ΑΝΑΓΚΑΙΟ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

Η κρίση ανέδειξε πόσο σύνθετη, δυσχερή αλλά και αναγκαία λειτουργία αποτελεί ο δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων. Ο Ελληνας δικαστής τέθηκε μπροστά σε τεράστια διλήμματα αμέσως μετά την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου και την ψήφιση των σχετικών εφαρμοστικών νόμων.

Σε ένα κράτος πρακτικά χρεοκοπημένο, που ούτε να δανειστεί μπορούσε ούτε τα δημόσια έσοδα επαρκούσαν για να καλυφθούν οι δημόσιες δαπάνες, πώς θα κατόρθωνε ο δικαστής από τη μια πλευρά να μη ματαιώσει με τις 
αποφάσεις του το δανειακό πρόγραμμα, που προβαλλόταν από φωνές εντός και εκτός συνόρων επιτακτικά, σε όλους τους τόνους, ως μονόδρομος, από την άλλη πλευρά όμως να μην επιτρέψει την παραβίαση του Συντάγματος και μιας σειράς διεθνώς κατοχυρωμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Επιχειρώντας μια συνολική αποτίμηση μπορεί να υποστηριχθεί ότι ο Ελληνας δικαστής πέτυχε μερικώς στο έργο του.

Οι αποφάσεις του, αν και εξαιρετικά διστακτικές στην αρχή, με νομολογιακές παλινωδίες, σημαντική καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης και συχνά ανεπαρκή τεκμηρίωση, προσέγγισαν πάντως τις λεπτές ισορροπίες τις οποίες επέβαλε η "ισχύς της πραγματικότητας", κατά την εύστοχη διατύπωση που χρησιμοποίησε σε πρόσφατη ομιλία του ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας. Ωστόσο αναδείχθηκε ταυτόχρονα η έλλειψη ενός Συνταγματικού Δικαστηρίου στην Ελλάδα, το οποίο θα επικεντρωνόταν ακριβώς στον έλεγχο της συμβατότητας των περιοριστικών μέτρων προς τις ισχύουσες υπερνομοθετικές δεσμεύσεις της χώρας. Επιπλέον, πληθώρα συνταγματικών παραβιάσεων που ανέκυψαν την τελευταία τετραετία ως προς τον τρόπο λειτουργίας της Βουλής δεν υπήρξε δικονομικά η δυνατότητα να τεθούν στην κρίση των δικαστηρίων. Και αυτά τα ζητήματα μπορούν επίσης να ανατεθούν στο Συνταγματικό Δικαστήριο.

Στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών κρατών ο έλεγχος τήρησης του Συντάγματος έχει ανατεθεί σε Συνταγματικά Δικαστήρια. Στη χώρα μας το εγχείρημα της απριλιανής δικτατορίας να ιδρύσει ένα ψευδο-Συνταγματικό Δικαστήριο προκάλεσε επιφυλάξεις απέναντι στον θεσμό. Ισως η εμπειρία της κρίσης μας κατευθύνει πλέον προς την αναγκαιότητα θεσμοθέτησής του, στο πλαίσιο της επόμενης συνταγματικής αναθεώρησης.  

Πηγή: