Το πρωτογενές πλεόνασμα «πνίγει» τους Ελληνες

Των Κώστα Τσάβαλου, Μάριου Χριστοδούλου

→Η μνημονιακή πολιτική της τελευταίας τετραετίας ρίχνει συνεχώς το βιοτικό επίπεδο όλο και περισσότερων πολιτών. «Ανταγωνιζόμαστε» πλέον χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ

→Το 23,1% του πληθυσμού της χώρας ή 914.873 νοικοκυριά (2.535.700 άτομα) βρίσκονται πλέον κάτω από το όριο της σχετικής φτώχειας. Ακόμη μεγαλύτερο το ποσοστό όσων βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας

Σε συνθήκες φτώχειας, εξαθλίωσης και κοινωνικού αποκλεισμού βυθίζονται σταθερά τα ελληνικά νοικοκυριά, λόγω της μνημονικής πολιτικής της τελευταίας τετραετίας. Στον βωμό του πρωτογενούς πλεονάσματος, το οποίο αποτελεί για την κυβέρνηση αυτοσκοπό με κάθε κοινωνικό κόστος, ολοένα και περισσότεροι Ελληνες δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν τα προς το ζην, με αποτέλεσμα η χώρα μας να έχει κατρακυλήσει στις τελευταίες θέσεις όσον αφορά το βιοτικό επίπεδο και να «ανταγωνίζεται» πλέον τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ.

Η βαθιά ύφεση και η εκτόξευση της ανεργίας στο 28% ροκανίζουν το διαθέσιμο εισόδημα, ανοίγοντας διαρκώς την «ψαλίδα» της ανισότητας και του κοινωνικού αποκλεισμού, φαινόμενα τα οποία συνιστούν σοβαρό κίνδυνο για την κοινωνική συνοχή, εάν δεν ληφθούν εγκαίρως μέτρα στήριξης των αδύναμων εισοδηματικά κοινωνικών ομάδων.

Σημαντική επιδείνωση καταγράφεται στη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης σε ζητήματα όπως ικανοποίηση βασικών αναγκών, συνθήκες στέγασης, επιβάρυνση από τις δαπάνες στέγασης, αδυναμία πληρωμής υφιστάμενων δανείων ή αγορών με δόσεις, δυσκολίες στην πληρωμή πάγιων λογαριασμών, χαμηλή-υποβαθμισμένη ποιότητα ζωής και αύξηση της υλικής στέρησης βασικών αγαθών και υπηρεσιών. Η διαρκής διολίσθηση των Ελλήνων πολιτών στη φτώχεια και την εξαθλίωση υπονομεύει και τον στόχο της ανάκαμψης, η οποία αποτελεί βασική ­προϋπόθεση για την επιτυχία του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής (μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους).

Τα στοιχεία της ΤτΕ
Αποκαλυπτικά για την… επέλαση της φτώχειας στην Ελλάδα είναι τα στοιχεία που αναφέρει η Τράπεζα της Ελλάδος στην ετήσια έκθεση του διοικητή. Το 23,1% του πληθυσμού της χώρας ή 914.873 νοικοκυριά με συνολικό αριθμό μελών 2.535.700 άτομα βρίσκονται πλέον κάτω από το χρηματικό όριο της σχετικής φτώχειας, ενώ ο δείκτης του κινδύνου σχετικής φτώχειας για την Ελλάδα είναι πλέον σημαντικά υψηλότερος από ό,τι σε όλες τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. (Ε.Ε. «28»: μέσος όρος 17,2%). Τα δύο τελευταία χρόνια η σχετική θέση της Ελλάδας χειροτέρευσε έναντι των έξι χωρών με τον υψηλότερο κίνδυνο (Βουλγαρία, Ισπανία, Κροατία, Λετονία, Λιθουανία και Ρουμανία).

Στην έρευνα του 2012 το χρηματικό όριο της σχετικής φτώχειας για ένα μονομελές νοικοκυριό ήταν 5.708 ευρώ (έναντι 6.591 και 7.178 ευρώ στην έρευνα του 2011 και του 2010, αντίστοιχα). Για τετραμελές νοικοκυριό με δύο ενήλικες και δύο παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών ήταν 11.986 ευρώ (2011: 13.842 ευρώ, 2010: 15.073 ευρώ). Το μέσο ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα του συνόλου των νοικοκυριών για την Ελλάδα, που αποτελεί τη βάση για να υπολογιστεί το χρηματικό όριο (γραμμή ή κατώφλι) της σχετικής φτώχειας, ανήλθε το 2011 σε 17.977 ευρώ και ήταν μειωμένο κατά 16,7% και 25,8%, έναντι του 2010 και του 2009, αντίστοιχα.

Ακόμη υψηλότερο σε σύγκριση με το σύνολο της Ε.Ε. είναι το ποσοστό του πληθυσμού της Ελλάδας που βρίσκεται είτε σε κίνδυνο φτώχειας είτε σε κατάσταση κοινωνικού αποκλεισμού, δηλαδή ζει με υλικές στερήσεις ή διαβιοί σε νοικοκυριά με χαμηλή ένταση εργασίας. Στην έρευνα για το 2012, το εν λόγω ποσοστό ανέρχεται σε 34,6%, αντιστοιχώντας σε 3.795.100 άτομα, και είναι υψηλότερο από ό,τι στις άλλες χώρες τις Ε.Ε. (Ε.Ε. «28»: 25,1%) με εξαίρεση τη Βουλγαρία (49,3%), τη Ρουμανία (41,7%) και τη Λετονία (36,6%).

Και άλλοι όμως δείκτες σχετικής φτώχειας οδηγούν σε παρόμοια συμπεράσματα όσον αφορά τις διαστάσεις του φαινομένου στη χώρα μας και τη σχετική θέση της Ελλάδας έναντι των άλλων χωρών της Ε.Ε.

Ούτε 4.000 ευρώ τον χρόνο
Το χάσμα ή βάθος της σχετικής φτώχειας, το οποίο μετρά την απόσταση του ορίου της φτώχειας (για το σύνολο του πληθυσμού) από τη διάμεσο του ισοδύναμου εισοδήματος των ατόμων που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας, ως ποσοστό του ορίου της φτώχειας, υπολογίζεται σε 29,9% το 2012 στην Ελλάδα (Ε.Ε. «28»: 24,1%). Αυτό σημαίνει ότι 50% των φτωχών έχουν εισόδημα μικρότερο από το 70,1% της γραμμής φτώχειας, δηλαδή κάτω από 4.000 ευρώ ετησίως ανά άτομο. Επιπλέον, ο πληθυσμός που διαβιοί σε νοικοκυριά στα οποία δεν εργάζεται κανένα μέλος ή εργάζεται λιγότερο από 3 μήνες συνολικά τον χρόνο ανέρχεται σε 1.010.900 άτομα ή σε 16,1% του πληθυσμού ηλικίας 18-59 ετών, ενώ το 2011 και το 2010 ήταν 837.300 και 544.800 άτομα, αντίστοιχα.

Σε όρους ανισότητας η Ελλάδα βρίσκεται στις υψηλότερες θέσεις μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. (Ελλάδα: 34,3%. Ε.Ε. «28»: 30,4%) με εξαίρεση την Ισπανία (35%), τη Λετονία (35,9%) και την Πορτογαλία (34,5%). Επιπλέον, το πλουσιότερο 20% των νοικοκυριών στη χώρα μας κατέχει 6,6 φορές μεγαλύτερο μερίδιο εισοδήματος από ό,τι το φτωχότερο 20%. Στις ομάδες υψηλού κινδύνου φτώχειας στην Ελλάδα κατά την περίοδο της τρέχουσας κρίσης είναι κυρίως οι άνεργοι, τα μονογονεϊκά νοικοκυριά με τουλάχιστον ένα εξαρτώμενο παιδί, τα πολυμελή νοικοκυριά με δύο ενήλικες και τρία ή περισσότερα εξαρτώμενα παιδιά, οι μη οικονομικά ενεργοί εκτός των συνταξιούχων, τα νοικοκυριά που διαμένουν σε ενοικιασμένη κατοικία, αλλά και τα παιδιά ηλικίας έως 17 ετών και κυρίως τα παιδιά των μεταναστών.

eleutheriellada