Αποσπάσματα και περιλήψεις από τον ιταλικό τύπο του 1940

του Σπύρου Βάιλα

«Επίθεση στην Ελλάδα!»

Καλπάκι.

Το περασμένο καλοκαίρι είχα την τύχη να βρεθεί στα χέρια μου ένα μέρος αρχείου από ιταλικές εφημερίδες της εποχής του 1940. Πρόκειται για μια σειρά ανατυπωμένων εφημερίδων της περιόδου του πολέμου που κυκλοφόρησε περίπου πριν είκοσι χρόνια στην Ιταλία υπό τον τίτλο «εφημερίδες του πολέμου» και ξεκινούν από τον Σεπτέμβριο του 1939 και φθάνουν στον Δεκέμβριο του 1940. Για την περίοδο που μας ενδιαφέρει

υπάρχουν δυστυχώς μόνο τέσσερις εφημερίδες και με μικρή αναφορά στα του ελληνο-ιταλικού πολέμου. Υπάρχουν μεγάλα αφιερώματα για το βορειο-αφρικανικό Μέτωπο, τον πόλεμο στον Ατλαντικό και για την πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη. Με την ευκαιρία της Εθνικής μας Επετείου πιστεύω ότι μπορούμε να πάρουμε μια μικρή έστω ιδέα και για τον ιταλικό τύπο της εποχής.

CORRIERE DELLA SERA, Πρωινή έκδοση, Σάββατο 2-11-1940

Συνεχίζεται η προέλασις στην Ήπειρο

Δελτίον Ν.147. Εκ του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων. Οι επιχειρήσεις στην Ήπειρο εκτυλίσσονται κανονικά. Οι δυνάμεις μας έφθασαν στον κόμβο του Καλπακίου. Συνεχίζεται η εργασία επιδιόρθωσης των δημιουργηθέντων ζημιών από τον εχθρό κατά την υποχώρηση ... Στο σημερινό δελτίο, ανακοινώθηκε η κατάληψης από ιταλικής πλευράς, του συγκοινωνιακού κόμβου του Καλπακίου ... Όλα δίνουν την βεβαιότητα ότι η διείσδυσις μας θα εξακολουθήσει, όχι μόνον ευτυχής, αλλά και ένδοξη. Παρά τον άσχημο καιρό που μαίνεται στην περιοχή των Βαλκανίων, όπως και αλλού, αν και δεν ειπώθηκε πρέπει να συνεχισθεί (η προέλασις) αιωνίως. Μερικές μέρες με ήλιο και η ιταλική προέλασις θα προσλάβει ρυθμό παρελάσεως.

Τέλος πάντων γρήγορα θα αφαιρεθεί από την Αγγλία και ο τελευταίος της συνεργός στην Ευρώπη. Συνεργός ιδιαιτέρως επικίνδυνος για μας, γιατί η γεωγραφική του θέση, του επιτρέπει να εφοδιάσει με ναυτικές και αεροπορικές βάσεις τους 'Αγγλους, φτιαγμένες σκοπίμως για να απειλήσουν τις επικοινωνίες μας και να διευκολύνουν πιθανές επιθέσεις εναντίον του ίδιου του εθνικού μας εδάφους. Ότι η ελληνοαγγλική συνεργασία ήταν ήδη μια πραγματικότητα εν ενεργεία, το αποδεικνύει το γεγονός ότι από αρκετό καιρό η κυβέρνηση των Αθηνών είχε διατάξει επιστράτευση, αρχικώς μερική και έπειτα γενική και ότι πριν από τρία χρόνια ο δύσπιστος Μεταξάς, διέταξε να κατασκευαστούν μια σειρά από αμυντικά έργα πρώτης γραμμής που διατρέχουν τα όρη κατά μήκος των βορείων συνόρων. Η ονομασθείσα «Γραμμή Μεταξά» περνά σχεδόν μπροστά από τις πόλεις Γιάννενα, Φλώρινα και Καστοριά.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Είναι το κύριο άρθρο στο πρωτοσέλιδο της Corrire Della Sera
2. Στο παραπάνω απόσπασμα εκείνο που είναι άξιο σχολιασμού περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι η τοποθέτηση της «Γραμμής Μεταξά» στην Δυτική Μακεδονία. Η «Γραμμή Μεταξά» ξεκινούσε περίπου από το τριεθνές όριο Ελλάδος - Γιουγκοσλαβίας - Βουλγαρίας, ανατολικά του ποταμού Αξιού και έφθανε δυτικά του ποταμού Νέστου, συν δύο οχυρά στην Θράκη (Εχίνου και Νυμφαίον). Η σκόπιμη διαστρέβλωση της αλήθειας ασφαλώς γίνεται για να δικαιολογήσουν στην ιταλική κοινή γνώμη την διαφαινόμενη από την αρχή άσχημη τροπή του πολέμου για την Ιταλία.
3. Η διακοπή της μετάφρασης τόσο του Δελτίου του Γενικού Επιτελείου, όσο και του αποσπάσματος, οφείλεται στο ότι η συνέχεια αυτών αναφέρεται στο Βορειοαφρικανικό Μέτωπο.

Η συνοριακή τοποθεσία Κακαβιά ονομάστηκε χωριό Tellini.

Στο άρθρο αυτό περιγράφεται η περιοχή της Κακαβιάς από όπου εισέβαλαν, πόσα χωριά και κάτοικοι υπάρχουν και κατόπιν η περιοχή και η πόλη των Ιωαννίνων. Δηλώνει ότι όλη η περιοχή είναι αλβανική και ότι αυτό αποδεικνύεται από τον φυλετικό χαρακτήρα των κατοίκων, τα καθαρά σημάδια που άφησαν τα χρόνια, αλλά και ιστορικές αποδείξεις, αφού οι ιστορικοί αναφέρονται στα Γιάννενα σαν να είναι από τις πιο σημαντικές πόλεις της Αλβανίας.

Έπειτα αναφέρεται στην αλλαγή του ονόματος στα σύνορα της Κακαβιάς σε χωριό Tellini και ότι οι στρατιώτες τους έγραψαν στον τοίχο του τελωνείου «θα νικήσουμε». Μετά γίνεται αναφορά στην Τσαμουριά και την άσχημη συμπεριφορά των Ελλήνων απέναντι τους, πριν την ευλογημένη απελευθερωτική επιχείρηση του φασιστικού εκστρατευτικού σώματος, ενώ τώρα τους προστατεύει ο αλβανικός φασισμός. Τονίζεται επίσης η έκπληξη των Ιταλών από το κακό έως ανύπαρκτο οδικό δίκτυο, η χαοτική κατάσταση στο εσωτερικό της Ελλάδος και η μη άφιξη εξωτερικής βοήθειας που ήλπιζαν οι Έλληνες.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το μόνο που χρήζει σχολιασμού στο παραπάνω άρθρο είναι για τον Τελλίνι, που έδωσαν το όνομα του στην Κακαβιά. Ο στρατηγός Τελλίνι ήταν στην επιτροπή για την χάραξη των συνόρων Ελλάδας - Αλβανίας το 1923. Βρέθηκε δολοφονημένος μαζί με άλλους Ιταλούς στρατιωτικούς μέσα στο ελληνικό έδαφος στην περιοχή της Κακαβιάς. Η Ιταλία ζήτησε μεταξύ άλλων και μια υπέρογκη αποζημίωση, παρά την μαρτυρία και τις αποδείξεις εκ των υστέρων ότι την δολοφονία την είχαν διαπράξει Αλβανοί κατόπιν εντολής της αλβανικής αστυνομίας. Η τότε επαναστατική κυβέρνηση δεν δέχθηκε όλους τους όρους της Ιταλίας. Αυτό έδωσε την αφορμή στον Μουσολίνι να καταλάβει το καλοκαίρι του 1923 την Κέρκυρα για ένα μήνα περίπου. Τελικά το όλο ζήτημα διευθετήθηκε εις βάρος της Ελλάδος, δίνοντας παράλληλα στον Μουσολίνι την ευκαιρία να πετύχει την πρώτη του νίκη στη διεθνή πολιτική σκακιέρα.

Τα Γεράκια πάνω από την Ελλάδα κατά την διάρκεια της θύελλας

Εδώ περιγράφεται η κυριαρχία της Ιταλικής Πολεμικής Αεροπορίας πάνω από το Αιγαίο και τους ελληνικούς ουρανούς. Επίσης, οι κακές καιρικές συνθήκες ακόμη και κατά την διάρκεια μιας θύελλας δεν εμπόδισαν τα ιταλικά Γεράκια σε συνεργασία με τις επίγειες δυνάμεις να κάνουν το καθήκον τους και, παρά το εχθρικό αντιαεροπορικό πυρ ,αυτοί δεν οπισθοχώρησαν και δεν χτυπήθηκε κανένα αεροπλάνο τους. Τέλος, βόρεια της πεδιάδας του Καλαμά, ένα ελληνικό καταδιωκτικό επιτέθηκε εναντίον των βομβαρδιστικών τους, αλλά τελικά τράπηκε σε φυγή και έπειτα καταρρίφθηκε.

IL POPOLO D΄ ITALIA, Τετάρτη 6-11-1940

Η προέλασις στην Ελλάδα συνεχίζεται

Τα στρατεύματα μας έφθασαν στην Βοβούσα συντρίβοντας τις πείσμονες εχθρικές αντιστάσεις. Παρά τον πομπώδη πρωτοσέλιδο τίτλο δεν ακολουθεί κάποιο άρθρο, αλλά το Δελτίο Ν.151 του Γενικού Επιτελείου που γράφει ότι, συνεχίζεται ο ελιγμός των μονάδων μας στον ηπειρωτικό τομέα, νικώντας την έντονη εχθρική αντίσταση έφθασαν στην Βοβούσα. Το δελτίο συνεχίζει με την δράση της αεροπορίας.

«Alcioni» e «Picchiatelli» σε εφόρμηση στο εσωτερικό ελληνικό έδαφος

Σ΄ αυτό το άρθρο περιγράφεται η δράση της αεροπορίας. Οι βομβαρδισμοί σε στρατιωτικά λιμάνια, σε σιδηροδρόμους, σε συγκοινωνιακούς κόμβους, ορεινά περάσματα και στρατόπεδα. Χαρακτηρίζει τις βόμβες σαν καλοκεντρισμένες και αναφέρεται στους βομβαρδισμούς στις πόλεις, Φλώρινα, Καστοριά, Γιάννενα, Βόλος, Πρέβεζα, Πάτρα, Θεσσαλονίκη και Σαλαμίνα.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Ιδρυτής της εφημερίδας Il Popolo d΄Italia ήταν ο ίδιος ο Μουσολίνι.
2. Η Βοβούσα που τόσο πολύ πανηγύριζαν είναι ένα χωριό που ανήκει στο ανατολικά Ζαγοροχώρια.
3. Alcioni και Picchiatelli είναι τα ονόματα από τα ιταλικά σμήνη που συμμετείχαν στους βομβαρδισμούς.

GAZZETTA DEL POPOLO, Δευτέρα 9-12-1940

Επιστροφή στην πατρίδα των ομοεθνών μας, πρώην κατοίκων Ελλάδος

Στο άρθρο αυτό γίνεται αναφορά σε 297 Ιταλούς υπηκόους, κατοίκους Ελλάδος πριν τον πόλεμο, οι οποίοι επέστρεψαν με τρένο στην Τεργέστη της Ιταλίας ύστερα από τη μεσολάβηση του Ούγγρου πρεσβευτή στην Αθήνα. Περιγράφει τις συνθήκες μεταφοράς τους από την Αθήνα μέσα σε ερμητικά κλειστά βαγόνια, το ακμαίο ηθικό τους και τις πληροφορίες που έδωσαν στις ιταλικές αρχές για την κατάσταση στην Αθήνα, όπως η παντελής έλλειψη κρέατος από την αγορά και την προσπάθεια του κόσμου για να βρει τρόφιμα. Επίσης γίνεται αναφορά στις συνθήκες κράτησης των Ιταλών πολιτών -περίπου 12.000 αναφέρει το άρθρο - στα ελληνικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται για το Γουδί, όπου το πλήθος των κρατουμένων και η στενότητα του χώρου επιτρέπει μόνο 10 εκατοστά χώρο για ύπνο στο κάθε κρατούμενο, καθώς και για την Κέρκυρα, όπου με δραματικό τρόπο περιγράφει την κράτηση μέσα στα υγρά υπόγεια του φρουρίου της πόλης των γυναικών και των παιδιών, όπως και τον θάνατο ενός Ιταλού κρατούμενου, επειδή δεν του παρασχέθηκε ιατρική περίθαλψη.

LA SERA, Τετάρτη 11-12-1940

Ηρεμία στο Ελληνικό μέτωπο

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στις δύο τελευταίες εφημερίδες δεν γίνεται καμία αναφορά στις μάχες στο βορειο-ηπειρωτικό μέτωπο, παρά το ότι στις 8 Δεκεμβρίου ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε το Αργυρόκαστρο (οι εφημερίδες είναι στις 9 και 12 Δεκεμβρίου) και οι μάχες συνεχίζονταν φονικότατες.

Σήμερα με την γνώση που έχουμε για τα ιστορικά εκείνα γεγονότα μπορεί ο καθένας μας να βγάλει τα συμπεράσματα του για τον ρόλο του ιταλικού τύπου, έστω και από αυτό το μικρό δείγμα.

http://www.e-grammes.gr/