυγή στο ΕΔΑΔ θα λειτουργεί ως πίεση και θα εκθέτει το Η.Β. όσον αφορά τις ευθύνες του για τις σχετικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ενδεχόμενη αποτυχία εναντίον του Η.Β. θα αφορά μόνο διαδικαστικούς λόγους. Δεν αναμένω να άπτεται της ουσίας κατά τρόπο που να απαλλάσσει το Η.Β. από οποιαδήποτε ευθύνη. Δεδομένης δε της αναμενόμενης καταδίκης της Τουρκίας, η επιδίκαση αποζημιώσεων και εξόδων προς όφελος των αιτητών είναι πιστεύω εξασφαλισμένη έστω και αν αυτό συνεπάγεται κάποιο χρονικό διάστημα, το οποίο υπολογίζω περίπου στα 2 ή το πολύ 3 χρόνια.

Η προσφυγή προγραμματίζεται να γίνει με όσον το δυνατό περισσοτέρους αιτητές και δια την διεκπεραίωση της θα υπάρξει συνεργασία με ξένο διεθνολόγο ο όποιος ζήτησε για αμοιβή του 500 Ευρών την ώρα.