Τελειώνουν τα αποθέματα πετρελαίου;

«Οι συνέπειες για τις κοινωνίες που έχουν στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό στο φθηνό πετρέλαιο θα είναι σημαντικές.»

Με αφορμή το σχόλιο ενός αναγνώστη, αποφάσισα να γράψω κάποια πράγματα σχετικά με ένα πρόβλημα που σχετίζεται με το πετρέλαιο και που οι διαστάσεις του μπορεί να έχουν άμεση σχέση με τα όσα βιώνει η διεθνής κοινότητα τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για το λεγόμενο «peak-oil», που σημαίνει Κορύφωση Πετρελαίου και αφορά το πρόβλημα της εξάντλησης του ενεργειακού αποθέματος, ή ακριβέστερα την κορύφωση της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου.

Η θεωρία “peak oil” διατυπώθηκε για πρώτη φορά από τον γεωλόγο Μάριον Κινγκ Χάμπερτ (M. K. Hubbert), ο οποίος, το 1956, προέβη στην εκτίμηση ότι η παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ θα αγγίξει το σημείο κορύφωσής της μεταξύ 1965 και 1970 και έπειτα θα ακολουθούσε πτωτική καμπύλη, γνωστή τώρα ως η καμπύλη του Χάμπερτ.

Από τότε η πετρελαιοβιομηχανία και οι πολιτικοί υποστηρικτές της, κάνουν ό,τι μπορούν για να «υποβαθμίσουν» το μήνυμα ότι το πετρέλαιο είναι μια περιορισμένη πηγή και ότι θα εξαντληθεί κάποια μέρα. Για μεγάλο χρονικό διάστημα η θεωρία αυτή αντιμετωπιζόταν ως περιθωριακή θεωρία, καθώς περίεργες πρόωρες δηλώσεις και ανακριβείς εκτιμήσεις έπληξαν την αξιοπιστία της.

Το πετρέλαιο αποτελεί μια πεπερασμένη, μη ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, η οποία έδωσε ιδιαίτερη ώθηση στην οικονομική και πληθυσμιακή ανάπτυξη τα τελευταία 150 χρόνια.

Ο ρυθμός της παραγωγής του πετρελαίου, δηλαδή της εξόρυξης και διύλισης ήταν συνεχώς αυξανόμενος κατά τα περισσότερα από τα έτη του τελευταίου αιώνα. Από τη στιγμή που έχουμε χρησιμοποιήσει περίπου το μισό των συνολικών αποθεμάτων, ο ρυθμός παραγωγής πετρελαίου είναι πιθανότερο να σταματήσει να αυξάνεται και να εισέρχεται σε φάση μόνιμης μείωσης, εξ ου και ο όρος “peak”.

Τελειώνει το πετρέλαιο;

O όρος «peak oil» δεν σημαίνει όμως την εξάντληση του πετρελαίου, αλλά την εξάντληση του φθηνού πετρελαίου. Οι συνέπειες για τις κοινωνίες που έχουν στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό στο φθηνό πετρέλαιο θα είναι σημαντικές. Χωρίς σημαντικά επιτυχημένη πολιτισμική αλλαγή, οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις θα είναι αναπόφευκτες.

Οι πετρελαϊκές εταιρείες, πολύ φυσικά, έχουν εξορύξει το πετρέλαιο που ήταν εύκολο και οικονομικό να εξορυχτεί. Αυτά το πετρέλαιο βρίσκονταν στο έδαφος και σχετικά κοντά στην επιφάνεια και ήταν χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο, γεγονός που έκανε εύκολη τη διύλιση του. Το πετρέλαιο που έχει εναπομείνει είναι πολύ πιθανόν να βρίσκεται σε απόμακρες περιοχές, μακριά από τις αγορές, σε μικρά ή χαμηλής ποιότητας πεδία και για αυτό απαιτούνται περισσότερα χρήματα και ενέργεια για την εξόρυξη και διύλισή του. Επιπλέον, όλα τα πετρελαϊκά πεδία φθάνουν κάποια στιγμή στο σημείο όπου η περαιτέρω εκμετάλλευσή τους δεν είναι ενεργειακά και οικονομικά βιώσιμη. Αν δηλαδή απαιτείται η δαπάνη ενός βαρελιού πετρελαίου για την εξόρυξη ενός βαρελιού πετρελαίου, τότε η περαιτέρω εξόρυξη δεν έχει νόημα, ανεξάρτητα από την τιμή του πετρελαίου.

Όπως και να έχουν τα πράγματα, είτε τελειώνει το φτηνό πετρέλαιο είτε όχι, αυτό που παραμένει γεγονός είναι πως ο «μαύρος χρυσός» εξακολουθεί να παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στις διεθνής εξελίξεις. Ταυτόχρονα, έχουμε σήμερα ένα οικολογικό ατύχημα στον Κόλπο του Μεξικού, όπου εκ. τόνοι πετρελαίου χύνονται στην θάλασσα και τα διεθνή ΜΜΕ προσπαθούν να υποβαθμίσουν το γεγονός. Οι συνέπειες που έχει αυτή η καταστροφή θα μας καταδικάσει σίγουρα τα επόμενα χρόνια…

Πληροφορίες από: peakoil.com, energybulletin.net και theoildrum.com, bioenergynews, ταινία Collapse.

alkimo.