ΤΟ ΛΗΜΕΡΙ

Με 3,170 δισ. ευρώ έχει ενισχυθεί από το Δημόσιο η Τράπεζα Πειραιώς, με το μεγαλύτερο μέρος αυτών των ενισχύσεων να έχουν δοθεί επί υπουργίας Γ. Παπακωνσταντίνου. Και τώρα, αφού η τράπεζά που διευθύνει έχει γεμίσει τα ταμεία της με κεφάλαια και ρευστότητα από το υστέρημα των φορολογουμένων, ο πρόεδρός της, Μ. Σάλλας, ανακοινώνει ότι προσφέρεται.. ευγενώς να απαλλάξει το Δημόσιο από τις δύο τράπεζες που ελέγχει (Αγροτική και Τ. Ταμιευτήριο) με το ποσό των 701 εκατ. ευρώ!

Η κίνηση-ματ (στα συμφέροντα του Δημοσίου..) από τον Μ. Σάλλα έχει προκαλέσει αναταραχή στο οικονομικό σύστημα της χώρας, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι δημιουργεί πολλά ερωτηματικά και στις Βρυξέλλες, που θα κληθούν να διερευνήσουν αν παραβιάζεται το Κοινοτικό Δίκαιο και οι αυστηρές κατευθύνσεις που έχει δώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε σχέση με τις κρατικές ενισχύσεις σε ευρωπαϊκές τράπεζες.

Κοινοτικές πηγές εξηγούν στην «Ν», ότι από το φθινόπωρο του 2008, όταν ξέσπασε η επικίνδυνη κρίση στο τραπεζικό σύστημα, με την κατάρρευση της Lehman Brothers, η τότε επίτροπος Ανταγωνισμού, Ν. Κρουζ, είχε εγκρίνει την ενίσχυση των ευρωπαϊκών τραπεζών από τις κυβερνήσεις, αλλά με αυστηρούς όρους, που θα διασφάλιζαν, ότι δεν θα δημιουργηθούν στρεβλώσεις στον υγιή ανταγωνισμό. «Δεν μπορεί μια τράπεζα από τη μια πλευρά να ενισχύεται από του φορολογουμένους και από την άλλη να προχωρά σε εξαγορές», τονίζει στην «Ν» νομικός με γνώση του κοινοτικού Δικαίου Ανταγωνισμού.

Πράγματι, στην ανακοίνωση της Επιτροπής για το κείμενο καθοδήγησης (guidance) προς τις κυβερνήσεις των κρατών μελών, που έδωσε στη δημοσιότητα η Κομισιόν στις 13 Οκτωβρίου 2008, ενόψει της έγκρισης προγραμμάτων κρατικής ενίσχυσης τραπεζών (όπως αυτό που εφαρμόζεται στην Ελλάδα από το φθινόπωρο του 2008 και πρόσφατα η ισχύς του επεκτάθηκε, με απόφαση των Βρυξελλών, ως τις 31/12/2010) αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής:

n «Το κείμενο καθοδήγησης της Κομισιόν δείχνει πώς η Επιτροπή σκοπεύει να εφαρμόσει τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις Ευρωπαϊκής Συνθήκης, αναφορικά με τα σχήματα κρατικής υποστήριξης και μεμονωμένης παροχής βοήθειας σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην παρούσα κρίση. Τα σχήματα υποστήριξης (..) μπορούν να εγκριθούν από την Επιτροπή πολύ γρήγορα, αν καλύπτουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις (..) Αυτές περιλαμβάνουν:

n (..) Επαρκείς κανόνες συμπεριφοράς για τους αποδέκτες ενισχύσεων, οι οποίοι αποτρέπουν την κατάχρηση της κρατικής ενίσχυσης, όπως για παράδειγμα με επεκτατικές κινήσεις και επιθετικές στρατηγικές στην αγορά, στη βάση των κρατικών εγγυήσεων».

Αυτές ακριβώς τις οδηγίες της Κομισιόν αποδέχθηκε η ελληνική κυβέρνηση και ενσωματώθηκαν στην απόφαση 560/2008 της Επιτροπής, βάσει της οποίας εγκρίθηκε τότε το σχέδιο Αλογοσκούφη (που εφαρμόζεται μέχρι σήμερα) για την ενίσχυση των τραπεζών με τα περιβόητα 28 δις. ευρώ. Στο κείμενο αυτό τονίζεται, ότι «τα συμμετέχοντα (σ.σ.: στο πρόγραμμα στήριξης) πιστωτικά ιδρύματα είναι υποχρεωμένα να απέχουν από την επέκταση των δραστηριοτήτων τους, ή να επιδιώκουν άλλους σκοπούς που κατά τρόπο ανάρμοστο στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό».

Ενδεικτικό της αυστηρότητας με την οποία αντιμετωπίζει αυτό το θέμα η Κομισιόν, είναι ότι στην απόφασή της περιλαμβάνεται ακόμη και η απαγόρευση της διαφήμισης του γεγονότος, ότι μια τράπεζα έχει ενισχυθεί από το Δημόσιο, για να μην αποκτήσει αθέμιτα πλεονεκτήματα εις βάρος άλλων τραπεζών που δεν έχουν ενισχυθεί. Πολύ αυστηρότερα, βέβαια, απαγορεύονται οι επιθετικές κινήσεις επέκτασης μεριδίων αγοράς με κρατικές ενισχύσεις, όπως η προτεινόμενη από την Τράπεζα Πειραιώς διπλή εξαγορά..

Τα 3,17 δις. ευρώ της Τρ. Πειραιώς

Το προφανές ερώτημα που ανακύπτει με βάση τα παραπάνω, το οποίο περιέργως έχει αφήσει ως τώρα αναπάντητο το υπουργείο Οικονομικών, είναι:

n Πώς δέχεται ο υπουργός Οικονομικών, ενώ γνωρίζει ότι απαγορεύεται ρητά από τους κοινοτικούς κανόνες δικαίου να ενισχύονται τράπεζες με κρατικά κεφάλαια και να προχωρούν με αυτά σε εξαγορές και άλλες κινήσεις επιθετικής επέκτασης, να συζητά έστω τη δημόσια πρόταση Σάλλα για το 77% των μετοχών της ΑΤΕ και το 33,4% των μετοχών του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου; Δεν όφειλε, άραγε, ο κ. Παπακωνσταντίνου, ως θεματοφύλακας της νομιμότητας στην εφαρμογή των προγραμμάτων στήριξης του πιστωτικού συστήματος, να ξεκαθαρίσει ευθύς εξαρχής στον πρόεδρο της Τράπεζας Πειραιώς, ότι είναι αυτοδικαίως άκυρη και δεν μπορεί να συζητηθεί η προσφορά του, πριν η Πειραιώς επιστρέψει στο Δημόσιο τις ενισχύσεις; Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γ. Προβόπουλος, πώς επιτρέπει στην Τρ. Πειραιώς να προχωρά σε επιθετικές κινήσεις επέκτασης, στη βάση κρατικών ενισχύσεων; Δεν γνωρίζει, άραγε, ότι η Πειραιώς έχει ενισχυθεί με υπερτετραπλάσιο ποσό από το Δημόσιο, σε σχέση με το ποσό που εμφανίζεται να προσφέρει (από τα λεφτά των άλλων..) στο κράτος για τις μετοχές της ΑΤΕ και του Τ.Τ.;

Η «Ν» υπενθυμίζει σήμερα στον κ. Παπακωνσταντίνου, σε περίπτωση του διαφεύγει, ότι η Τράπεζα Πειραιώς έχει λάβει από το Δημόσιο σημαντικές ενισχύσεις και είναι άγνωστο αν έχει σήμερα την απαιτούμενη κεφαλαιακή επάρκεια και ρευστότητα για να τις επιστρέψει.

Σύμφωνα με τη δημοσιευμένη οικονομική κατάσταση της τράπεζας για τη χρήση 2009, «στις 14 Μαΐου ’09 υπογράφηκε σύμβαση με το Ελληνικό Δημόσιο, με την οποία αυτό απέκτησε 77.568.134 προνομιούχες άνευ ψήφου μετοχές της Τράπεζας αξίας ? 370 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο του Ν. 3723/2008 για την ενίσχυση της ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας, ενώ η διαδικασία της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου ολοκληρώθηκε στις 22.05.09. Κατόπιν αυτού, εκπρόσωπος του Δημοσίου κατά τα οριζόμενα από το Ν.3723/2008 ορίσθηκε ο κ. Γεώργιος Χιώτης, ο οποίος συμμετέχει στις συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της Τράπεζας».

Δηλαδή, στη σημερινή κεφαλαιακή βάση της Πειραιώς, το Δημόσιο συμμετέχει με 370 εκατ. ευρώ. Όμως, η τράπεζα έχει αξιοποιήσει και τους άλλους δύο πυλώνες του κρατικού προγράμματος στήριξης, οι οποίοι αφορούν την ενίσχυση της ρευστότητας (ειδικά κρατικά ομόλογα και εγγυήσεις δανεισμού). Όπως σημειώνεται στις οικονομικές καταστάσεις α’ τριμήνου 2010 της τράπεζας, «τον Απρίλιο και Μάιο 2010 οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες προχώρησαν στη χρήση του τμήματος του προγράμματος για την ενίσχυση της ρευστότητας (Ν.3723/08) που δεν είχαν αξιοποιήσει την περίοδο 2008-2009. Η Τράπεζα Πειραιώς έλαβε ? 0,4 δις ειδικά ομόλογα (Πυλώνας ΙΙΙ), ενώ χρησιμοποίησε και τον Πυλώνα ΙΙ των εγγυήσεων ομολόγων κατά ? 2,4 δις».

Συνολικά, δηλαδή (370 400 2400 εκατ. ευρώ), η Τράπεζα Πειραιώς έχει λάβει κρατικές ενισχύσεις 3,17 δις. ευρώ και με μια πρωτοφανή στα ευρωπαϊκά χρονικά κίνηση προχωρά, έχοντας στα ταμεία της αυτές τις ενισχύσεις, στην υποβολή προσφοράς για δύο κρατικές τράπεζες!

«Πονηρή» πρόταση στο Δημόσιο..

Η πρόταση Σάλλα στο Δημόσιο, σε ό,τι αφορά το Ταμιευτήριο, έχει ένα «πονηρό» σημείο:

n Το Δημόσιο ελέγχει την καταστατική μειοψηφία (πάνω από ένα τρίτο των μετοχών) με την οποία ελέγχει τη διοίκηση του Τ.Τ. Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε χθες το Χρηματιστήριο, το «πακέτο» του Δημοσίου είναι ίσο με 33,43% του μετοχικού κεφαλαίου.

n Όμως, ο κ. Σάλλας ανακοίνωσε περιέργως, ότι δεν ζητά από το Δημόσιο όλη τη συμμετοχή του, αλλά κάτι λιγότερο: το 33,04% των μετοχών.

Αυτό το παιχνίδι με τα.. χιλιοστά συμμετοχής στο Τ.Τ. έχει τεράστια νομική και οικονομική σημασία: αν η Τράπεζα Πειραιώς αποκτούσε συμμετοχή πάνω από το κρίσιμο «κατώφλι» του 33,3% συν μία μετοχή, θα ήταν υποχρεωμένη από το νόμο να υποβάλει δημόσια προσφορά και για τις μετοχές της μειοψηφίας, για την οποία θα χρειαζόταν να δαπανήσει τουλάχιστον 660 εκατ. ευρώ περίπου επιπλέον, τα οποία είναι αμφίβολο αν μπορεί να ξοδέψει, με βάση τα οικονομικά της δεδομένα που εξετάζονται από την Τράπεζα της Ελλάδος!

Ουσιαστικά, δηλαδή, ο κ. Σάλλας προτείνει στο υπουργείο Οικονομικών να κλείσουν μια συμφωνία, που αφήνει στο..κρύο όλους τους μετόχους με μικρότερα ποσοστά, αφού χάνουν το σημαντικό τους δικαίωμα να πουλήσουν τις μετοχές τους, όταν ένας νέος μέτοχος αποκτά τον έλεγχο της εταιρείας. Μπορεί, άραγε, το υπουργείο Οικονομικών να δεχθεί τέτοια πρόσφορα, που εξ ορισμού αφήνει εκτός νυμφώνος τους μικρομετόχους, όταν μάλιστα μεταξύ των μετόχων αυτών περιλαμβάνονται ακόμη και ασφαλιστικά ταμεία;

Ο ρόλος Προβόπουλου

Τελικός κριτής της διπλής εξαγοράς που προτείνει ο κ. Σάλλας θα είναι ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γ. Προβόπουλος, ο οποίος κατ’ επανάληψη το τελευταίο διάστημα έχει ταχθεί υπέρ των συγχωνεύσεων τραπεζών, για να δημιουργηθούν ισχυρότερα πιστωτικά ιδρύματα, που θα αντέξουν στην κρίση.

Πολλοί παράγοντες της αγοράς διερωτώνται, όμως, πόσο «ουδέτερα» θα αξιολογήσει το θέμα ο κ. Προβόπουλος, όταν είναι γνωστό ότι ο ίδιος έχει διατελέσει στο πρόσφατο παρελθόν κορυφαίο στέλεχος της Τράπεζας Πειραιώς (αντιπρόεδρος, δηλαδή δεύτερος τη τάξει μετά τον Μ. Σάλλα), ενώ κατείχε και ένα «πακέτο» μετοχών της τράπεζας, το οποίο ρευστοποίησε ενόψει της ανάληψης των καθηκόντων του στην ΤτΕ.

Το ερώτημα τώρα είναι, κατά πόσον ο κ. Προβόπουλος μπορεί να αξιολογήσει ανεπηρέαστα από την προσωπική του σχέση με τον όμιλο της Τράπεζας Πειραιώς τα υπέρ και τα κατά της συμφωνίας που προτείνει ο μέχρι πριν από λίγα χρόνια «προϊστάμενός» του, κ. Μ. Σάλλας. Ο κ. Προβόπουλος εν προκειμένω έχει και την αρμοδιότητα, μαζί με το υπουργείο Οικονομικών, να εποπτεύουν την εφαρμογή του προγράμματος στήριξης των τραπεζών, σύμφωνα με το εθνικό και το κοινοτικό Δίκαιο και τις κατευθύνσεις της Κομισιόν, αλλά ως τώρα δεν έχει υποδείξει στη διοίκηση Σάλλα το προφανές: ότι, δηλαδή, μια τράπεζα που ενισχύεται από το Δημόσιο είναι υποχρεωμένη πρώτα να επιστρέφει τις ενισχύσεις που έλαβε και μετά να προχωρά σε οποιαδήποτε επιθετική κίνηση επέκτασης..

πηγη εφημερίδα η ΝΙΚΗ 16/7/10

cartel