Mίκης Θεοδωράκης: Αναγκαία η Συγκρότηση Εθνικού Παλλαϊκού Μετώπου Αντίστασης

Συνέντευξη στην Πόλυ Κρημνιώτη


Η συγκρότηση ενός ενιαίου Εθνικού Παλλαϊκού Μετώπου Αντίστασης και Σωτηρίας το οποίο θα "καθοδηγήσει την οργανωμένη δύναμη της συντριπτικής πλειονότητας των Ελλήνων" στην "αντιπαράθεση με το σημερινό, διεθνές και εγχώριο, Σύστημα Εξουσίας" είναι για τον Μίκη Θεοδωράκη "ο μοναδικός δρόμος" που θα μας οδηγήσει στην έξοδο από την κρίση! Ο Μίκης των αγώνων της αριστεράς στους χαλεπούς καιρούς του παρελθόντος, αναγνωρίζει σήμερα ότι "η δύναμη της αριστεράς μέσα στον λαό μπορεί να γίνει καταλυτική" υπό την προϋπόθεση ότι θα "αποφασίσει να εγκαταλείψει τα εξαπτέρυγα και να οδηγήσει τους οπαδούς της στην καρδιά της νέας παλλαϊκής αντίστασης όπως έχει αρχίσει να διαμορφώνεται" όπως λέει αφήνοντας σαφείς αιχμές για το δογματικό κομμάτι της και επισημαίνοντας τον ανασταλτικό παράγοντα της πολυδιάσπασής της. Χαρακτηρίζει "τραγωδία" το τρίπτυχο "ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ. και τρόικα" και ταυτόχρονα επισημαίνει ότι το παρόν πολιτικό σύστημα "πρέπει να χτυπηθεί μετωπικά και να εξουδετερωθεί". Μερικές ημέρες πριν, άλλωστε, η ίδια η Γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ, απ' όλο το πολιτικό σύστημα της χώρας, επέλεξε να αναφερθεί μόνο στον Μίκη. Για τον Θεοδωράκη, ωστόσο, σήμερα "η σημασία του καινούργιου αγώνα μπορεί να συγκριθεί μόνο με 'κείνον της γερμανικής κατοχής".
Χειμαρρώδης ο λόγος, εμφανής η αγωνία του για το μέλλον. "Φοβάμαι για το μέλλον των παιδιών μας" λέει και μιλά για όλα. Για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο τόπος, για την ανάγκη αντίστασης, για το πολιτικό σύστημα, για την κοινωνία, για τη νεολαία, για την αριστερά. "Λίγοι λαοί στον κόσμο εμπιστεύτηκαν την αριστερά όσο ο δικός μας. Θεωρώ λοιπόν και ελπίζω ότι και μόνο η συνειδητοποίηση αυτής της αλήθειας ίσως οδηγήσει τους σημερινούς υπεύθυνους να ξαναγίνουν αντάξιοι αυτής της εμπιστοσύνης". Παραδέχεται ότι για τον ίδιο "η δημιουργία της Κίνησης Αδέσμευτων Πολιτών" ήταν ένα χρέος και συγχρόνως μια προσωπική τραγωδία" και τονίζει ότι "η ΚΑΠ θα κατέβει στις επόμενες εκλογές "υπό έναν όρο: ότι θα νικήσουμε, ώστε να μπορούμε να επιβάλουμε την απελευθέρωσή μας από την ξένη εξάρτηση και να στερεώσουμε την παλλαϊκή εξουσία ξεκινώντας από τη συντακτική εθνοσυνέλευση".
Γνώρισε και γνωρίζει τη λατρεία πολιτών όλου του πλανήτη. Αυτονόητο! Το όνομά του έχει περάσει πλεόν στη σφαίρα του μύθου. Όταν τον ρωτάς πώς αισθάνεται με τις θερμές εκδηλώσεις που τον υποδέχεται ο κόσμος, απαντά μονολεκτικά και κατηγορηματικά: "Ευθύνη". Αυτονόητο! Είναι ο Μίκης Θεοδωράκης.
Στα 86 του χρόνια σήμερα, παρ' ό,τι υποβασταζόμενος από τους οικείους του και άμεσα εξαρτημένος από τη βοήθεια του μπαστουνιού του, αποστρέφεται τη βολή του καναπέ του, οργώνει την Ελλάδα προκειμένου να σπείρει ζιζάνια αντίστασης. Όση ώρα μιλάμε, οι χειρονομίες του ως μπαγκέτα κατευθύνουν τις λέξεις. Πού και πού στρέφει το βλέμμα του στο πάνω ράφι της βιβλιοθήκης, απέναντι από την πολυθρόνα του. Δείχνει με το δάχτυλο. Φωτογραφίες και μικρές προτομές του Μαρξ, του Λένιν, του Τσε, του Μάο, ακόμα και του Στάλιν... "Το εικονοστάσι μου" λέει. Η μικρή Σπίθα, η σκυλίτσα του, καθισμένη τόση ώρα στα πόδια του, σηκώνεται, κουνάει παιχνιδιάρικα την ουρά και εγκαταλείπει αυτάρεσκα το δωμάτιο. Αυτή η σπίθα όμως στο βλέμμα του Μίκη... αμετακίνητη!

* Το φανταζόσασταν ότι στα 86 χρόνια σας θα χρειαζόταν να ετοιμαστείτε πάλι για πόλεμο;
Δεν σκέφτομαι τον εαυτό μου. Εκείνο που με απασχολεί, με προβληματίζει και με στεναχωρεί είναι το γεγονός ότι ο ελληνικός λαός σχεδόν στο σύνολό του γνωρίζει πια πολύ καλά τους εχθρούς του και είναι έτοιμος να τους πολεμήσει, όμως βρίσκεται σε αδυναμία να το κάνει, γιατί δεν υπάρχει η ηγετική δύναμη που θα τον οδηγήσει στον νέο αγώνα του. Σκόρπιες φωνές υπάρχουν, από δω και από κει, όμως δεν αρκούν. Γιατί ο λαός, πολύ σωστά, εκτιμά ότι βρίσκεται μπροστά σε ένα πρόβλημα ιστορικού μεγέθους. Και δεν πρόκειται να εμπιστευτεί παρά μόνο όταν πειστεί ότι υπάρχει η ανάλογη ηγεσία και οργάνωση με την ανάλογη δύναμη και σοβαρότητα, με το ανάλογο κύρος, θέληση, ικανότητα και αποφασιστικότητα για να αναλάβει αυτόν τον καινούργο αγώνα που η σημασία του μπορεί να συγκριθεί μόνο με κείνον της γερμανικής κατοχής.


* Το πώς φτάσαμε εδώ είναι λίγο πολύ γνωστό. Ωστόσο ποιος θεωρείτε ότι υπήρξε ο καταλύτης για την κατάσταση την οποία βιώνουμε;
Η διάσπαση του ΚΚΕ (1968) και η διάλυση της Ενωμένης Αριστεράς (1974). Εάν δεν συνέβαινε αυτό, η πορεία της χώρας θα ήταν διαφορετική. Ακολούθησε η διάλυση της Ένωσης Κέντρου και η δημιουργία και άνοδος του ΠΑΣΟΚ, του οποίου ο ρόλος ήταν να αφαιρέσει από τον ελληνικό λαό τα δύο κύρια αμυντικά του όπλα απέναντι στην προσπάθεια της διεθνούς αντίδρασης με κέντρο τις ΗΠΑ, να μεταβάλει την Ελλάδα σε πειθήνιο όργανό τους: την αριστερά και το προοδευτικό κοινωνικό και πολιτιστικό μαζικό κίνημα. Από κει και πέρα, με τον εκμαυλισμό ενός μεγάλου μέρους των ψηφοφόρων και τη συνειδητή υπερχρέωση της χώρας, ο δρόμος ήταν πια ανοιχτός όχι απλώς στην πλήρη υποταγή αλλά και στο ξεπούλημα της χώρας.


* Κατά τη γνώμη σας πώς μπορούμε να βγούμε απ' αυτή τη μεγάλη κρίση;
Ο μοναδικός δρόμος είναι η αντιπαράθεση στο σημερινό σύστημα εξουσίας (διεθνές και εγχώριο) της οργανωμένης δύναμης της συντριπτικής πλειοψηφίας των Ελλήνων κάτω από την καθοδήγηση ενός ενιαίου Εθνικού Παλλαϊκού Μετώπου Αντίστασης και Σωτηρίας.

* Το παρόν πολιτικό σύστημα μπορεί να οδηγήσει τη χώρα σε ασφαλές λιμάνι;
Αυτό ακριβώς το σύστημα θα πρέπει να χτυπηθεί μετωπικά και να εξουδετερωθεί.

* Πώς θα χαρακτηρίζατε την ελληνική κυβέρνηση;
Συνειδητό όργανο των δυνάμεων που στοχεύουν στον εκμηδενισμό μας.

* Έχετε μιλήσει πολύ αυστηρά για τον πρωθυπουργό. Τελικά τι έχει απομείνει από το ΠΑΣΟΚ;
Τελικά θα μείνουν στο ΠΑΣΟΚ ως το τέλος μόνο όσοι συνειδητά συμφωνούν με τον αρνητικό ρόλο που διαδραματίζει ο πρωθυπουργός και η ομάδα που τον στηρίζει.

* Σαμαράς αντί Παπανδρέου; Θα μπορούσε να δώσει λύση και πάλι η εναλλαγή των κομμάτων που ευθύνονται για τη σημερινή κρίση;
Από το 1985 ήδη οι ΗΠΑ επέλεξαν τον Ανδρέα Παπανδρέου ως τον βασικό πυλώνα της πολιτικής τους. Οπότε ο ρόλος της δεξιάς ήταν άλλοτε συμπληρωματικός και άλλοτε... ενοχλητικός στα σχέδιά τους (βλ. εκπαραθύρωση του Μητσοτάκη για το Γιουγκοσλαβικό και του Καραμανλή για το Μπουργκάς κ.λπ.). Ο Σαμαράς, όπως και οι προκάτοχοί του, μόνο εμπόδια θα φέρει στις προσπάθειες των τροϊκανών. Κι αυτό γιατί η τυχόν παρουσία του σε κυβερνητικό ρόλο θα σπάσει το σημερινό αρραγές μέτωπο (ΜΜΕ, συνδικάτα κ.λπ.) που τους υποστηρίζει μέσω του Γιώργου Παπανδρέου. Εκτός και αν ο Αντώνης Σαμαράς προσχωρήσει ανοιχτά 100% στην πολιτική του ΓΑΠ και της ομάδας του. Στην περίπτωση όμως αυτή δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς πόσοι νεοδημοκράτες θα τον ακολουθήσουν.

* Αν ο καθένας μόνος του δεν μπορεί, οι δύο αποτυχίες (ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ.) σε ένα ενιαίο κυβερνητικό σχήμα μπορούν να δημιουργήσουν επιτυχία;
ΠΑΣΟΚ συν Ν.Δ. συν Τρόικα, ίσον η απόλυτη τραγωδία.

* Η αριστερά είναι σε θέση να προσφέρει κλειδιά προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πολλαπλή κρίση στην οποία έχουμε περιέλθει;
Μόνη της όχι, αφού μάλιστα εξακολουθεί να είναι διασπασμένη. Αντίθετα, η δύναμή της μέσα στον λαό μπορεί να γίνει καταλυτική, αν αποφασίσει να εγκαταλείψει τα εξαπτέρυγα και να οδηγήσει τους οπαδούς της στην καρδιά της νέας παλλαϊκής αντίστασης όπως έχει αρχίσει να διαμορφώνεται.

* Σε άλλες εποχές, που κρινόταν ξανά η εθνική και κοινωνική επιβίωση, η αριστερά βρήκε τρόπους συνεννόησης και ενέπνευσε τον λαό. Τώρα;
Λίγοι λαοί στον κόσμο εμπιστεύτηκαν την αριστερά όσο ο δικός μας. Θεωρώ λοιπόν και ελπίζω ότι και μόνο η συνειδητοποίηση αυτής της αλήθειας ίσως οδηγήσει τους σημερινούς υπεύθυνους να ξαναγίνουν αντάξιοι αυτής της εμπιστοσύνης.

* Πώς εξηγείτε τη σαστιμάρα της ελληνικής κοινωνίας; Θα διαρκέσει, θαρρείτε, πολύ;
Ένας επί πλέον λόγος για να επανορθώσουν οι υπεύθυνοι της αριστεράς τα λάθη τους. Γιατί όχι μόνο δεν είδαν έγκαιρα τον ρόλο του ΠΑΣΟΚ, αλλά αντίθετα το βοήθησαν να μας φέρει στο σημερινό αδιέξοδο. Έχουν χρέος απέναντι στον λαό και τώρα είναι πια η τελευταία ευκαιρία για να εξοφλήσουν. Και θα 'λεγα ακόμα ότι για τη «σαστιμάρα της ελληνικής κοινωνίας» η ευθύνη της αριστεράς είναι εξίσου μεγάλη με την ευθύνη των ηγεσιών του ΠΑΣΟΚ.


* Την άνοιξη τεθήκατε υπέρ των “αγανακτισμένων” πολιτών. Κινήσεις και δράσεις όπως αυτή των πλατειών είναι ικανές τον χειμώνα, που αναμένεται ιδιαίτερα σκληρός, και μετά τη βίαιη καταστολή τους από τις κρατικές δυνάμεις να αποδειχτούν πιο αποτελεσματικές;
"Το Κίνημα των Αγανακτισμένων σίγουρα εμπνεύστηκε από τις ιδέες μας. Όμως εμείς ως οργανωμένο κίνημα αποφύγαμε να πάρουμε ενεργό μέρος, δεδομένου ότι η γενική τάση ήταν να παραμείνει αυθόρμητο. Φυσικά, τα μέλη και τα στελέχη μας συμμετείχαν. Όλα όμως έγιναν γρήγορα, με αποτέλεσμα να μην μπορέσουν οι ίδιοι να αναδείξουν μια στοιχειώδη οργανωτική δομή, με αποτέλεσμα να μην αντέξουν στη βίαιη επίθεση των ΜΑΤ της κυβέρνησης. Φυσικά η δεξαμενή των αγανακτισμένων υπάρχει και διογκώνεται καθημερινά. Και θέλω να πιστεύω ότι αν κάποτε δημιουργηθεί το μέτωπο των δυνάμεων που προανέφερα, θα βρουν μέσα σ’ αυτό τις απαντήσεις στα ερωτήματα και στις ελπίδες τους.

* “Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή ”... Τι πρέπει να κάνουμε, τι προτείνετε στους Έλληνες πολίτες;
Όλα όσα πιστεύω ότι πρέπει να γίνουν εδώ και τώρα προσπάθησα να τα εκθέσω σε μια σειρά δημόσιες ομιλίες μου που κυκλοφόρησαν σε βιβλίο πρόσφατα. Έχει σημασία να τις διαβάσει κανείς, γιατί αποτελούν το καταστάλαγμα μιας πείρας πολλών ετών. Με λίγα λόγια, προσπαθώ να σας πω με ποιον τρόπο θα απαλλαγούμε από την ξένη εξάρτηση και πού θα βασιστούμε για να οικοδομήσουμε την Ελλάδα της νέας εποχής.

* Πριν από λίγο καιρό ζητήσατε εκλογές. Θεωρείτε ότι η κυβέρνηση θα προσφύγει άμεσα στις κάλπες;
Δεν είναι ακριβώς έτσι. Όπως είπα, στόχος μας πρέπει να είναι να συντρίψουμε το παρόν σύστημα εξουσίας που είναι γέννημα - θρέμμα της ξένης εξάρτησης. Επομένως το θέμα των εκλογών το αντιμετωπίζουμε υπό έναν όρο: ότι θα νικήσουμε, ώστε να μπορούμε να επιβάλουμε την απελευθέρωσή μας από την ξένη εξάρτηση και να στερεώσουμε την παλλαϊκή εξουσία ξεκινώντας από τη συντακτική εθνοσυνέλευση. Όμως για να νικήσουμε, προϋπόθεση είναι η δημιουργία ενός πλειοψηφικού Πανεθνικού Παλλαϊκού Μετώπου. Και προς την κατεύθυνση αυτή εργαζόμαστε σήμερα.

* Σε ενδεχόμενη εκλογική αναμέτρηση, η “Σπίθα” θα συμμετέχει;
Φυσικά, κάτω από τις προϋποθέσεις που προανέφερα. Προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται σήμερα οι δυνάμεις της Σπίθας".


* Στους 10 μήνες ύπαρξής της η Κίνηση Ανεξάρτητων Πολιτών ανταποκρίνεται στους ιδρυτικούς της στόχους και στον οραματισμό σας;
Την πραγματική δύναμη και ακτινοβολία της Σπίθας πρέπει να τη μετρήσετε με τα πλήθη που συρρέουν στις συγκεντρώσεις μας: Προπύλαια, Θεσσαλονίκη, Νάουσα, Ηράκλειο, Χανιά. Μην ξεχνάτε ότι η Σπίθα είναι προπαντός ένα ιδεολογικό κίνημα, που ήδη έχει βάλει την σφραγίδα του. Βλέπε, λ.χ., το Κίνημα των Αγανακτισμένων. Καταφέραμε να εκλαϊκεύσουμε τις θέσεις μας και πιστεύω ότι συμβάλαμε πρώτον να δει ο λαός μας την αληθινή φύση των γεγονότων και δεύτερον να διανοίξουμε μια προοπτική για την έξοδό μας από την κρίση. Και το πιο σπουδαίο: επιβάλαμε δύο μεγάλες ιδέες, την αντίσταση και την ανυπακοή στην αλόγιστη βία της εξουσίας. Για μένα η δημιουργία του ΚΑΠ ήταν ένα χρέος και συγχρόνως μια προσωπική τραγωδία. Αν το αλφάβητο έχει εικοσιτέσσερα γράμματα, σε ποιο ακριβώς γράμμα νομίζετε ότι έχουν φτάσει οι σημερινοί εκπρόσωποι της ελληνικής Αριστεράς; Στο γάμα, στο δέλτα; Υπάρχουν όμως ορισμένοι που ζουν ακόμα και που έχουν κατορθώσει (δεν θα πω εγώ πώς) να διαβάσουν, να βιώσουν και να θεμελιώσουν και τα 24 γράμματα της αλφαβήτου της αριστεράς των Αγώνων και των θυσιών. Όταν οι συνθήκες και οι σύντροφοί σου σε αναγκάζουν στα 86 σου χρόνια να ξαναρχίσεις από το άλφα, αυτό δεν αποτελεί απλά μια τραγωδία -για όλους- αλλά κάτι ακόμα χειρότερο: την επιβεβαίωση ενός μεγάλου λάθους που επιμένουμε να διατηρούμε ακόμα και μπροστά στην απέραντη δυστυχία του λαού μας.


* Από δω και πέρα ποιες δράσεις έχετε κατά νου;
Όταν με το καλό πραγματοποιηθεί η ενότητα του λαού με τη δημιουργία του Εθνικού Παλλαϊκού Μετώπου, θα στραφούμε προς τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου με επιδίωξη να συντονίσουμε τον βηματισμό μας με τους Λαούς που αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα με μας. Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ιρλανδία έχουν ήδη γίνει ή πρόκειται να γίνουν στο άμεσο μέλλον θύματα της επίθεσης που με όπλα την οικονομική τρομοκρατία και τις μεθόδους του «Σοκ και Δέος» εκπορεύονται από τον νεο-φετιχισμό της σύγχρονης διεθνούς εξουσίας. Πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, ώστε ο θανάσιμος ιός να σταματήσει με κάθε θυσία, πριν εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη. Για να μην ξεχνάμε ότι υπάρχει και η Ευρώπη των λαών, του πολιτισμού και της ειρήνης.

Η νεολαία και οι καλλιτέχνες...
* Λίγες μέρες πριν τη συναυλία στο Ελληνικό αναρωτηθήκατε πού είναι η νεολαία. Τι νομίζετε ότι συμβαίνει με τη νεολαία;
Η φοιτητική και μαθητική νεολαία υπήρξε έως σήμερα το μεγαλύτερο θύμα των ιδεολογικών παραισθησιογόνων, που, όπως ήταν φυσικό, την κούρασαν, την απογοήτευσαν και σε έναν μεγάλο βαθμό την εξουδετέρωσαν. Δεν ξέρω αν αυτό προέκυψε μόνο από τα φανατικά κομματικά ιερατεία ή μήπως παράλληλα έβαλαν το χέρι τους και οι ξένες και ντόπιες δυνάμεις που από τις τελευταίες δεκαετίες σχεδίαζαν την εξουθένωση και εξουδετέρωση του ελληνικού λαού με ιδιαίτερη προτίμηση σε ό,τι θεωρούσαν περισσότερο προοδευτικό και επομένως επικίνδυνο για τα σχέδιά τους.

* Ψέξατε επίσης τους καλλιτέχνες. Γιατί κατά τη γνώμη σας “σφυρίζουν αδιάφορα”;
Δεν μπορώ ειλικρινά να καταλάβω τι συμβαίνει. Πολλά λέγονται και γίνονται, πολλές υποθέσεις. Πάντως το φαινόμενο αυτό συναντάται για πρώτη φορά στην Ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Και είναι άκρως επικίνδυνο.


* Μια χώρα η οποία λεηλατείται και η εθνική της κυριαρχία παραδίδεται στα χέρια των δανειστών της, όπως έχετε πει, μια χώρα στην οποία τα παιδιά στο σχολείο δεν έχουν βιβλία, αλλά φωτοτυπίες, όπου οι εργασιακές κατακτήσεις κατεδαφίζονται, το κράτος αποδομείται, έχει μέλλον;
Σας ανέφερα ήδη ότι ευελπιστώ ότι δεν θα αργήσει η δημιουργία του μετώπου αντίστασης που θα τα αλλάξει όλα. Όμως και αν -ό μη γένοιτο- δεν συμβεί κάτι τέτοιο, είμαι βέβαιος πως ό,τι και να συμβεί, «η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει». Σ’ αυτό συμφωνούσα πάντα, ακόμα και όταν το άκουγα σε συνθήκες που με έκαναν να νατριχιάζω... Όσο για τους Έλληνες, γι’ αυτό δυστυχώς δεν είμαι βέβαιος".

* Πολύ συχνά γίνεται εμφανές ότι η μνήμη είναι είδος εν ανεπάρκεια σ' αυτό τον τόπο. Σας δημιουργείται κι εσάς αυτή η εντύπωση;
Δεν μπορεί να μην υπάρχει... Όμως πιο συχνά τη σκεπάζει ο φόβος, το συμφέρον και ο φθόνος.


* Τι φοβάστε περισσότερο, αυτή την εποχή;
Φοβάμαι για το μέλλον των παιδιών μας. Έχουμε πάρει τόσα από τους προγόνους μας, από τους γονείς μας... Οφείλουμε να τους το εξασφαλίσουμε.


* Ποιο τραγούδι δεν έχετε γράψει ακόμα;
Αυτό που θα γράψω στη νέα μου ζωή...

ΑΥΓΗ